Aktywa służące jako zabezpieczenie

Aktywa, które na podstawie zobowiązania umownego powiązane są ze spłatą kredytu lub pożyczki. Etymologia angielskiego słowa „collateral” wiąże się z określeniami takimi jak „na boku”, „towarzyszący” czy też „uzupełniający”; mówimy więc o zewnętrznym uzupełnieniu zdolności kredytowej dłużnika. Znaczenie zależy od kontekstu i miejsca:

• Składniki majątkowe, które przedstawiono jako zabezpieczenie albo stanowią zastaw pozostający w posiadaniu kredytobiorcy. Jest to najczęstsze zastosowanie tego terminu.
• Zabezpieczenie uzupełniające lub dodatkowe, wzmacniające podstawowe zabezpieczenie. Na przykład hipoteka zabezpieczająca to określenie nieruchomości, którą przedstawiono jako zabezpieczenie weksla.
• W Wielkiej Brytanii słowo „collateral” obejmuje wszelkie zabezpieczenia (także np. gwarancje stron trzecich wobec kredytobiorcy).

Choć wielu bankowców używa terminów „collateral” i „security” (zabezpieczenie) jako synonimów, istnieje jednak pewna różnica. Słowo „collateral” sugeruje pewną drugorzędność danego elementu. Kredytodawca opiera swoje zaufanie do kredytobiorcy na jego zdolności do spłaty zadłużenia, istniejącej przy założeniu kontynuacji działalności. Spłata drogą likwidacji aktywów służących jako zabezpieczenie stanowi dla bankowca drugie wyjście – może będące ostatecznością, ale nieraz konieczne dla odzyskania pieniędzy od niewypłacalnego kredytobiorcy. Udzielanie kredytów na tej podstawie wymaga od banku poznania kredytobiorcy i wiary w jego konkurencyjność (zob.: analiza kredytowa). Alokacja kredytu opierająca się na wynikach ułatwia bankom pełnienie funkcji nadzorcy. Z kolei etymologia słowa „security” (zabezpieczenie) wskazuje na źródło bezpieczeństwa lub coś, co rozwiewa wątpliwości – inaczej niż w przypadku zdolności kredytowej dłużnika. Zabezpieczenie uspokaja bank nawet wobec oczekiwania, że spełni się ryzyko zakończenia działalności, towarzyszące analizie likwidacyjnej. Alokacja kredytu opierająca się na zastawionych aktywach sprzyja ich gromadzeniu i często prowadzi do baniek spekulacyjnych. Które podejście jest lepsze? To zależy od sytuacji.