Przypadki naruszenia umowy

Zestaw warunków umowy kredytowej definiujących sytuacje, w których wierzyciel może podjąć środki zaradcze, np. zażądać spłaty lub zrealizować zabezpieczenie na majątku (zob. poniższy cytat). Zestaw ten zostaje wynegocjowany i włączony do umowy kredytowej. Niektóre z najbardziej typowych przypadków naruszenia umowy to:

• nieprawdziwe zapewnienia (niewłaściwa reprezentacja nie stanowi naruszenia umowy);
• niespłacenie odsetek czy kwoty głównej w terminie;
• niespełnienie zobowiązania lub nie przejście testów finansowych;
• bankructwo, likwidacja lub wyznaczenie syndyka masy upadłościowej;
• decyzja sądu przy przekroczeniu określonego progu;
• uszkodzenie zastawionych aktywów, unieważnienie gwarancji lub eliminacja zabezpieczenia;
• niespłacenie innych kredytów;
• zmiana zarządu lub właściciela;
• szczególne warunki;
• wywłaszczenie;
• niekorzystna istotna zmiana sytuacji dłużnika.

Chronią one obie strony – dłużnicy potrzebują zapewnienia, że wierzyciele nie zmienią warunków, wierzyciele zaś potrzebują ochrony przed zwiększeniem początkowego ryzyka kredytowego. Użycie słowa „przypadek” oznacza, że musi dojść do konkretnego zdarzenia. Każda strona swobodnie decyduje o swoim postępowaniu – dłużnik może albo „uzdrowić” sytuację, albo podjąć próbę renegocjacji warunku umowy, natomiast wierzyciel może odstąpić od skorzystania ze swoich praw.

Uprawnienia

Niektóre instrumenty wyraźniej określają prawo wierzyciela do żądania spłaty, inne mniej wyraźnie, choć prawo bankowe jest inne w każdym kraju, a do tego praktyka mo- że odbiegać od jego litery. W umowie kredytowej wskazuje się m.in. okoliczności, w których bank może przyspieszyć spłatę długu. Zależą one od tego, w jakim kraju spisano umowę, a także od siły przetargowej obu stron. W najprostszej postaci sprowadzają się do niezapłacenia wymaganej kwoty i popadnięcia w niewypłacalność, ale mogą też obejmować przypadki naruszenia umowy, np. złamanie warunków dotyczących wskaźników finansowych, zakazu obciążania majątku, klauzuli pari passu, zmianę charakteru przedsiębiorstwa itp. Bank, który ma podjąć decyzję o dalszym wspieraniu kredytobiorcy lub przyspieszeniu spłaty zobowiązania, w pierwszej kolejności analizuje zatem swoje prawne możliwości zażądania tej spłaty.

T.H. Donaldson, How to Handle Problem Loans, 1986, s. 38–39