Analiza Pivot Point (Analiza punktów zwrotnych) to metoda wyznaczania na wykresie kluczowych poziomów cenowych, które determinują reakcje ceny po ich osiągnięciu. Punkty Pivot (PP) determinują poziomy wsparcia i oporu oraz mogą być punktami zwrotnymi trendu. Technika PP jest powszechnie stosowana przez inwestorów krótkoterminowych (day traderów), choć założenia leżące u jej podstaw są słuszne dla dowolnych okresów. Istnieje szereg metod wyznaczania tych punktów. Do najpowszechniejszych wskaźników Pivot Point należą Klasyczny PP, Fibonacci PP, Woodie PP, Camarilla PP oraz DeMark PP, przy czym różnice pomiędzy tymi narzędziami wynikają głównie z metody wyliczania punktów zwrotnych.

Większość analityków stosuje kombinacje kluczowych poziomów cenowych (cena maksymalna, cena minimalna, cena otwarcia lub zamknięcia) do wyliczania i wyznaczania tych punktów. Przy okazji wyznaczania punktów zwrotnych identyfikuje się również poziomy wsparcia i oporu. Punkty te pozwalają określić momenty wejścia i wyjścia z rynku oraz wyznaczyć zakres zmienności rynku. Zachowawczy traderzy zawsze starają się sięgać po dodatkowe potwierdzenia przed dokonaniem transakcji. Bez względu na to, czy punkty zwrotne stosowane są oddzielnie czy w kombinacji z innymi technikami, stanowią one użyteczne narzędzie w arsenale tradera.

Pivot points (Punkty pivota)

Historycznie pivot points po raz pierwszy używane były przez floor traderów na rynkach terminowych. Z powodzeniem zostały przeniesione na rynek Forex, gdzie według wielu inwestorów sprawdzają się nawet lepiej dzięki wielkości i większej płynności rynku. Pivot points są szczególnie popularne wśród zaawansowanych inwestorów, rzadko kiedy wykorzystywane przez początkujących. Może to być spowodowane niedostateczną ilością informacji na ten temat oraz to ,iż rzadko są one wspominane w analizach tworzonych przez brokerów. Są dwa główne powody dla których warto by chociaż rozważyć stosowanie tych wskaźników przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. Po pierwsze jest to wskaźnik wyprzedzający, a więc podpowiadający nam co może zdarzyć się w przyszłości. Daje nam gotowe poziomy na nadchodzącą sesję, które to bez problemu możemy nanieść na wykres i według tego podejmować decyzje inwestycyjne. Po drugie, obiektywizm. Po wykonaniu podstawowych obliczeń dostajemy suche liczby, nie ma tam miejsca na dowolność czy osobista interpretację. Pod kilkoma względami pivot points są podobne do poziomów Fibonacciego. Przede wszystkim ze względu na dużą ilość zaawansowanych uczestników która to stosuje i podejmuje według nich decyzje odnośnie swoich pozycji. Staje się przez to niejako samospełniającą się przepowiednią. W wypadku poziomów Fibonacciego możemy jednak mówić o częściowej dowolności odnośnie wyboru idealnego poziomu przy którym wyznaczymy dołek i szczyt do kreślenia formacji. W wypadku pivot point wytyczne są jasne, subiektywne odczucia są wyłączone. Z technicznego punktu widzenia pivot points są niewidzialnymi poziomami wsparcia i oporu, które wyliczane są według kluczowych cen z poprzednich sesji.

Jak korzystać z Punktów Pivota?

Jak już wspomniałem na wstępie, Punkty Pivota to świetne narzędzie do wyznaczenia sobie obszaru pomiędzy wsparciem a oporem. Jednak nie jest aż takie proste, bowiem linie R1, R2 i R3 to poziomy oporu, zależnie od wektora ruchu cen. I na odwrót – S1, S2 oraz S3 to poziomy wsparcia, oczywiście zależnie od warunków. Należy mieć to na uwadze, zwłaszcza w dalszej części tego artykułu.

Oto kilka możliwych sposobów wykorzystania Punktów Pivota:

a) Strategia na przełamanie

Jeśli nie dojdzie do przełamania, Punkty Pivota można traktować jako poziomy wsparcia lub oporu. Jednak czasami do przełamania dochodzi, jeśli cenę instrumentu napędzają dane fundamentalne.

Dzięki temu ktoś, kto stosuje Punkty Pivota do wyznaczania wsparcia i oporu, ma możliwość skorzystania ze strategii na przełamanie – chociaż w większości przypadków, zanim znów dojdzie do przełamania, cena będzie znów te poziomy testować. Dlatego mimo że wielu traderów korzysta ze strategii na przełamanie, bywa to zdecydowanie ryzykowne.

b) Strategia Range Trading

Można również sięgnąć po Punkty Pivota, żeby wyznaczyć obszar, w którym nie doszło do przełamania. Traderzy stosujący tę strategię identyfikują obszar, w którym będą inwestować i szukają możliwości kupna po jak najniższej cenie (niższy obszar), a sprzedaży po jak najwyższej (wyższy obszar). To znacznie mniej ryzykowna strategia niż przełamanie, które bywa chwilowe i w wielu przypadka cena wraca do poprzednich poziomów. Natomiast w tym przypadku trader ma znacznie więcej swobody. Niemniej korzystając z range trading również mamy do czynienia z wieloma zmiennymi, które w ostatecznym rozrachunku wpływają na wyniki transakcji.

c) Analiza sentymentu rynku

Za pomocą Punktów Pivota można również oszacować sentyment rynkowy. W tym celu należy porównać, co dzieje się z ceną na otwarciu z centralną linią Pivota (czyli średnią maksimum, minimum i zamknięcia z poprzedniego dnia).

Obliczanie pivot points

Każdego dnia, notowania każdej pary walutowej otworzą się daną wielkością. W trakcie notowań cena może osiągnąć różne wartości ustalając maksimum, minimum oraz finalnie cenę zamknięcia. Znając te cztery wartości z poprzedniego dnia, będziemy w stanie obliczyć poziomy wsparcia i oporu wedle, których możemy handlować w dniu następnym. Wielu inwestorów na starcie napotyka trudności w obliczeniu tych poziomów. Jeżeli forex jest rynkiem pracującym 24 godziny na dobę, które poziomy wybrać jako czas otwarcia i zamknięcia? Dobre pytanie, większość doświadczonych osób jako taki czas podaje 5PM EST (Eastern Standard Time) czyli 17 w Nowym Jorku, 22 czasu Greenwich (GMT). Jeżeli mamy wątpliwości można przetestować różne godziny dla kalkulacji samemu i zobaczyć jak wpasowuje się to w wykresy (niektórzy używają czasu 12:00EST). Jednakże jeżeli większość inwestorów używa czasu 5PM EST jako koniec notowań to my także możemy pójść ich śladem. Obecnie dostępnych jest na Internecie wiele kalkulatorów obliczających te poziomy dla nas, ale jeżeli pragniemy zrobić to sami, używamy następującego wzoru:

Pivot point (PP) = (Cena maksymalna + Cena minimalna + Cena zamknięcia) / 3

Pierwsze poziomy wsparcia i oporu:
Pierwszy opór (R1) = (2 x PP) – Cena minimalna
Drugie wsparcie (S1) = (2 x PP) – Cena maksymalna

Drugie poziomy wsparcia i oporu:
Drugi opór (R2) = PP + (Cena maksymalna – Cena minimalna)
Drugie wsparcie (S2) = PP – (Cena maksymalna – Cena minimalna)

Trzecie poziomy wsparcia i oporu:
Trzeci opór (R3) = Cena maksymalna + 2(PP – Cena minimalna)
Trzecie wsparcie (S3) = Cena minimalna – 2(Cena maksymalna – PP)

Handel z Pivot Points w praktyce

Samo wytyczenie tych granic jeszcze nie do końca nam coś mówi. Używając tego wskaźnika musimy poznać podstawowe zasady którymi musimy się kierować w ich użyciu. Poniżej linii centralnej (PP) znajduje się strefa kupna, gdzie przeważnie powinniśmy zajmować pozycje długie na rynku. Natomiast powyżej linii centralnej znajduje się strefa sprzedaży, gdzie z reguły powinniśmy zajmować pozycje krótkie. Cena zazwyczaj przez większość czasu przebywa między pierwszymi poziomami wsparcia i oporu, okazyjnie docierając do następnych poziomów. Oczywiście jako trader możesz grać także na przebicia tych poziomów i na kontynuację zapoczątkowanego ruchu a nie tylko jako punkty gdzie wykres się odbije, traktując te poziomy jako typowe poziomy wsparcia i oporu wyznaczone każda inną metodą. Oczywiście możliwe jest kupowanie powyżej linii PP czy też sprzedawanie poniżej, czyli odwrotnie do pierwotnych założeń. Będzie to miało miejsce w wypadku naprawdę silnych trendów i bardzo mocnych, przekonujących ruchów zazwyczaj potwierdzonych przez mocne sygnały formacji cenowych czy też konwergencję różnych wskaźników technicznych. Należy pamiętać, że każdy poziom wyznaczony podczas kalkulacji może być zarówno wsparciem jak i oporem. Kiedy opór zostanie przekroczony, rynek często użyje właśnie tego poziomu jako wsparcie do następnego ruchu. To samo dzieje się przy przekroczeniu wsparcia, które to natychmiast staje się oporem. Jako profesjonalny inwestorzy musimy pamiętać aby zawsze dokonywać bardzo przemyślanych wejść, najlepiej potwierdzonych przez kilka przekonujących czynników. Dlatego też najlepiej połączyć Pivot points z innymi narzędziami. Możemy kreślić linie wsparcia i oporów używając Linii Fibonacciego, bądź tez wykresów świecowych. Często powinny się pokrywać z tym co wyjdzie nam z kalkulacji Pivot Points. Powinno to znacznie zwiększyć szansę na dobrą transakcję. Poziomy jakie obliczyliśmy mogą także służyć do ustawienia cen Stop Loss oraz Take Profit ułatwiając prognozowanie zasięgu danego ruchu oraz potencjalne ryzyko. Przykładowo kiedy cena zbliża się do R1 umieszczamy tam zlecenie Sell Limit wraz ze zleceniem Stop Loss tuż ponad R2 i Take Profit przed PP bądź S1.

Święty Graal?

Pamiętajmy, iż pivot points (punkty pivota) są tylko kolejnym narzędziem analizy technicznej, które ma swoje wady i w nieodpowiednich rękach też może doprowadzić do strat. Używany wraz z innymi narzędziami i wprawną kontrolą ryzyka może okazać się nieocenioną pomocą w wyznaczaniu istotnych poziomów cenowych do handlu na Forex.

Zalety Pivot Points

Jest to wiodący wskaźnik, więc mówi nam, co może się wydarzyć w przyszłości. Dzięki temu możemy ustawić poziomy wsparcia i oporu na nadchodzącą sesję, które możemy łatwo umieścić na wykresie i odpowiednio podejmować decyzje inwestycyjne.

Wady Pivot Points

Jest szereg błędnych sygnałów, gdy kurs nieświadomie kołysze się w górę i w dół. Zastosowanie samego Punktów Pivota często nie jest bardzo skuteczne (tak jak w przypadku każdego wskaźnika), dlatego warto dodać filtrację sygnału, np. formacje świecowe, średnie skrzyżowania, RSI itp.