Ryzyko wyrażenia niewłaściwej opinii
Ryzyko, że badanie sprawozdania finansowego nie wykryje istotnych błędów – a co za tym idzie, że opinia z badania sprawozdania wprowadzi w błąd użytkowników. Ryzyko wyrażenie niewłaściwej opinii składa się z trzech elementów:
- Ryzyko nieefektywnej kontroli: funkcjonujące w przedsiębiorstwie mechanizmy kontroli wewnętrznej są zbyt słabe, aby zapobiec błędom lub je wykryć.
- Ryzyko niewykrycia: testy szczegółowe nie wykryją istniejących błędów.
- Ryzyko nieodłączne: pewne konta są bardziej podatne na błędy lub manipulacje niż inne.
Konkretniej rzecz biorąc, rewidenci obawiają się, czy sprawozdanie finansowe rzetelnie przekazuje takie rzeczy jak:
- istnienie = czy sprawozdanie odzwierciedla rzeczywiste, faktycznie istniejące aktywa?
- kompletność = czy wszystkie transakcje, a zwłaszcza zobowiązania, zostały ujęte?
- dokładność = czy salda transakcji są sklasyfikowane i opisane w sposób realistyczny?
- rozdzielenie pozycji należących do różnych okresów = czy przychody/koszty zostały przypisane do właściwych okresów?
- wycena = według kosztu historycznego czy też, jeżeli jest to zasadne, według cen sprzedaży netto?
Jakkolwiek ryzyko wyrażenie niewłaściwej opinii towarzyszy wszelkim czynnościom rewizyjnym, istnieją również czynniki zewnętrzne, które mogą zwiększyć możliwość popełnienia błędów. Czynniki te obejmują między innymi:
- Zagrożenie niezależności biegłych rewidentów, spowodowane np. świadczeniem również innych usług, jak doradztwo w zakresie zarządzania
- Presja, pod jaką znajdować się może przedsiębiorstwo w wyniku np. zagrożenia niewypłacalnością lub wysokich oczekiwań akcjonariuszy odnośnie zysku.
- Rodzaj i charakter działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo (stopień złożono- ści, poziom ryzyka, rozproszenie geograficzne itp.).
- Uczciwość zarządu lub właścicieli.
Nieudane posunięcia inwestycyjne lub kredytowe oznaczają, że największy ciężar ryzyka wyrażenia niewłaściwej opinii spoczywa najpierw na ich użytkownikach. Tym niemniej, w zależności od sytuacji prawnej, poniesione straty można często odzyskać pozywając biegłych rewidentów do sądu za zaniedbanie obowiązków. W Stanach Zjednoczonych na przykład, wartość roszczeń w takich procesach może sięgać miliardów dolarów rocznie. Z tego względu firmy audytorskie ubezpieczają się od następstw podobnych przypadków lub prowadzą działalność w formie spółek komandytowych. Jedną z niewątpliwych zalet firm Wielkiej Czwórki jest to, że są one w stanie wziąć na siebie i opanować ryzyko wyra- żenia niewłaściwej opinii. Jednocześnie jednak są one bardziej narażone na różne roszczenia, ze względu na swoją wielkość oraz reputację, którą muszą chronić.
