Warto oszczędzać

Chyba każdy z nas zadał sobie w pewnym momencie swojego życia pytanie: „Czy warto oszczędzać pieniądze?”

• Dlaczego oszczędzać?
• Jak oszczędzać?
• Różne sposoby – ten sam cel
• Zysk a ryzyko
• Od małego do oszczędnego
• A na koniec: oszczędzanie w 6 krokach

Dlaczego oszczędzać?

Zdolność do oszczędzania jest jedną z postaw, które należy rozwijać jak najwcześniej. Regularne i konsekwentne odkładanie części pieniędzy zapewni bezpieczeństwo finansowe, które jest najważniejszym celem oszczędzania. Jednak motywy tego bezpieczeństwa mogą już być różne i zależeć od indywidualnych preferencji, planów, sytuacji zawodowych i życiowych.

OSZCZĘDNOŚCI mają być jak poduszka, na którą możemy wpadać, gdy pojawią się nieprzewidziane wydatki.

Przykład: jeśli niespodziewanie z jakiegoś przypadkowego powodu musimy ponieść dodatkowe koszty (np. z powodu zepsucia się komputera lub bólu zęba), wówczas nie musimy radykalnie zmieniać naszych codziennych nawyków, nie mówiąc już o poszukiwaniu dodatkowego zastrzyku gotówki. Ten motyw oszczędzania nazywamy motywem przezornościowym. Oszczędności w tym przypadku powinny więc być jak poduszka, na którą możemy wpadać, gdy pojawią się niespodziewane wydatki. Nie jest to jednak jedyny powód, aby oszczędzać pieniądze.

Jednym z powodów utrzymania pewnych oszczędności jest fakt, że codziennie dokonujemy wielu małych transakcji, takich jak kupowanie biletów, jedzenia itp. Wiemy, ile nas to będzie kosztować, ale nie wiemy dokładnie, kiedy za nie zapłacimy. Przechowywanie pieniędzy na codzienne zakupy to coś, co nazywamy motywem transakcyjnym.

Innym powodem do oszczędzania pieniędzy jest chęć wzbogacenia się. Przechowywanie niektórych pieniędzy otwiera nam możliwość zlokalizowania ich na różne sposoby. Jeśli zrobisz to z głową, ich suma wzrośnie w pewnym czasie. W zależności od tego, jak rozdysponujemy nasze oszczędności, możemy spodziewać się różnych zysków. W przypadku inwestowania należy pamiętać, że przy wyższych oczekiwaniach zysku wzrasta również ryzyko. Ten motyw oszczędzania nazywa się portfelowym.

Jak oszczędzać pieniądze?

Systematyczne Odkładanie pieniędzy daje nam możliwość lokowania ich na różne sposoby. Jeśli zrobimy to mądrze, ich suma wzrośnie z czasem. W zależności od tego, w jaki sposób odkładamy nasze oszczędności, możemy spodziewać się różnych zysków, ale musimy też wziąć pod uwagę różne rodzaje ryzyka. Oszczędności mogą zaspokoić bardzo ważne potrzeby, takie jak ciągły rozwój zawodowy i podnoszenie umiejętności.

Motywacja do oszczędzania może być również wyróżniona przez horyzont czasowy, który przyjmujemy na początku. W oparciu o to kryterium mówimy o oszczędnościach krótkoterminowych – gdy mamy jasno zdefiniowany cel oszczędnościowy, a okres oszczędności jest obliczany i przewidywany. W tym przypadku mówimy o sytuacji, w której odkładamy pieniądze na kilka miesięcy, na przykład na zakup roweru lub komputera, albo wyjeżdżamy na wakacje w lecie, którego chcemy.

Oszczędności długoterminowe nie muszą mieć jasno określonego celu, ale najczęściej służą zwielokrotnieniu aktywów i odłożeniu odpowiedniej kwoty w perspektywie długoterminowej. W dłuższej perspektywie oszczędzamy pieniądze na czarną godzinę, ale także na okres, w którym spodziewamy się większych wydatków i mniejszych dochodów. Oszczędności na cele zdrowotne, edukacyjne, mieszkaniowe i emerytalne są w tym względzie szczególnie ważne.

Nie ma wątpliwości, że dzięki oszczędnościom ludzie mogą lepiej przechodzić przez trudne i nieprzewidziane sytuacje życiowe, takie jak utrata pracy lub choroba. To właśnie te oszczędności pozwalają nam sprostać bardzo ważnym potrzebom, takim jak ciągły rozwój zawodowy i podnoszenie kwalifikacji. Oszczędności mogą również w dużej mierze pomóc nam w zakupie wymarzonego mieszkania lub budowie domu. Jedną z najważniejszych, jeśli nie najważniejszą funkcją oszczędności jest jednak to, że są one gwarancją godnej starości.

“Ale jak mogę zaoszczędzić pieniądze, skoro moje dochody są tak niskie?” – W ten sposób ludzie, którzy nie decydują się na systematyczne odkładanie części swoich zasobów, często się tłumaczą.

W tym przypadku warto zastanowić się, czy wydajemy pieniądze na coś, czego nie potrzebujemy, czy też możemy z tego zrezygnować. Warto też poszukać tańszych zamienników produktów, które zwykle kupujemy. Wszystko to powinno przynieść pewne oszczędności, dzięki którym – nawet jeśli zarabiasz niewiele – możesz odłożyć pewną ilość pieniędzy. Po chwili okaże się, że z tych małych codziennych oszczędności zgromadzimy całkiem sporą sumę. Zdolność do oszczędzania pieniędzy dotyczy również małych codziennych czynności. Na przykład, warto:

• Wyłączyć ogrzewanie domu, gdy nie jest ono potrzebne.
• Wymienić żarówki na energooszczędne LED-y.
• Wyłączyć na noc niepotrzebne sprzęty elektryczne.
• Porównaj ceny ubezpieczenia samochodu i wybierz najlepszą ofertę każdego roku.

Pamiętaj, że nawet niewielka kwota pieniędzy, która jest systematycznie odkładana, ostatecznie wzrośnie do znacznej kwoty. Przykładowo, gdybyśmy odkładali tylko 50 zł miesięcznie na lokatę o oprocentowaniu 3%, po 20 latach mielibyśmy na koncie prawie 16,5 tys. zł. Choć suma wpłat wyniosłaby tylko 12 000 zł, to gdybyśmy odkładali co miesiąc 100 zł na 30 lat, na naszym koncie byłoby prawie 58 500 zł, podczas gdy suma wpłat wyniosłaby tylko 36 000 zł.

Wszystko to można osiągnąć dzięki procentowi składanemu, która polega na tym, że w kolejnych okresach odsetki naliczane są nie tylko od regularnie wypłacanych kwot, ale także od odsetek narosłych wcześniej – i to właśnie daje tak duży efekt.

Różne sposoby – ten sam cel

Jest wiele sposobów na zaoszczędzenie pieniędzy. Jednym z najbardziej tradycyjnych sposobów jest przechowywanie gotówki w domu. Warto jednak wiedzieć, że nie jest to dobry sposób na oszczędzanie pieniędzy. Gotówka przechowywana w skarpetce traci swoją wartość. Zobaczmy, czy 10 lat temu mogliśmy kupić więcej w sklepie za 100 zł niż dzisiaj. Przechowywanie pieniędzy w domu wdowy też może być niebezpieczne – dlatego lepiej powierzyć oszczędności profesjonalnym instytucjom, takim jak banki czy fundusze inwestycyjne.

Zaletą oszczędzania w banku jest to, że zdeponowane tam pieniądze są bezpieczne. Jest powód, dla którego w języku potocznym istnieje powiedzenie “masz to jak w banku”. Wynika to z faktu, że banki są instytucjami zaufania publicznego – jeśli zdeponujesz tam swoje oszczędności, masz pewność, że ich nie stracisz. Nawet jeśli bank zbankrutuje, pieniądze (do równowartości 100 tys. euro) zostaną zwrócone do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, na który składają się wszystkie banki. Oprócz bezpieczeństwa funduszy, banki są również łatwo dostępne i nowoczesne. Dzięki łatwemu dostępowi można również na bieżąco monitorować stan swoich oszczędności. Podstawową formą oszczędzania w bankach jest rachunek oszczędnościowy i lokata.

1. Konto oszczędnościowe

Oprocentowanie depozytu na koncie oszczędnościowym nie jest zazwyczaj zbyt wysokie, ale pozwala na pomnożenie oszczędności. Oferuje inne ważne korzyści, które wiele osób bardzo ceni. Zaletą konta oszczędnościowego jest, na przykład, możliwość wypłaty pieniędzy w dowolnym momencie.

2. Lokata

W przypadku lokaty bankowej należy określić czas, na jaki chcesz wpłacić pieniądze. Po tym okresie otrzymamy również odsetki z banku za to, że powierzyliśmy mu pieniądze. Najważniejszym elementem w przypadku otwarcia lokaty jest oprocentowanie. Informuje, ile odsetek, czyli premii, otrzymasz na koniec okresu trwania umowy. Może być on stałe lub zmienne. Stałe oznacza, że odsetki będą naliczane według jednej stopy procentowej, a zmienne oznacza, że ulegną zmianie, np. w zależności od poziomu stóp procentowych określonych przez Radę Polityki Pieniężnej. Jeśli chodzi o termin lokaty, jest ona bardzo zróżnicowana – można ją otworzyć na kilka dni, a także na kilka miesięcy lub lat.

NAJWAŻNIEJSZYM elementem w przypadku lokaty jest stopa procentowa. Wskazuje on, ile odsetek otrzymamy na koniec okresu obowiązywania umowy.

3. Fundusze inwestycyjne

Zamiast samodzielnie inwestować na giełdzie, można kupić jednostki uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. W ten sposób środki są przekazywane zespołowi specjalistów, którzy je inwestują. Większość funduszy ma zazwyczaj jasno określony profil.

Ze względu na akceptację stopnia ryzyka fundusze można podzielić na kilka kategorii:

• Agresywne – wysokodochodowy, ale ryzyko jest podwyższone.
• Bezpieczne – ich głównym celem jest zapobieganie spadkowi wartości zainwestowanego kapitału. Charakteryzują się niskim ryzykiem, ale nie obiecują wysokich zysków.
• Mieszane – pośrednie między dwoma powyższymi. Obiecują one umiarkowaną stopę zwrotu przy umiarkowanym ryzyku.

Kolejnym kryterium podziału funduszy inwestycyjnych jest ich dostępność:

• Otwarte – ze zmienną liczbą jednostek uczestnictwa, co oznacza, że każdy może przystąpić do takiego funduszu.
• Zamknięte – ze stałą liczbą jednostek uczestnictwa, co oznacza, że aby stać się członkiem takiego funduszu, udziały w funduszu muszą być odkupione od obecnego członka (tzw. certyfikat inwestycyjny).

Jeśli chcesz inwestować na giełdzie, możesz wykupić jednostki funduszy inwestycyjnych. W ten sposób środki są przekazywane zespołowi specjalistów, którzy je zainwestują.

4. Obligacje

Inną możliwością inwestowania oszczędności są obligacje. Najpopularniejsze są obligacje emitowane przez Skarb Państwa (stąd termin: obligacje skarbowe), ale mogą być również emitowane przez samorządy lokalne, a nawet firmy. Instytucje te emitują obligacje, ponieważ chcą pożyczyć pieniądze na budowę autostrad, mostów czy szkół lub na zakup nowej linii produkcyjnej. Zakup obligacji skarbowych oznacza, że pożyczasz pieniądze, które za jakiś czas zostaną ci zwrócone z nadmiarem, czyli oprocentowaniem .

Są to odpowiedzi na trzy kluczowe pytania dotyczące obligacji:

Kiedy? Istotny jest tu termin zapadalności, czyli czas, po którym Skarb Państwa zobowiązuje się do wykupu obligacji. Na przykład polski rząd emituje 2, 3, 4 i 10 letnią obligację, podczas gdy rząd amerykański emituje nawet 30-letnią obligację.

Na jaką kwotę? DJest to uzależnione od wartości nominalnej (np. 100 zł), którą Skarb Państwa zapłaci w terminie zapadalności. Nabywca wykupuje obligacje z dyskontem (np. za 95 zł), dzięki czemu na koniec otrzymuje odsetki. Podobnie jak w przypadku depozytów, obligacje mogą być oprocentowane według stałej lub zmiennej stopy procentowej. Przy zmiennej wartości nominalnej obligacji może wzrosnąć, jeśli stopy procentowe zostaną podniesione, lub też zmniejszyć się – w odwrotnym scenariuszu.

Czy wypłata jest tylko na koniec? Zależy to od tego, czy obligacja posiada kupon. Obligacje bez kuponu (tzw. obligacje zerokuponowe) dają cały zysk na koniec, tj. w dniu wykupu. Obligacje z kuponem dają zysk – już przed terminem wykupu – w formie kwot wypłacanych np. co rok lub kwartał.

ZAKUP OBLIGACJI SKARBOWYCH oznacza, że pożycza się państwu pieniądze, które państwo za jakiś czas zwróci z nadwyżką wynikającą z ich oprocentowania.

5. Akcje

Akcje są papierami wartościowymi emitowanymi przez spółki akcyjne. Posiadanie akcji oznacza, że jesteśmy współwłaścicielem spółki. Jeśli wartość akcji wzrośnie, skorzystamy z tego. Jeśli spółka jest dobrze zarządzana, możesz zarabiać na różnicy między ceną kupna i sprzedaży. Nie ma jednak gwarancji, że cena akcji wzrośnie lub spadnie, a samodzielne kupowanie akcji (jak grać na giełdzie) wymaga dużej wiedzy na ten temat.

6. IKE i IKZE

Polski system emerytalny posiada trzeci filar, w skład którego wchodzą m.in. Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) oraz Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). Przechowywanie pieniędzy w ten sposób jest niezwykle atrakcyjną opcją dla tych, którzy chcieliby zaoszczędzić na dodatkową emeryturę samodzielnie, korzystając jednocześnie z licznych preferencji podatkowych. W zależności od rodzaju konta, pieniądze na nim umieszczone są zwolnione z podatku dochodowego od zysków kapitałowych i podatku dochodowego od osób fizycznych.

4. Inne sposoby pomnażania oszczędności

Myśląc o efektywnym oszczędzaniu, warto podejść do tego tematu nieco szerzej. Pieniądze można inwestować (tzn. aktywnie oszczędzać) kupując nie tylko aktywa finansowe, takie jak akcje czy obligacje, ale także aktywa, takie jak dom czy mieszkanie. Posiadając nieruchomość, możesz zarabiać na jej wynajmie. Jeśli wartość nieruchomości wzrośnie, możemy również zarobić na jej sprzedaży. Może się jednak zdarzyć, podobnie jak w ostatnich latach, że wartość nieruchomości ulegnie zmniejszeniu. Kolejną wadą inwestycji w nieruchomości jest to, że charakteryzują się one niską płynnością, tzn. są trudne do sprzedania i konieczne jest zgromadzenie dla nich odpowiedniej ilości środków finansowych.

Alternatywnym sposobem na zainwestowanie większych oszczędności może być zakup dzieł sztuki. W tym przypadku konieczne jest również posiadanie sporo środków do dyspozycji, ale nie tylko – również wiedzy o rynku sztuki. Nie jest to więc inwestycja dla wszystkich i – podobnie jak w przypadku nieruchomości – charakteryzuje się niską płynnością.

Wolne środki mogą być również inwestowane w metale szlachetne, takie jak złoto i srebro. Bary można przechowywać w domu, ale wiąże się to z ryzykiem kradzieży. Dlatego warto rozważyć alternatywę, np. wynajęcie skrytki bankowej w sejfie bankowym. W przypadku niepewnej sytuacji gospodarczej (np. związanej z kryzysem), złoto i srebro uważane są za bezpieczne inwestycje.

POSIADAJĄC nieruchomość, możesz zarabiać pieniądze wynajmując ją komuś innemu. Jeśli wartość nieruchomości wzrośnie, możemy również zarabiać na jej sprzedaży.

Podsumowując: ratowanie jest jak inne sytuacje życiowe – liczy się różnorodność, która w tym przypadku nazywana jest dywersyfikacją. Warto uwzględnić w swoim portfelu oszczędnościowym takie instrumenty, które z jednej strony mają wystarczającą płynność (środki pieniężne na rachunkach oszczędnościowych), aby dotrzeć do nich w sytuacji kryzysowej, a z drugiej strony – takie instrumenty, które stanowią wystarczające zabezpieczenie i są trudne do skonfiskowania (np. w ramach jednorazowego podatku kryzysowego), np. nieruchomości.

Zysk a ryzyko

Wybierając sposób inwestowania oszczędności, musimy zwracać uwagę nie tylko na oczekiwany zysk, ale także na ryzyko. Ważne jest jednak, aby wiedzieć, że możliwość osiągnięcia wysokich zysków wiąże się zazwyczaj z wyższym ryzykiem. Dlatego np. zyski z lokat bankowych czy obligacji mogą nie wydawać się wysokie, ale są pewne. Akcje, z drugiej strony, są dobrej jakości w stosunku do ceny, ale też wiele do stracenia, ponieważ inwestowanie wymaga wiedzy. Wyższe ryzyko z nimi związane oznacza, że zamiast oczekiwanych wyższych zysków mogą wystąpić straty.

Dlatego sposób oszczędzania musi być bardzo dobrze przemyślany i dostosowany nie tylko do zysków, które chcielibyśmy mieć, ale przede wszystkim do ryzyka, które jesteśmy w stanie podjąć. Ważne jest również to, że niezależnie od tego, jaki produkt wybierzemy, mamy dobre zrozumienie jego konstrukcji. Jeśli uważamy, że poziom naszej wiedzy finansowej jest niewystarczający, przed podjęciem decyzji skonsultujmy się z kilkoma różnymi źródłami – z kimś, komu ufamy prywatnie, z profesjonalistą z instytucji finansowej, a może także za pośrednictwem forów internetowych, zapoznajmy się z opiniami osób, które zaufały danej instytucji lub wybrały konkretny produkt. Jeśli nadal nie jesteśmy pewni, nie podejmujmy żadnych decyzji i nie podpisujmy umowy.

Od małego do oszczędnego

Kiedy jesteś młody, kiedy jesteś stary, przekonasz się, że znane przysłowie jest bardzo dokładne, jeśli chodzi o oszczędzanie pieniędzy. Przecież tak często słyszymy, że tendencja do oszczędzania pieniędzy jest zabierana z domu. Potwierdzają to również badania, według których młodzi ludzie czerpią swoją wiedzę finansową przede wszystkim od swoich rodziców.

Dlatego tak ważne jest, aby rodzice od najmłodszych lat zachęcali swoje dzieci do ostrożności i jednocześnie wskazywali na skutki złych decyzji finansowych. Bardzo ważne jest również uczenie dzieci szacunku dla pracy i wyjaśnianie im, że pieniądze zarobione przez rodziców odzwierciedlają tę ciężką pracę. Kiedy dziecko zaczyna rozumieć, że produkty muszą być opłacane, można nauczyć je nawyku oszczędzania nawet w najprostszej formie, np. zbierania monet w skarbonce.

Edukacja finansowa dzieci, w tym w zakresie oszczędności, odbywa się również w szkole, na przykład jako część podstawy przedsiębiorczości. Przedmiot ten jest jednak nauczany dopiero w późniejszych latach szkolnych, co jest zdecydowanie za późno, biorąc pod uwagę rozwój dziecka. Tę lukę wypełniają nie tylko instytucje państwowe, takie jak Narodowy Bank Polski czy uniwersytety, ale także sektor bankowy.

Jeśli chcemy nauczyć nasze dzieci jak zarządzać własnym budżetem, możemy wybrać jedną z trzech podstawowych form:

1. Kieszonkowe

Pierwsze kieszonkowe to ważny krok w edukacji finansowej dzieci. Jest to jedno z najskuteczniejszych narzędzi do nauki oszczędzania pieniędzy. Dzięki temu dzieci już zaczynają brać na siebie odpowiedzialność za swoje decyzje finansowe. Dlatego rodzice powinni udzielić im rad, jak zaplanować wydatki, uświadamiając im, że jeśli, na przykład, kupią dużo małych zabawek lub gier, nie dostaną roweru, którego chcą.

2. Konto i karta bankowa dla dziecka

Dzieci mogą być również kształcone finansowo poprzez dostępne dla nich produkty finansowe. Niektóre banki zezwalają na przykład na otwarcie konta nawet dla dzieci poniżej 13 roku życia. Dzięki temu młodzi ludzie zyskują niezależność i nabierają nawyku oszczędzania pieniędzy. Według badań, otwierając konto lub depozyt, rodzic często próbuje zaznajomić dziecko z podstawami finansów. Natomiast banki, aby przyciągnąć młodych klientów, dostosowują swoje usługi do ich potrzeb. Dzięki karcie płatniczej dziecko nie musi nosić przy sobie żadnych pieniędzy.

3. Szkolne Kasy Oszczędności

Oszczędności dzieci mogą również przybrać formę Szkolnej Kasy Oszczędności. Zostały one założone w Europie 100 lat temu i obecnie znów zyskują na popularności. Przypisuje się im duży wpływ na edukację finansową młodszych pokoleń. Dzięki książeczce SKO dziecko może korzystać z regularnie odkładanych oszczędności, ponieważ są one oprocentowane jak zwykła lokata bankowa.

A na koniec: oszczędzanie w 6 krokach

1. Rozpocznij budowanie swoich oszczędności od dobrego planu. Zastanów się, ile pieniędzy możesz wydać na miesięczne oszczędności.

Pomyśl o tym, ile bieżących dochodów możesz wydać na oszczędności,

np. stosując prosty wzór: oszczędności = przychód – (koszty stałe + niezbędne wydatki).

2. Rozważ zarządzanie budżetem razem z drugą połową – zaplanuj wspólnie wydatki i oszczędności.

Ponad 80% Polaków uważa również, że wspólne planowanie finansowe ma pozytywny wpływ na budżet ich gospodarstw domowych.

3. Pomyśl o swojej najbliższej przyszłości. Pomyśl o tym, na co możesz potrzebować dodatkowej rezerwy finansowej i buduj ją świadomie.

Warto zabezpieczyć pulę środków na nieprawidłowe wydatki. Dzięki temu będziesz mógł świadomie i z własnych środków finansować takie wydatki bez konieczności zaciągania niepotrzebnych pożyczek.

Warto zabezpieczyć środki na wydatki nieplanowane/nieprawidłowości (np. na naprawę pralki lub samochodu). Dzięki temu Twój zwykły budżet będzie bardziej odporny na wypadki.

4. Pomyśl też o swojej przyszłości w dłuższej perspektywie czasowej. Zastanów się, jakie wydatki będą na Ciebie czekać w ciągu najbliższych kilku lat.

Pomyśl o utworzeniu funduszu renowacyjnego. Dzięki systematycznym płatnościom będziesz w stanie sfinansować przyszłe naprawy bez większego wysiłku.

Można również przekazać dodatkowe pieniądze na specjalny fundusz (lokata) na edukację dzieci.

5. Zadbaj o swoje komfortowe życie na emeryturze dzisiaj. Pamiętaj, aby jak najszybciej zacząć myśleć o oszczędzaniu na ten cel.

Budując swoje oszczędności, pamiętaj, że według danych GUS, koszty utrzymania (stałe opłaty, posiłki, usługi) rosną z roku na rok w sposób szybszy niż nasze zarobki.

Ceny niektórych kosztów stałych znacznie wzrosły w ciągu ostatnich 10 lat. W związku z tym oczekuje się, że tendencja ta utrzyma się w najbliższych latach.

Warto budować swój kapitał finansowy już dziś, abyście mogli z niego korzystać w okresie emerytalnym, czyli w okresie, kiedy nie będziemy mieli już tak dużego wpływu na poziom naszych dochodów jak dzisiaj.

6. Decydując się na korzystanie z produktów inwestycyjnych oferowanych przez rynek finansowy, upewnij się, że rozumiesz ich mechanizm, skupiając się na trzech kluczowych elementach – korzyściach, kosztach i ryzyku.

Korzyści – uprawnienia i zyski, które daje dana forma oszczędzania. W przypadku akcji może to być prawo do dywidendy, a w przypadku depozytów może to być prawo do wcześniejszego wycofania środków.

Koszty – mogą być związane z prowizjami, marżami lub innymi opłatami. W przypadku funduszy inwestycyjnych, może to być na przykład opłata za zarządzanie, która jest pobierana od kwoty Twoich aktywów. Sprawdź dokładnie, jakie koszty są zawarte w produkcie i jak będą się one zmieniać w czasie.

Ryzyko inwestycyjne – wiąże się z każdą formą oszczędzania. Nawet jeśli trzymasz gotówkę w domu, ryzykujesz jej utratę (inflacja). Wybierając konkretny produkt, pamiętaj, aby przeanalizować wszystkie ryzyka i poświęcić czas na ich zrozumienie.