Kredyt bankowy i pożyczka – czy znaczą to samo?
Czasami chcemy coś kupić, ale w tej chwili nie mamy na to wystarczająco dużo pieniędzy. Jednym z rozwiązań jest zaciągnięcie kredytu w banku lub zaciągnięcie kredytu. Kredyt i pożyczka to dwa terminy, które są często używane zamiennie w codziennych wystąpieniach. Słyszymy, jak ktoś mówi „wziąłem kredyt z banku”, a jednocześnie myśli o zaciągnięciu kredytu. Ważne jest jednak, aby mieć świadomość, że z formalnego punktu widzenia kredyty i pożyczki to nie to samo.
Kredyty bankowe i pożyczki – charakterystyka
Kredyt jest umową dwustronną, w której jedna strona jest bankiem, a druga stroną jest kredytobiorcą (np. konsument, firma). Cechą charakterystyczną kredytu jest jego charakter pieniężny – przedmiotem kredytu jest zawsze pieniądz. Kwestie kredytowe reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2012 r., poz. 1376 z późn. zm.). Ten akt prawny definiuje pojęcie kredytu. Kredyt to umowa, na mocy której bank, na czas określony, zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy kwotę gotówki przeznaczoną na określony cel. Jednocześnie kredytobiorca zobowiązuje się do wykorzystania otrzymanych środków pieniężnych na warunkach określonych w umowie kredytowej oraz do zwrotu kwoty kredytu (wraz z odsetkami) w określonych w umowie terminach spłaty, a także do zapłaty ewentualnej prowizji za udzielenie kredytu. Prawo bankowe określa formę umowy kredytowej. Każda umowa o kredyt powinna być zawarta w formie pisemnej i powinna zawierać elementy określone w ustawie. Powinno ono precyzyjnie określać strony umowy kredytowej (w przypadku kredytów detalicznych będzie to bank i klient indywidualny). Ponadto wymagane elementy każdej umowy kredytowej obejmują m.in. kwotę i walutę kredytu, cel kredytu, warunki spłaty kredytu, oprocentowanie i warunki jego zmiany, sposób zabezpieczenia wierzytelności, warunki zmiany i rozwiązania umowy.
Biorąc kredyt, należy mieć świadomość, że finansowanie to pociąga za sobą dodatkowe koszty. Koszt kredytu jest sumą wszystkich kosztów, które kredytobiorca jest zobowiązany ponieść w związku z umową kredytu. Należą do nich w szczególności odsetki, prowizje i marże, a także koszty usług dodatkowych niezbędnych do uzyskania środków finansowych – może to być np. konieczność wykupienia ubezpieczenia.
Należy pamiętać, że nie każda osoba poszukująca kredytu otrzyma go. Możliwość uzyskania kredytu zależy od zdolności kredytowej danej osoby. Zdolność kredytowa to zdolność banku do terminowej spłaty kredytu wraz z odsetkami na rzecz kredytobiorcy, zgodnie z oceną banku. Ponadto, nawet jeśli bank przyzna środki pożyczkobiorcy, w przypadku niewywiązania się klienta ze zobowiązań, bank ma możliwość zmniejszenia kwoty przyznanego finansowania lub rozwiązania umowy w ogóle. W celu ochrony przed niewypłacalnością kredytobiorcy bank często wymaga dodatkowego zabezpieczenia (np. hipoteki, poręczenia).
Pożyczka jest natomiast czynnością, w ramach której osoba fizyczna lub instytucja przyznaje pożyczkobiorcy określoną kwotę pieniędzy (lub przedmiotów). Warunkiem jest jednak, aby przedmiot pożyczki nie należał do osób trzecich, ale był własnością pożyczkodawcy.
Podstawowe kwestie związane z pożyczkami reguluje ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93). Ustawa określa przedmiot pożyczki: „W umowie pożyczki pożyczkodawca zobowiązuje się do przeniesienia na własność pożyczkobiorcy określonej kwoty pieniężnej lub przedmiotów oznaczonych tylko według gatunku, a pożyczkobiorca zobowiązuje się do zwrotu tej samej kwoty. W związku z tym przedmiotem pożyczki mogą być zarówno środki pieniężne, jak i przedmioty (należy je jednak określić). Jeżeli przedmiotem pożyczki jest gotówka, nie jest wymagane określenie celu, na jaki zostanie wydana. Pożyczka może być udzielona na czas określony lub nieokreślony4 (bez określonego terminu spłaty). To, czy pożyczka będzie wymagalna, zależy od umowy pomiędzy pożyczkodawcą a pożyczkobiorcą. Nie ma potrzeby naliczania odsetek lub prowizji – w przypadku kredytu istnieją zasady, które zostaną uzgodnione pomiędzy kredytodawcą a kredytobiorcą. Nie ma również wymogu, aby umowa kredytowa była sporządzona w formie pisemnej – dlatego też możliwa jest każda forma, w tym ustna. Należy jednak pamiętać, że Kodeks cywilny stanowi, iż umowy na kwotę przekraczającą 500 zł powinny być zawierane w formie pisemnej.
Rynek finansowy jest pełen ofert kredytowych i pożyczkowych. Udzielanie kredytów to działalność, która zgodnie z prawem jest zastrzeżona dla banków. Nie oznacza to jednak, że każde zobowiązanie podjęte w banku jest kredytem. Banki mają również możliwość udzielania kredytów, gdy dostępne środki pochodzą z ich własnych środków. Jednak ta zależność nie jest odwrotna. Na rynku istnieje wiele instytucji oferujących „kredyty” (tzw. chwilówki) – jest to jednak nazwa używana tylko w celach marketingowych, a oferowany produkt nie jest kredytem, lecz kredytem.
Czym różni się kredyt od pożyczki?
Zarówno w przypadku kredytów bankowych, jak i pożyczek, zadłużenie jest zaciągane i spłacane. Zawarte umowy nie są jednak tożsame ze sobą, a ich zawarcie ma różne konsekwencje prawne i finansowe. Główne różnice pomiędzy tymi źródłami finansowania są następujące:
- Przedmiotem umowy kredytu bankowego może być wyłącznie gotówka, natomiast przedmiotem kredytu mogą być zarówno pieniądze, jak i przedmioty oznaczone rodzajowo;
- Pożyczki może udzielić praktycznie każdy, kto jest właścicielem pożyczonych pieniędzy lub rzeczy. Kredytów udzielają jednak banki. Tak więc katalog kredytodawców jest szerszy niż w przypadku kredytów – kredyty mogą być udzielane nie tylko przez wyspecjalizowaną instytucję, ale także przez kolegę, ciotkę czy sąsiada;
- Pożyczona gotówka może zostać wydana w dowolny sposób. Z drugiej strony pożyczka jest udzielana na konkretny cel określony w umowie (np. zakup samochodu lub mieszkania). Jeżeli kredytobiorca wykorzysta otrzymane środki w sposób niezgodny z deklarowanym celem, bank ma prawo żądać natychmiastowej spłaty należnej kwoty;
- Udzielając kredytu, bank oddał pieniądze do czasowej dyspozycji kredytobiorcy – nie stają się one własnością kredytobiorcy, ale na podstawie umowy kredytowej własność pożyczonej kwoty przechodzi na kredytobiorcę.
Syntetyczne zestawienie różnic pomiędzy kredytem a pożyczką przedstawia poniższa tabela:
Pożyczki i kredyty nie są udzielane nieodpłatnie, nie tylko powinny być spłacane w takiej wysokości, w jakiej zostały otrzymane, ale również koszty, tj. przede wszystkim odsetki i prowizje oraz inne dodatkowe opłaty – takie jak koszt przewalutowania kredytów w walucie obcej. W tym ostatnim przypadku nadal istnieje ryzyko znaczącej zmiany kursu walutowego – zarabiasz w złotych i musisz spłacić równowartość pewnej kwoty w euro lub frankach szwajcarskich. Kiedy waluta obca podróżuje, bank jest szczęśliwy i można tylko zacisnąć zęby.
Artykuł przygotowany przy współpracy z https://pozyczkibaza.pl/
