Na rynkach kapitałowych kupno i sprzedaż papierów wartościowych ma miejsce w różnym czasie i odbywa się z różnych przyczyn. Trzeba przy tym pamiętać, że trend główny jest niezwykle ważny, zwłaszcza jeśli masz zamiar spekulować na temat tego, w jakim kierunku idą ceny danego instrumentu, na przykład akcji czy pary walutowej. Obrót większością papierów wartościowych dzieje się przy różnych warunkach handlowych, na które składają się trendy, konsolidacje, mała lub wysoka zmienność. Jeśli chcesz nauczyć się właściwie określać moment najwyższego prawdopodobieństwa odwrócenia trendu, powinieneś zrobić sobie checklistę i z jej pomocą ustalić, czy trend się zatrzyma, odwróci czy też będzie kontynuowany.
Taką checklistę powinno się rozpocząć od określenia ram czasowych odpowiednich dla ryzyka, jakie zamierza się ponieść. Jeśli bierzesz pod uwagę długi horyzont czasowy i próbujesz uchwycić większe ruchy akcji czy pary walutowej, będziesz musiał oszacować średnie ceny zarówno dzienne, jak i tygodniowe, a w niektórych przypadkach nawet miesięczne. Natomiast jeśli myślisz o krótkoterminowo (bo np. ponieważ jesteś przekonany, że aktywa są wykupione lub wyprzedane), powinieneś wziąć pod uwagę zmiany cen zarówno w trakcie sesji (intra-day), jak i w ciągu dnia.
Po określeniu horyzontu czasowego trzeba się zastanowić, w jaki sposób oszacować ostatnie zmiany w dynamice cen. Można wziąć pod uwagę formacje kształtowania się cen, wskaźniki pomocne w analizie momentum i tempa zmian, a także podjąć się próby analizy sentymentu, co jest bardzo pomocne w określeniu tego, czy ceny w najbliższym czasie się zmienią.
Formacje odwrócenia trendu
Jedną z najpopularniejszych formacji odwrócenia trendu jest głowa i ramiona. Jej nazwa wynika z kształtu, jaki z czasem przybiera. Możesz dostrzec lewe ramię, głowę i prawe ramię, a gdy wzór się utworzy, po przełamaniu tzw. „linii szyi” następuje odwrócenie trendu. Szyja działa tutaj jako linia wsparcia, której przekroczenie potwierdza trend spadkowy.
Podczas gdy formacja głowy i szyi występuje najczęściej przed końcem trendu wzrostowego, formacja odwróconej głowy i ramion zapowiada koniec trendu spadkowego. Tutaj wykształcenie się formacji składającej się z głowy i ramion oznacza konsolidację cen, następującą na sam koniec trendu. Tego typu wzorzec pojawia się głownie wtedy, gdy rynek jest niezdecydowany, co wywołuje zmienne warunki rynkowe, które ostatecznie generują formację odwrócenia.
Formowanie się lewego ramienia zbiega się z największym wolumenem obrotu. W tym momencie po raz pierwszy uczestnicy rynku zaczynają czerpać zyski, podczas gdy inni wykorzystują spadek cen, by wejść na rynek. Podaż zaczyna kształtować linię oporu, która spycha rynek w dół. Spadek cen spotyka się z popytem, powodując wzrost obrotów i kształtowanie się lewego ramienia. Gdy następuje zdecydowany wzrost obrotów (po wyjściu z lewego ramienia) wolumen zmniejsza się. Następuje przebicie linii szyi i wyznacza się głowa.
Po zmniejszeniu wolumenu i osiągnięciu linii wsparcia na rynek wracają kupujący. Po ukształtowaniu głowy następuje penetracja linii szyi i widać wyraźny wzrost. Teraz wyznacza się prawe ramię i następuje znów spadek. Wybicie z formacji odwróconej głowy i ramion następuje po przecięciu linii szyi, gdy następuje wyraźny wzrost wolumenu, ponieważ ci, którzy kupowali przy przełamaniu lewego ramienia chcą jak najszybciej wyjść z rynku.
Oscylatory
Oscylator w postaci indeksu siły względnej (RSI) jest miernikiem zmian cen instrumentu finansowego w danym okresie czasu, który wykorzystywany jest do porównania zmian, jakie nastąpiły w danym okresie w przeszłości. Na tej podstawie indeks przyjmuje wartość 1-100. Im wyższa liczba, tym większa siła względna.
Indeks RSI wykorzystywany jest przez wielu traderów do oszacowania, czy dany instrument jest wykupiony, czy raczej wyprzedany. Jeśli wskaźnik idzie do góry szybciej niż w okresie poprzednim, nastąpi wzrost RSI. RSI na poziomie powyżej 70 to sygnał wykupienia. Natomiast jeśli wskaźnik idzie w dół szybciej niż w okresie poprzednim, nastąpi spadek RSI. Odczyt poniżej poziomu 30 to sygnał wyprzedania.
Wykres złota pokazuje okresy, gdy RSI wskazywał wyprzedanie złota (grudzień) oraz okres, gdy złoto było wykupione (luty). Sam RSI nie daje konkretnych sygnałów kupna czy sprzedaży, ale podpowiada, czy w przypadku danego instrumentu ma nastąpić odwrócenie trendu. Gdy RSI znajdzie się poza terytorium wyprzedania i spada, jest to zazwyczaj sygnał, że rynek się odwraca. Tak samo dzieje się w drugą stronę.
Bardzo istotny jest także sentyment rynkowy. Poziom wykupienia rynku oznacza, że trend zwyżkowy jest zmęczony i że nastąpi jego odwrócenie. To samo dotyczy poziomów wyprzedania. Do wyznaczania sentymentu bardzo przydatne są premie opcyjne (option premium). Gdy ceny opcji są wysokie ze względu na lęk traderów przed większymi ruchami instrumentu, najprawdopodobniej w najbliższym czasie nastąpi odwrócenie. Natomiast gdy option premium są tanie, nastroje rynkowe są dobre, co również może prowadzić do odwrócenia.
Podsumowując, zanim zabierzesz się za wyznaczanie odwrócenia trendu, zacznij od gruntownej analizy rynku. Obrót większością papierów wartościowych ma miejsce w różnych warunkach rynkowych, na które składają się trendy, konsolidacje, a także wysoka lub odwrotnie – niska zmienność. Jeśli próbujesz ustalić, kiedy nastąpi odwrócenie, zanim podejmiesz jakiekolwiek działanie, zrób sobie checklistę w której znajdą się formacje, oscylatory i analiza sentymentu.
