Testy racjonalności
Powszechne i skuteczne narzędzie analityczne służące do kontroli prawdopodobieństwa i wiarygodności danych liczbowych i statystyk finansowych. Zamiast martwić się o dokładne wyliczenia (dokładając wszelkich należytych starań i poświęcając czas) należy po prostu przeliczyć wszystko w oparciu o liczby zaokrąglone i przybliżone szacunki. Lub np. porównać wyliczenia z przybliżonym punktem odniesienia. Wynik będący mniej więcej równowartością oczekiwanego rezultatu (tj. wynik w granicach rozsądku) sugeruje, że możemy się oprzeć na naszych wyliczeniach. I choć wynik ten może nie być prawidłowy, przynajmniej „mie- ści się w widełkach” o zmniejszonym prawdopodobieństwie błędu. Z drugiej strony, jeżeli wynik nie mieści się w granicach rozsądku, możemy go zakwestionować i drążyć dalej. W ten sposób skupiamy wysiłki na weryfikacji wyników stanowiących podejrzane odchylenia, a czas i wysiłek analityczny są efektywniej wykorzystane. Testy racjonalno- ści są powszechnym narzędziem badania sprawozdań finansowych. Mogą być również wykorzystywane przy analizie prognoz i budżetowaniu. Według słów słynnego ekonomisty, J.M. Keynesa „Lepiej mieć rację nawet w przybliżeniu, niż tkwić w bardzo ścisłym błędzie.”
