Umowa handlowa – wszelkie ustalenia umowne między państwami dotyczące ich stosunków handlowych. Umowy handlowe mogą być dwustronne lub wielostronne – to znaczy między dwoma państwami lub więcej niż dwoma państwami. Określają one taryfy i cła, które państwa nakładają na przywóz i wywóz. Wszystkie umowy handlowe mają wpływ na handel międzynarodowy.
Definicja:
Importem są towary i usługi produkowane za granicą i kupowane przez krajowych rezydentów. Obejmuje to wszystko, co jest wysyłane do kraju, nawet jeśli jest to zagraniczna filia firmy krajowej. Jeżeli konsument znajduje się w granicach kraju, a dostawca jest poza nim, wówczas towar lub usługa są importowane.
Eksport to towary i usługi, które są wytwarzane w danym kraju i sprzedawane poza jego granicami. Obejmuje to wszystko, co jest wysyłane z firmy krajowej do jej zagranicznej filii lub oddziału.
3 Rodzaje umów handlowych
Umowy handlowe są zazwyczaj jednostronne, dwustronne lub wielostronne.
Jednostronna umowa handlowa
Występują one, gdy dane państwo nakłada ograniczenia w handlu, a żadne inne państwo nie odwzajemnia się. Państwo może również jednostronnie poluzować ograniczenia w handlu, ale to się rzadko zdarza. Wystawiłoby to kraj w niekorzystnej sytuacji konkurencyjnej. Stany Zjednoczone i inne kraje rozwinięte czynią to tylko jako rodzaj pomocy zagranicznej, aby pomóc rynkom wschodzącym wzmocnić strategiczne gałęzie przemysłu, które są zbyt małe, aby mogły stanowić zagrożenie. Pomaga to w rozwoju gospodarki rynków wschodzących, tworząc nowe rynki dla amerykańskich eksporterów.
Dwustronne umowy handlowe
Umowy dwustronne dotyczą dwóch państw. Oba kraje zgadzają się na rozluźnienie ograniczeń w handlu, aby rozszerzyć możliwości biznesowe między nimi. Obniżają one taryfy celne i przyznają sobie nawzajem preferowany status handlowy. Punktem zaczepienia jest zazwyczaj kluczowy, chroniony lub subsydiowany przez rząd przemysł krajowy. W większości krajów dotyczy to przemysłu motoryzacyjnego, naftowego lub produkcji żywności. Administracja prezydenta Obamy negocjowała największe na świecie dwustronne porozumienie, Transatlantyckie Partnerstwo Handlowe i Inwestycyjne z Unią Europejską.
Wielostronne umowy handlowe
Te umowy pomiędzy trzema lub więcej krajami są najtrudniejsze do wynegocjowania. Im większa jest liczba uczestników, tym trudniejsze są negocjacje. Z natury rzeczy są one bardziej złożone niż umowy dwustronne, ponieważ każdy kraj ma swoje własne potrzeby i żądania.
Raz wynegocjowane umowy wielostronne są bardzo potężne. Obejmują one większy obszar geograficzny, co daje sygnatariuszom większą przewagę konkurencyjną. Wszystkie kraje przyznają sobie również status kraju najbardziej uprzywilejowanego – przyznając sobie najlepsze wzajemne warunki handlowe i najniższe taryfy.
Rola WTO w umowach handlowych
Gdy porozumienia wykraczają poza poziom regionalny, potrzebują pomocy. Światowa Organizacja Handlu wchodzi w tym momencie w życie. Ten międzynarodowy organ pomaga w negocjowaniu i egzekwowaniu globalnych umów handlowych.
W następnej rundzie, znanej jako runda dauhańska, świat niemalże otrzymał większy zakres wolnego handlu.12 W przypadku powodzenia, runda dauhańska doprowadziłaby do ogólnego obniżenia taryf celnych dla wszystkich członków Światowej Organizacji Handlu (WTO).
Rozmowy w ramach rundy dauhańskiej trwały nieprzerwanie od ponad dziesięciu lat, a przyczyny ich niepowodzenia są złożone.15 Wiele kwestii dotyczyło dwóch najpotężniejszych gospodarek – Stanów Zjednoczonych i UE. Obie sprzeciwiły się obniżeniu subsydiów dla gospodarstw rolnych, co spowodowałoby, że ich ceny eksportowe żywności byłyby niższe niż w wielu krajach o rynkach wschodzących. Niskie ceny żywności spowodowałyby, że wielu lokalnych rolników zostałoby pozbawionych działalności gospodarczej. Stany Zjednoczone i UE odmawiając obniżenia subsydiów, między innymi, skazały rundę dauhańską na porażkę .
Niepowodzenie rundy dauhańskiej pozwoliło Chinom na zdobycie pozycji w handlu światowym. Chiny podpisały dwustronne umowy handlowe z dziesiątkami krajów Afryki, Azji i Ameryki Łacińskiej. Chińskie przedsiębiorstwa otrzymują prawa do rozwoju krajowej ropy naftowej i innych towarów. W zamian Chiny udzielają pożyczek i wsparcia technicznego lub biznesowego.
Skutki umów handlowych
Istnieją plusy i minusy umów handlowych. Znosząc cła, obniżają one ceny importowe i przynoszą korzyści konsumentom. Jednak niektóre gałęzie przemysłu krajowego na tym cierpią. Nie mogą one konkurować z krajami, które mają niższy standard życia. W rezultacie mogą one wycofać się z działalności, a ich pracownicy cierpią. Umowy handlowe często wymuszają kompromis między przedsiębiorstwami a konsumentami.
Z drugiej strony, niektóre gałęzie przemysłu krajowego odnoszą korzyści. Z drugiej strony, niektóre gałęzie przemysłu krajowego czerpią korzyści. Znajdują one nowe rynki dla swoich produktów bezcłowych. Branże te rozwijają się i zatrudniają więcej pracowników. Te kompromisy są przedmiotem niekończącej się debaty wśród ekonomistów.
Podsumowanie
Wolny handel pozwala na nieograniczony import i eksport towarów i usług pomiędzy dwoma lub więcej krajami. Umowy handlowe są zawierane w celu obniżenia lub zniesienia taryf celnych na import lub kontyngentów na eksport. Pomagają one krajom uczestniczącym w wymianie handlowej w sposób konkurencyjny.
Umowy handlowe zakładają trzy różne rodzaje:
- Jednostronne: Tylko jeden kraj korzysta z mniejszej liczby ograniczeń.
- Dwustronne: tylko jedno państwo ma mniej ograniczeń: Ta umowa między dwoma krajami łagodzi ograniczenia w handlu.
- Wielostronne: Umowa między dwoma krajami łagodzi ograniczenia w handlu: Trzy lub więcej krajów jest zaangażowanych w tę umowę. USMCA (dawniej NAFTA) jest największym dotychczasowym porozumieniem handlowym.
Runda dauhańska byłaby największym światowym porozumieniem handlowym, gdyby Stany Zjednoczone i UE zgodziły się na obniżenie swoich subsydiów rolnych. W następstwie jej niepowodzenia Chiny zyskały światową pozycję gospodarczą dzięki zyskownym umowom dwustronnym z krajami Azji, Afryki i Ameryki Łacińskiej.
WTO pomaga negocjować światowe umowy handlowe. Egzekwuje postanowienia Układu ogólnego w sprawie taryf celnych i handlu (GATT).
