Wcześniejsza spłata zadłużenia długoterminowego, rozliczanie w rachunkowości
Kredytobiorca może podjąć decyzję o wcześniejszej spłacie zadłużenia długoterminowego. Decyzja taka bywa uzasadniona chęcią obniżenia dźwigni finansowej, wykorzystania nadwyżki środków pieniężnych lub korzyściami związanymi z oprocentowaniem. Wcześniejszą spłatę można zrealizować przez bezpośrednie negocjacje z posiadaczami obligacji, ich nabycie na rynku wtórnym lub wykonanie prawa wezwania do wykupu. Jeśli wartość rynkowa zadłużenia różni się od jego wartości bilansowej (wartości nominalnej skorygowanej o dyskonto lub premię niepodlegającą amortyzacji), wcze- śniejsza spłata zadłużenia długoterminowego będzie wiązać się z zyskiem/stratą. Sytuacja ta jest podobna do zysku/straty, który może pojawić się w przypadku sprzedaży aktywów trwałych. Dla celów księgowych, rozważmy przykład obligacji zastosowany w wyliczeniu amortyzacji premii/dyskonta. Załóżmy, że w drugim roku obligacji o wartości 1000 USD i rentowności 9% następuje spadek rynkowych stóp procentowych. W efekcie, obligacje o wartości 889,48 USD będą osiągać wyższe ceny (na przykład, 950 USD). Kredytobiorca podejmuje decyzję o umorzeniu obligacji przez nabycie ich na rynku otwartym:
Zysk lub stratę z tytułu wcześniejszej spłaty wykazuje się jako dochód z działalności finansowej lub, jeśli kwota jest wysoka, jako pozycję wyjątkową. Należy zauważyć, że chociaż wartość rynkowa obligacji może ulec zmianie przed wcześniejszym umorzeniem, niezrealizowane zyski lub straty z tego tytułu nie są ujmowane w rachunkowości opartej na koszcie historycznym (w rachunkowości opartej na wartości godziwej byłyby one ujęte). W powyższym przykładzie pominięto koszty transakcji. W przypadku refinansowania uzasadnionego korzystniejszą stopą procentową, kredytodawcy często nakładają karę z tytułu wcześniejszej spłaty.
