Zmiany oszacowań księgowych/stosowanych zasad rachunkowości, ujawnianie
W ramach istniejących standardów rachunkowości, firmy mają pewien zakres swobody w wyborze najlepszych dla nich zasad rachunkowości spośród dozwolonych opcji. Ponadto, w ramach wybranych zasad rachunkowości istnieje również pewna dowolność w przyjmowaniu oszacowań księgowych (np. szacowania okresu ekonomicznego użytkowania aktywów trwałych; metod tworzenia rezerw na należności). Taka swoboda wyboru ma na celu uniknięcie nadmiernych ograniczeń. W ostatecznym rozrachunku, leży ona również w interesie użytkowników sprawozdawczości, którzy chcą mieć dokładny i rzetelny obraz firmy. Jeżeli jednak firma wybrała już określone zasady, to czy powinna mieć prawo do ich zmiany? Jeżeli wymaga tego nowy standard rachunkowości, zmianę oczywiście należy wprowadzić. Ale co zrobić z uznaniowymi lub dobrowolnymi zmianami? Jeżeli mają one rzeczywiście na celu poprawę sprawozdawczości finansowej (tj. zapewnienie bardziej rzetelnej, adekwatnej czy przejrzystej prezentacji), sensowne jest ich dopuszczenie, a nawet popieranie. Problem polega jednak na tym, że istnieje oczywisty potencjał do nadużywania takiej swobody. Firma mogłaby zmienić swoje wyniki finansowe poprzez wprowadzenie niezauważalnych, korzystnych dla siebie zmian księgowych. Dlatego międzynarodowe standardy rachunkowości przewidują szereg zabezpieczeń mających zapobiegać „manipulowaniu wynikami”. Po pierwsze, informacja dodatkowa do sprawozdania musi zawierać pełne wyjaśnienie przyczyn zmian oraz liczbowe określenie ich oddziaływania na sprawozdanie (brak takiego ujawnienia powoduje wydanie przez biegłego rewidenta opinii z zastrzeżeniami). Ponadto, w większości przypadków istnieje wymóg wprowadzenia retrospektywnych zmian w poprzednich sprawozdaniach, w celu umożliwienia spójnego porównywania wyników. Wyjątki od zasady wprowadzania retrospektywnych zmian występują wówczas, gdy nowy standard rachunkowości przewiduje inne rozwiązanie (patrz przepisy przejściowe) lub w tych rzadkich przypadkach, gdy jest to „niepraktyczne” z powodu problemów z pomiarem. Ogólnie rzecz biorąc, choć zmiany przyjętych zasad mogą mieć swoje zalety, muszą być uzasadnione i wyraźnie określone liczbowo. Ponadto, powinny być stosunkowo rzadkie – w przeciwnym razie śledzenie wyników finansowych stanie się pogonią za „ruchomym celem”.
