Zdarza się, że kierując się chęcią większych zysków, dochodzi do zawyżania wartości przedsiębiorstwa. W przypadku spółek, można w ten sposób wiele zyskać. Są przypadki, gdy do tego typu posunięć dochodzi w sytuacji, kiedy ktoś chce podnieść wartość akcji spółki, by w czasie hossy odsprzedać swoje lub także by zawyżyć cenę całości spółki w czasie, gdy ma zostać sprzedana – nie jest to jednak w tym przypadku takie proste. Urzędy kontrolujące są wyczulone na tego typu działania i w przypadku kontroli, w dosyć sprawny sposób takie sytuacje są wyłapywane – wtedy dla zarządcy/zarządców spółki mogą pojawić się problemy.
Czym właściwie jest kreatywna księgowość?
Kreatywna księgowość w firmie to działania mające na celu stosowanie takich zasad rachunkowości, które prowadzą do wzrostu lub spadku wyniku finansowego firmy. Na podstawie dotychczas ujawnionych przypadków można zauważyć, że wartość firmy jest sztucznie zawyżana, a nie zaniżany wynik finansowy.
Najbardziej znane metody fałszowania wyniku finansowego spółki
Kreatywni księgowi w firmach mogą być naprawdę … kreatywni. Często słyszymy o coraz większej liczbie przypadków manipulacji finansowych w firmach. Najczęściej stosowane procedury zawyżania wartości firmy to:
- Elastyczna interpretacja tzw. Miękkich obszarów księgowych – rozumianych jako sztuczne traktowanie wybranych kosztów operacyjnych jako inwestycji w środki trwałe,
- Prowadząc do fałszywych transakcji ze znanymi podmiotami – wygląda na to, że kiedy dogadujemy się z innym podmiotem, sprzedajemy mu określony produkt, który następnie odkupujemy. Wszystko oczywiście w atrakcyjnych cenach.
- Fałszerstwa w dokumentach księgowych – tzw. Kucie faktur, wystawianie „lewych” dokumentów sprzedaży lub fałszowanie raportów z procesu wytwarzania produktu,
- Nadinterpretacja istniejących przepisów rachunkowych, która odbywa się w taki sposób, że istniejące przepisy prawne są interpretowane wyłącznie na korzyść spółki, bez uwzględnienia innych aspektów. Działania te są wykonywane, aby stworzyć wrażenie, że firma działa w dziedzinie prawa i na podstawie przepisów prawa,
Zawyżanie wartości spółki – jak powszechne jest to zjawisko
Trudno byłoby powiedzieć, że każda firma stosuje kreatywne metody księgowe. Jest to praktycznie niemożliwe. Oczywiście wykorzystywane są działania związane z manipulacją księgową, ale tutaj pojawia się pytanie, że z pewnością nie wszystkie przypadki takich działających firm zostały wykryte.
Zastanawiając się nad wykorzystaniem kreatywnej księgowości w przedsiębiorstwie, można powiedzieć, że takie rozwiązania wdrażają nie tylko małe firmy. Często w ostatnich latach na powierzchni pojawiły się sandały związane z zawyżeniem wartości firmy w takich podmiotach jak Toshiba, Tesco czy Valeant – to pokazuje, że fałszowanie wyników firmy to nie tylko obszar małych przedsiębiorstw, ponieważ globalne korporacje również stosować ten rodzaj leczenia.
W jakich obszarach działania można najczęściej pozwolić sobie na kreatywną księgowość?
Zacznijmy od tego, że nie można stosować kreatywnej księgowości. Jeśli jednak niektóre firmy zdecydują się to zrobić, robią to w obszarach działalności, w których wykrycie takiej działalności jest najmniej możliwe. Co należy do takich obszarów?
Umiejscowienie manipulacji księgowych zależy przede wszystkim od profilu działalności spółki. Przykładowo:
- W firmach budowlanych ten rodzaj leczenia jest najczęściej stosowany w sytuacjach, w których występują umowy długoterminowe. Wówczas dość trudno jest wykryć kreatywne księgowanie i sztuczne problemy – ale nie jest to niemożliwe, co często przedstawiano opinii publicznej,
- Dystrybutorzy, producenci – w tym przypadku sztuczne podnoszenie wartości firmy, najczęściej jest konsekwencją zawyżenia wartości księgowej zapasów,
- Branże, w których ważne są ogromne wartości kapitałowe, tj. Firmy energetyczne lub sieci hotelowe – kreatywna księgowość zwykle działa w obszarze amortyzacji rzeczowych aktywów trwałych,
- Farmaceutyka, biznes gier komputerowych (są to wszystkie działania, w których badania i rozwój mają ogromne znaczenie) – przede wszystkim są to sztuczne lub nadmierne wydatki na projekty badawczo-rozwojowe, uznawane za wartości niematerialne,
Bardzo interesujące jest to, że najczęściej zjawisko kreatywnej księgowości występuje w przypadku różnego rodzaju fuzji i przejęć. Wynika to z tego, że obszar do tej pory najmniej zbadany i najtrudniejszy do wykrycia nieprawidłowości – to samo dotyczy kwestii konsolidacji sprawozdań finansowych.
