Linie trendu to z reguły jedno z pierwszych narzędzi, z którym stykają się osoby zaczynające przygodę z analizą rynków finansowych. Jest to narzędzie stosunkowo proste i dość skuteczne, dlatego często zobaczymy je na wykresach u innych inwestorów, analityków, a nawet profesjonalnych traderów. Choć jest to dość proste w użyciu narzędzie, to jednak koniecznie znać trzeba podstawowe zasady i pułapki związane z wykorzystaniem LT w tradingu.
Podstawowa metoda
Podstawowe założenie stojące za linią trendu mówi, że jest to poziom wsparcia postępujący w czasie proporcjonalnie. Jak wiemy, w trendzie kolejne dołki i szczyty występują z czasem coraz wyżej lub niżej – zależnie od trendu. Jak później wyjaśnimy, już ta proporcjonalność może być pewnym problemem.
Podstawową metodą wyznaczania linii trendu jest połączenie dwóch ostatnich dołków (trend wzrostowy) lub dwóch ostatnich szczytów (trend spadkowy). Nie mogą to być jednak dwa byle jakie dołki, które nam akurat pasują. Linia trendu to narzędzie, które pokazuje konkretną zależność historyczną między dołkami lub szczytami albo między dołkami i szczytami – bardziej zaawansowane metody wyznaczania LT mogą zakładać także łączenie dołków ze szczytami.
Kanał, przyspieszenie i spowolnienie
Podstawowa metoda zakłada połączenie dołków w trendzie wzrostowym, ale nic nie szkodzi połączyć również szczyty. Są dwie możliwości:
1) Ustaw linię równoległą do linii trendu zaczepiając ją o szczyt/dołek następujący po pierwszym punkcie zaczepienia.
2) Połącz dwa kolejne szczyty/dołki podobnie, jak przy wyznaczaniu linii trendu.
W pierwszym przypadku otrzymamy kanał, który będzie prognozą dla zakresu ceny w tym trendzie. Innymi słowy oczekujemy, że cena będzie poruszała się w tym kanale kontynuując trend. Jeśli jest to trend wzrostowy, to będziemy szukać sygnałów wejścia w pozycję długą w pobliżu dolnej bandy, a sygnałów wyjścia w pobliżu górnej.
W drugim natomiast przypadku uzyskamy rzeczywistą relację między szczytami – w tym wypadku mierzymy rzeczywistą relację dołków (popytu) i szczytów (podaży) w czasie. Taki układ będzie skutkował nie tylko kanałami, ale również różnego rodzaju klinami i trójkątami, które rządzą się swoimi prawami.
Na powyższym przykładzie widzimy kanał spadkowy, jednak warto zauważyć, że cena ucieka od górnej bandy tworząc ostatni szczyt wyraźnie niżej. Nazywamy to przyspieszeniem trendu i jeśli złapiemy ostatnie dwa szczyty w momencie prezentowanym na wykresie, to otrzymamy tzw. przyspieszoną linię trendu.
Spowolnienie – korekta
Czasem kolejne dołki i szczyty ustawiać się będą coraz ciaśniej – w ten sposób linie trendu łączące ostatnie dwa dołki i ostatnie dwa szczyty zbiegną się i skrzyżują. Na poniższym przykładzie widzimy zieloną linię trendu, która niejako pełni funkcję tamy. Ostatnie dwa dołki wskazują na obecność znaczącego popytu i przestój w trendzie spadkowym. W międzyczasie szczyty wciąż pojawiają się coraz niżej – podaż napiera. Taka formacja, to trójkąt zniżkujący. Proszę zauważyć, jak przełamanie zielonej linii wyzwala dalsze spadki. Tym samym znaleźliśmy sposób na wyznaczenie korekty oraz jej zakończenia.
Tu z kolei przykład linii trendu w korekcie (mały trend), która stanowi granicę dla kontynuacji wzrostów (trend właściwy). Korektę nazywamy małym trendem, ponieważ również jest pewną tendencją dla ruchu ceny – na odpowiednio niższym interwale będzie po prostu trendem z małymi korektami wewnątrz. Przełamanie linii trendu korekty wyzwala kolejną falę wzrostów.
Różne linie trendu
Tak więc wyznaczamy różne linie trendu:
1. Przyspieszona
2. Dynamiczna linia wsparcia/oporu łącząca szczyt i dołek, które nie leżą na tym samym poziomie.
3. Właściwa, która również ma znaczenie i może wyznaczyć punkt docelowy dla większej korekty.
W trendzie ważny będzie również poziom wsparcia/oporu (4) na styku ostatniego ekstremum o które oparta jest linia trendu. Jest to często ostatni poziom obrony trendu.
Interpretujemy linie trendu
Linia trendu wbrew powszechnej opinii nie ma na celu odbicia ceny, jak większość rysunków technicznych na wykresie ma ona na celu ukazać pewne historyczne zależności między podażą, a popytem wskazując na potencjalnie istotne poziomy cenowe rozłożone w czasie. Innymi słowy, LT niesie ze sobą przede wszystkim informację:
1) Odbicie – trend wykazuje tendencję do kontynuacji, popyt próbuje utworzyć kolejny dołek
2) Przebicie – trend wykazuje oznaki słabości, realizacja zysków przybiera na sile bądź podłoże fundamentalne uległo wyraźnej zmianie.
Linia trendu może być w zależności od sytuacji informacją, że kupno może być lepszym rozwiązaniem albo że sprzedaż może być lepszym rozwiązaniem. Przykładowo może pokazać, że formacja którą uważamy za ‘głowę z ramionami’ bądź ‘podwójny szczyt’ może być istotna lub nieistotna w skali całego trendu.
Ramię-Głowa-Ramię w trendzie wzrostowym zwiastuje korektę pod warunkiem jednak, że trend faktycznie słabnie, a nie tylko przystanął na chwilę.
Dwa szczyty w trendzie wzrostowym będą dobrym miejscem na realizację zysków, o ile popyt został faktycznie zaabsorbowany, a nie czeka niżej w formującym się właśnie trójkącie zwyżkującym.
A teraz wady
Linie trendu mają kilka wyraźnych wad, o których koniecznie należy pamiętać:
1. Fluktuacje zmienności mogą zafałszować wskazania. Nigdy nie zapominaj co pokazuje linia trendu. Jeśli mierzysz dwa dołki z dwóch dni, kiedy jeden to był piątek z ważnymi odczytami makroekonomicznymi kiedy zmienność sięgnęła 150 pips, a drugi to był np. świąteczny poniedziałek kiedy nic się na rynku nie działo, wtedy wskazania takiej LT będą najprawdopodobniej niewiarygodne.
2. ‘Pi razy drzwi‘ – nie przywiązuj nadmiernej wagi do tej kreski. Jej precyzja jest dość mała, dlatego część traderów wyznacza LT jako strefę/obszar. Rynek nie jest tak precyzyjny jak waga aptekarska, szczególnie jeśli jest to rynek OTC. Różne kwotowania mogą wypaczyć linie trendu przez co dwóch różnych traderów z dwóch stref czasowych może widzieć linie o nieco innych parametrach. Warto zawsze mieć na uwadze fakt, że nawet prawidłowo wyznaczona LT będzie wyznaczona “w przybliżeniu”.
3. Pięć czy sześć dni w tygodniu? Brokerzy, którzy mają 6-cio dniowy tydzień będą mieli inne wskazania LT na wykresie dziennym. Ponieważ LT wskazuje proporcję ceny i czasu, to przy 6 dniach w tygodniu proporcje będą inne niż przy 5. Szczęśliwie broker XM nie posiada tzw. ‘świecy niedzielnej’ na wykresach dziennych.
4. LT to tylko kreska na Twoim monitorze. Wielu traderów ma tendencję do przypisywania analizie technicznej mocy sprawczej ponieważ opisywane przez nią schematy i relacje lubią się sprawdzać. Jednakże, AT nie działa dlatego że wpływa na wykres, ale dlatego że dobrze opisuje zależności między podażą i popytem. Nigdy nie przypisuj kresce na ekranie mocy sprawczej. Niemniej, jeśli dobrze wyznaczysz linię trendu to masz dużą szansę, że widzi ją także rzesza innych traderów.
Linie trendu w swej prostocie mogą być przydatnym narzędziem w naszej strategii pod warunkiem jednak, że będziemy pamiętać o ich niedoskonałościach, a także o tym, że jak każde narzędzie wymagają sporo wprawy i doświadczenia.
