Kontrola wymiany walutowej, ograniczenia rządowe dotyczące prywatnych transakcji walutowych (pieniądze zagraniczne lub roszczenia dotyczące pieniędzy zagranicznych). Główną funkcją większości systemów kontroli dewizowej jest zapobieganie negatywnemu bilansowi płatniczemu lub jego korygowanie poprzez ograniczanie zakupów walutowych do kwoty nie przekraczającej wpływów dewizowych.
Mieszkańcy są zobowiązani sprzedawać walutę obcą wchodzącą w ich posiadanie wyznaczonym organom kontroli dewizowej (zazwyczaj bankowi centralnemu lub wyspecjalizowanej agencji rządowej) po kursach ustalonych przez ten organ. Niektóre systemy zezwalają odbiorcom wymiany walutowej z określonych źródeł na sprzedaż części takich wpływów na wolnym rynku. Ponieważ organ kontrolny staje się w ten sposób jedynym rynkiem walutowym, może określić cele, na jakie można wydać walutę obcą oraz ustalić kwotę, która jest dostępna na każdy z tych celów.
Kontrolowany kurs walutowy jest zwykle wyższy niż kurs wolnorynkowy i skutkuje ograniczeniem wywozu i pobudzeniem przywozu. Ograniczając kwotę waluty obcej, którą rezydent może nabyć, organ kontrolny może ograniczyć import i w ten sposób zapobiec spadkowi całkowitych rezerw złota i sald walutowych.
