Bank oszczędnościowy, instytucja finansowa gromadząca oszczędności, wypłacająca odsetki lub dywidendy dla oszczędzających. Kieruje ona oszczędności osób, które chcą konsumować mniej niż ich dochody, do kredytobiorców, którzy chcą wydać więcej. Funkcję tę pełnią departamenty depozytów oszczędnościowych banków komercyjnych, wzajemne kasy oszczędnościowe lub powiernicze kasy oszczędnościowe (banki nieposiadające kapitału akcyjnego, których zyski przypadają wyłącznie oszczędzającym), stowarzyszenia oszczędnościowo-pożyczkowe, spółdzielnie kredytowe, pocztowe systemy oszczędnościowe oraz miejskie kasy oszczędnościowe. Z wyjątkiem banków komercyjnych, instytucje te nie przyjmują depozytów na żądanie. Pocztowe systemy oszczędnościowe i wiele innych europejskich instytucji oszczędnościowych korzysta z gwarancji rządowych; oszczędności są inwestowane głównie w rządowe papiery wartościowe i inne papiery wartościowe gwarantowane przez rząd (np.obligacje skarbowe).
Kasy oszczędnościowe często powstawały w ramach działań filantropijnych mających na celu zachęcanie do oszczędzania wśród ludzi o skromnych środkach. Najwcześniejsze miejskie kasy oszczędnościowe powstały z lombardów miejskich we Włoszech. Lokalne kasy oszczędnościowe powstały w Holandii dzięki wysiłkom społeczeństwa filantropijnego, które powstało w 1783 r., a pierwszy bank został tam otwarty w 1817 r. W tym samym czasie w Niemczech rozwijały się prywatne kasy oszczędnościowe, z których pierwsza powstała w Hamburgu w 1778 roku.
Pierwsza brytyjska kasa oszczędnościowa została założona w 1810 r. jako Towarzystwo Oszczędnościowo-Przyjazne przez proboszcza ubogiej parafii; okazała się prekursorem powierniczej kasy oszczędnościowej. Początki kasy oszczędnościowej w Stanach Zjednoczonych były podobne; pierwsze banki były instytucjami non-profit założonymi na początku XIX wieku w celach charytatywnych. Wraz z pojawieniem się innych instytucji pełniących tę samą funkcję, wzajemne kasy oszczędnościowe pozostały skoncentrowane w północno-wschodnich Stanach Zjednoczonych.
