Stopa procentowa to koszt kapitału, tj. cena do zapłacenia za pożyczone pieniądze. Dotyczy to nie tylko rozliczeń między klientem a bankiem, ale także transakcji między instytucjami.
- Stopę procentową można zdefiniować jako procentową opłatę za określoną kwotę, którą pożyczamy.
- Pożyczanie pieniędzy wiąże się z opłatą, ponieważ pożyczkobiorca traci możliwość wykorzystania środków do ich reinwestowania.
- Stopy procentowe
Stopy procentowe
Stopy procentowe ustalane są przez Bank Centralny lub rządy i są bardzo ważnym narzędziem polityki pieniężnej. Ponadto stopy procentowe są silnie powiązane z inflacją i bezrobociem.
Dlaczego banki obniżają oprocentowanie?
Banki obniżają stopy procentowe, gdy chcą zwiększyć aktywność gospodarczą w kraju, zwiększając zarówno inwestycje, jak i konsumpcję. W ten sposób zaciąganie pożyczek staje się bardziej atrakcyjne.
Dlaczego banki podnoszą stopę procentową?
Banki podnoszą stopy procentowe, przez co zaciąganie pożyczek jest mniej atrakcyjne. Jest to często związane z ich zainteresowaniem ograniczeniem działalności gospodarczej, co spowodowało wzrost inflacji.
Banki centralne rządzą światem
Stopy procentowe, operacje otwartego rynku i interwencje banku centralnego wpływają na sytuację rynkową i są ściśle monitorowane przez analityków i handlowców na całym świecie. Jednym z najbardziej wpływowych banków centralnych jest Rezerwa Federalna (USA), Bank of England (Wielka Brytania), Europejski Bank Centralny (UE) i Bank of Japan (Japonia).
Spójrzmy na przykład. Wyobraź sobie, że w pierwszym kwartale jednego roku gospodarka USA wzrosła o 3%, podczas gdy roczna inflacja wzrosła do 2,5%. Z tego powodu Rezerwa Federalna postanowiła podnieść stopy procentowe. Wzrost kosztu pieniądza oznaczał, że podmioty gospodarcze postanowiły zainwestować środki w dolary, ponieważ powinny generować wyższy zwrot z depozytów. Taki ruch prowadzi do wzrostu popytu na dolara, powodując wzrost jego wartości.
Realne stopy procentowe
W większości krajów istnieje centralna instytucja finansowa. W Polsce do zadań Narodowego Banku Polskiego należy między innymi prowadzenie polityki pieniężnej państwa. Chodzi o koszt pieniądza, a jego miarą są stopy procentowe. Poziom stóp procentowych ma bezpośredni wpływ na rentowność dłużnych skarbowych papierów wartościowych – wzrost stóp procentowych oznacza wzrost rentowności, podobnie obniżenie stóp procentowych powoduje spadek rentowności.
W Polsce obligacje skarbowe i bony skarbowe są dłużnymi papierami wartościowymi. W przypadku wzrostu stóp procentowych (i wzrostu rentowności dłużnych papierów wartościowych) inwestorzy zagraniczni chętnie kupują takie instrumenty, wymieniając swoją walutę na walutę, w której są denominowane. Na przykład: niemiecki inwestor kupuje polskie bony skarbowe. W tym celu sprzedaje euro w polskim banku, kupując złote. Ta sytuacja wpływa na popyt na polską walutę i podaż na naszym rynku euro – skutkiem jest wzrost kursu złotego względem euro. Krótko mówiąc: podwyżka stóp procentowych wzmocni walutę.
Jednak ta teza nie zawsze działa. Na przykład: rynki wschodzące (gdzie ryzyko inwestycyjne jest powyżej średniej, a jednocześnie istnieje odpowiednio wyższy potencjał zarobkowy) są przedmiotem dużego zainteresowania wśród spekulantów o krótkim horyzoncie inwestycyjnym. Wzrost stóp procentowych zwiększy rentowność dłużnych papierów wartościowych, a jednocześnie obniży ich ceny rynkowe. Spekulanci sprzedają swoje papiery tak szybko, jak to możliwe, a następnie otrzymane kwoty – co powoduje spadek waluty kraju, w którym zaostrzono politykę pieniężną.
Na co wpływają zmiany stóp procentowych
Bank centralny przekazuje środki do systemu bankowego, pobierając w zamian odsetki. Ze względu na monopol na emisję pieniędzy bank może sam ustalić tę stopę procentową.
Stopy procentowe to cena, po której bank centralny jest skłonny udzielić kredytu bankom komercyjnym lub po której decyduje się sprzedać papiery wartościowe.
Decydując o poziomie stóp procentowych, Bank Centralny kształtuje swoją politykę pieniężną, co przekłada się na presję inflacyjną i wzrost gospodarczy kraju. Aby poprawić sytuację gospodarczą i zachęcić banki komercyjne do udzielania pożyczek, a tym samym do inwestowania, Bank Centralny zwiększa podaż pieniądza i stopniowo obniża stopy procentowe. Konsekwencją tego jest tańszy kredyt dla inwestorów, wzrost konsumpcji, a następnie wzrost inwestycji i zmniejszenie bezrobocia. Powyższy schemat przedstawia ekspansywną politykę pieniężną, zwaną też „gołębiem”.
Innym podejściem jest restrykcyjna polityka pieniężna („jastrząb”), która zakłada ograniczenie podaży pieniądza i stopniowe zwiększanie poziomu stóp procentowych. Wyższe stopy procentowe oznaczają droższe pożyczki i mniej inwestycji, co skutkuje zmniejszeniem wzrostu gospodarczego.
Atrakcyjność danej waluty na arenie międzynarodowej zależy od różnicy w poziomie stóp procentowych i ich wielkości w analizowanych krajach. Waluta kraju o wyższym oprocentowaniu jest postrzegana jako bardziej atrakcyjna. Wyższe stopy procentowe oznaczają napływ kapitału zagranicznego wraz ze wzrostem oprocentowania depozytów w kraju i wzrostem rentowności obligacji. Zakup papierów wartościowych wymaga od inwestorów zakupu waluty danego kraju, co powoduje wzrost popytu i zmianę kursu walutowego tego kraju.
Rynek pieniężny
Zmiany oficjalnych stóp procentowych mają bezpośredni wpływ na stopy rynku pieniężnego i pośrednio na oprocentowanie pożyczek i depozytów oferowanych przez banki.
Oczekiwania dotyczące przyszłych oficjalnych stóp procentowych wpływają na średnio- i długoterminowe stopy procentowe. W szczególności długoterminowe stopy procentowe zależą częściowo od oczekiwań rynku co do przyszłego rozwoju stóp krótkoterminowych.
Polityka pieniężna może również sterować oczekiwaniami dotyczącymi przyszłej inflacji podmiotów w gospodarce, a tym samym wpływać na kształtowanie się cen. Bank centralny o wysokim stopniu wiarygodności silnie opiera oczekiwania dotyczące stabilności cen. W takim przypadku handlowcy nie muszą podnosić cen z obawy przed wyższą inflacją ani obniżać ich z obawy przed deflacją.
Ceny aktywów
Wpływ na warunki finansowania w gospodarce i na oczekiwania rynku wywołane polityką pieniężną może prowadzić do zmian cen aktywów (np. Cen na giełdzie) i kursu walutowego. Zmiany kursów walutowych mogą bezpośrednio wpływać na inflację, o ile towary importowane są bezpośrednio wykorzystywane w konsumpcji, ale mogą również działać innymi kanałami.
Oszczędności i decyzje inwestycyjne
Zmiany stóp procentowych wpływają na decyzje inwestycyjne i oszczędności dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Na przykład przy niezmienionych innych warunkach wyższe stopy procentowe sprawiają, że zaciąganie pożyczek na finansowanie konsumpcji lub inwestycji jest mniej atrakcyjne.
Ponadto na konsumpcję i inwestycje wpływają również zmiany cen aktywów poprzez tzw. Efekt bogactwa i wpływ na wartość zabezpieczenia. Na przykład, gdy ceny akcji rosną, bogactwo gospodarstw domowych posiadających akcje wzrasta, co może skłonić ich do zwiększenia konsumpcji. Przeciwnie, gdy ceny akcji spadną, może to doprowadzić gospodarstwa domowe do ograniczenia konsumpcji.
Ceny aktywów mogą również wpływać na zagregowany popyt poprzez wartość zabezpieczenia. Wraz ze wzrostem cen aktywów umożliwiają pożyczkobiorcom uzyskanie większej liczby pożyczek i / lub ograniczenie premii za ryzyko wymaganej przez pożyczkodawców.
Podaż kredytów
Na przykład wyższe stopy procentowe zwiększają ryzyko, że kredytobiorcy nie będą w stanie spłacić pożyczek. Banki mogą ograniczyć kwotę finansowania dla gospodarstw domowych i firm. W rezultacie może to ograniczyć ilość konsumpcji gospodarstw domowych i inwestycji biznesowych.
Zmiany zagregowanego popytu i cen
Zmiany konsumpcji i inwestycji wpłyną na poziom popytu wewnętrznego na towary i usługi w stosunku do podaży krajowej. Kiedy popyt przewyższa podaż, wzrasta prawdopodobieństwo presji cenowej. Ponadto zmiany zagregowanego popytu mogą przełożyć się na warunki na rynku pracy. To z kolei może wpłynąć na ceny i płace.
Dostępność finansowania dla banków
Zmiany stóp procentowych mogą wpływać na koszt pozyskania finansowania zewnętrznego przez poszczególne banki, w zależności od poziomu funduszy własnych i kapitału instytucji.
Ten kanał jest szczególnie ważny podczas kryzysu finansowego, kiedy zasoby kapitałowe są skromniejsze, a banki mają większe trudności z ich uzyskaniem.
