Współczesne banki oferują znacznie bardziej rozbudowane usługi niż tylko proste zbieranie depozytów i udzielanie kredytów. Na dobrą sprawę produktem bankowym mogłoby być wszystko, co wiąże się z obrotem pieniężnym i na czym można zarobić. Jedynym warunkiem jest znalezienie osób przekonanych do danego pomysłu, które zachęcone perspektywą zysku zechcą powierzyć bankowi swoje wolne środki finansowe (co akurat, jak pokazuje historia inwestycji finansowych, nie jest szczególnie trudnym zdaniem, nawet przy bardzo irracjonalnych pomysłach). Gdyby nie regulacje prawne, takim produktem mogłyby być np. piramidy finansowe, czyli systemy polegające na tym, że uczestnicy po wpłaceniu depozytu swoich pieniędzy otrzymują atrakcyjne odsetki – warunkiem jest przyciągnięcie do systemu iluś nowych „inwestorów”. Atrakcyjne odsetki wypłacane są z depozytów nowych członków. Cały system działa dopóki znajdują się nowo wstępujące osoby, co zazwyczaj kończy się bardzo szybko, gdyż każda piramida wymaga geometrycznego przyrostu klientów (co oznacza, że przy kolejnych szczeblach piramidy, aby wyjść na swoje, musielibyśmy do zainwestowania w naszym banku przekonać wszystkich ludzi na Ziemi). Gdy pozyskiwanie nowych członków nie przyrasta w tempie geometrycznym, cały mechanizm upada, a osoby, które przyłączyły się jako ostatnie, tracą najwięcej. W Polsce od 1993 roku tworzenie piramid finansowych jest zabronione.
Czynności zarezerwowane wyłącznie dla banków
Szczegółowy zakres czynności, które mogą być oferowane przez banki, precyzuje prawo bankowe. Wśród tych czynności możemy wyróżnić takie, które mogą być wykonywane wyłącznie przez banki (inni przedsiębiorcy, podejmując się próby oferowania czynności zarezerwowanych dla banków, mogą zostać ukarani grzywną do 5 mln zł lub karą pozbawienia wolności do lat trzech). W Polsce do czynności, które mogą być oferowane wyłącznie przez banki należą między innymi:
- przyjmowanie wkładów pieniężnych (na każde żądanie – a vista lub terminowych),
- prowadzenie rozliczeń dla wkładów pieniężnych oraz innych rachunków bankowych,
- udzielanie kredytów,
- udzielanie gwarancji bankowych,
- emitowanie bankowych papierów wartościowych,
- przeprowadzenie bankowych rozliczeń pieniężnych.
Aby konsument nie został wprowadzony w błąd i potrafił rozróżnić, czy korzysta z usług banku, czy też może jakiejś kolejnej wersji piramidy finansowej, nazwa „bank” została zastrzeżona wyłącznie dla instytucji, które mogą oferować powyższe czynności. Zgodnie z prawem bankowym żadne inne podmioty niebędące bankami nie mogą w swoich nazwach używać słowa „bank” lub „kasa”, chyba że nazwa ta wskazuje, że prowadzona działalność nie jest bezpośrednio związana z obrotem pieniędzmi (stąd nazwy typu bank krwi, bank pomysłów, bank dawców szpiku, bank danych są nazwami jak najbardziej prawidłowymi).
Czynności wspólne dla banków i innych przedsiębiorstw
Dodatkowo banki, mogą oferować również usługi, na które nie mają pełnego monopolu i gdzie o klientów muszą rywalizować z innymi przedsiębiorstwami. Do takich usług zaliczają się:
- udzielanie pożyczek pieniężnych
- operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których przedmiotem są warranty,
- wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu,
- terminowe operacje finansowe,
- nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,
- przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych,
- prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych,
- udzielanie i potwierdzanie poręczeń,
- wykonywanie czynności zleconych, związanych z emisją papierów wartościowych,
- pośrednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych oraz rozliczeń w obrocie dewizowym.
