Kapitał to środki inwestowane w przedsiębiorstwa na dłuższy lub krótszy okres w celu osiągnięcia zysku. W zależności od intencji inwestorów rozróżnia się szereg form kapitału: kapitał krótkoterminowy (zaangażowany na okres nie dłuższy niż rok); kapitał średnioterminowy (1–3 lata), kapitał długoterminowy (ponad 5 lat), kapitał akcyjny (będący własnością akcjonariuszy), kapitał nerwowy (jeżeli inwestor ma obawy co do angażowania się), kapitał przyjazny (jeżeli inwestor toleruje złe wyniki), kapitał wysokiego ryzyka (inwestor jest skłonny podjąć ryzyko), kapitał początkowy (inwestowany w rozpoczynaną działalność) i tzw. kapitał wypracowany w pocie czoła (zarobiony dzięki poniesionemu wysiłkowi i pracy, a nie pieniądzom).
Podział kapitału
Podstawowy podział kapitału to podział na kapitał obcy – dostarczony przez kredytodawców, którzy chcą odzyskać pieniądze wraz z procentem, oraz kapitał własny – pochodzący od inwestorów, którzy chcą czerpać zyski, będąc stale właścicielami przedsiębiorstwa. Należy zaznaczyć, że zadłużenie krótkoterminowe (jak np. kredyt kupiecki lub kredyt bankowy płatny na żądanie) stanowi źródło utrzymania płynności i ogólnie nie jest uważane za kapitał.
Termin „kapitał” jest zazwyczaj używany dość luźno i często wymaga wyjaśnienia. Przykładowo, używa się go dla określenia kapitału własnego akcjonariuszy lub też sumy aktywów. Źródłosłów: z łacińskiego „capitellum” = ‘głowa’, aktualne znaczenie ze średnioangielskiego słowa oznaczającego „stojący u głowy; najważniejszy”. Patrz również rynki kapitałowe.
Kapitał w bankowości
Pieniądze wprowadzone do obrotu lub zainwestowane w przedsiębiorstwa dla osiągnięcia zysku. Terminu tego używa się dość swobodnie; często potrzebne jest doprecyzowanie jego znaczenia (zob. poniższy cytat). Kapitał dzieli się na „zadłużenie”, tj. kapitał obcy dostarczony przez pożyczkodawców, którzy chcą odzyskać pieniądze wraz z odsetkami, i „kapitał własny” – pochodzący od inwestorów, którzy chcą być właścicielami, aby otrzymać zyski. Oba rodzaje wykorzystywane są w „kapitalizowaniu” firm. Zależnie od podejścia pożyczkodawcy kapitał dłużny może występować w wielu formach: jako kapitał krótkoterminowy (zaangażowany na okres nie dłuższy niż rok), średnioterminowy (1–3 lata), długoterminowy (ponad 5 lat). Także kapitał własny przybiera wiele form: udziałowy (w posiadaniu inwestorów), „spekulacyjny” (reagujący nerwowo na zaangażowanie), przyjazny (potrafiący tolerować złe wyniki), wysokiego ryzyka (chętny do podejmowania ryzyka), „wypracowany w pocie czoła” (wkład niematerialny w postaci pracy) oraz w formie inteligentnego pieniądza (od wspierających kapitałem i know-how).
Warto zauważyć, że dług krótkoterminowy (kredyt obrotowy lub linia kredytowa) pozostaje źródłem płynności i nie jest uważany za kapitał. W przypadku banku mamy do czynienia z subtelnym rozróżnieniem. Deponent nie uważa ulokowanych w banku pieniędzy za formę kapitału dłużnego (choć taki jest jego status prawny), a raczej za środki oddane w powiernictwo. Dlatego kapitał bankowy postrzegany jest zawsze jako udział własnościowy; inaczej niż w przypadku zwykłej firmy, nie obejmuje on zadłużenia.
Kapitał w różnych przebraniach
Gdybyśmy mieli podzielić kapitał na kategorie, należałoby powiedzieć, że ślepy kapitał znajduje się w rękach dusigroszy, którzy nie potrafią go wykorzystać, kapitał kredytowy jest w rękach bankierów, kapitał inteligentny zaś – w dyspozycji rozgarniętych przemysłowców.
Walter Bagehot, Schematy monetarne (1856)
Zobacz: Kapitał bankowy
