Zyski lub straty nadzwyczajne wynikają ze zdarzeń wykraczających poza zwykłą działalność gospodarczą przedsiębiorstwa. Zgodnie ze standardami rachunkowości, są one wyodrębniane z zysków powtarzalnych. Za przykład może posłużyć zysk kapitałowy uzyskany ze sprzedaży środka trwałego lub jednostki zależnej* . Innym przykładem może być jednorazowa strata poniesiona w wyniku restrukturyzacji działalności (np. zamknięcia fabryki). Głównym celem wyodrębniania zysków i strat nadzwyczajnych jest zasygnalizowanie użytkownikom sprawozdań finansowych, że ich powtórne wystąpienie w przyszłości jest mało prawdopodobne. Co za tym idzie, zyski takie lub straty powinny być uwzględniane w ograniczonym stopniu (lub w ogóle pominięte) przy wycenie akcji. Porównaj z zyskiem wyjątkowym, wypracowanym w ramach zwykłej działalności gospodarczej, ale w nietypowej kwocie. Zgodnie z nowymi międzynarodowymi standardami rachunkowości zrezygnowano z rozróżnienia zysku nadzwyczajnego i zysku wyjątkowego w rachunku zysków i strat na rzecz ich ujawnienia i omówienia w sprawozdaniu z działalności.
*Zgodnie z obowiązującą w Polsce ustawą o rachunkowości przychody (koszty) ze sprzedaży środków trwałych zalicza się do pozostałych przychodów (kosztów) operacyjnych, czyli nie związanych bezpośrednio ze zwykłą działalnością jednostki. Natomiast przez zyski i straty nadzwyczajne rozumie się skutki finansowe zdarzeń powstających niepowtarzalnie, poza zwykłą działalnością jednostki, a w szczególności spowodowanych zdarzeniami losowymi, zaniechaniem lub zawieszeniem pewnego rodzaju działalności oraz postępowaniem układowym lub naprawczym. W prawie obowiązującym w Polsce nie występuje także pojęcie zysków powtarzalnych.
Zyski nadzwyczajne
Zyski nadzwyczajne – zgodnie z ustawą o rachunkowości są to zyski powstałe w wyniku zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązane z ogólnym ryzykiem jej przeprowadzenia.
Zyski nadzwyczajne obejmują:
- odszkodowania lub szkody przyznane lub otrzymane od towarzystw ubezpieczeniowych z powodu zdarzeń losowych, tj. zdarzeń niezależnych od jednostki i jej działań (powódź, pożar, grad, huragan, włamanie, wypadek drogowy itp., częściowo przekraczających straty w elementach majątkowych;
- równowartość aktywów użytkowych podlegających przypadkowym zdarzeniom.
Straty nadzwyczajne
Straty nadzwyczajne – konsekwencje finansowe zdarzeń trudnych do przewidzenia, powstających poza działalnością operacyjną jednostki i niezwiązanych z ogólnym ryzykiem ich przeprowadzenia. Ustawa o rachunkowości dzieli straty nadzwyczajne na przypadkowe i inne, ale nie określa szczegółowo, jakie operacje i zdarzenia należy uwzględnić.
Straty nadzwyczajne obejmują:
- wartość szkód spowodowanych przez zdarzenia losowe (np. pożar, powódź, huragan lub inna klęska żywiołowa) nieobjętych ubezpieczeniem lub różnica między wartością szkód a odszkodowaniem przyznanym lub otrzymanym;
- koszty usunięcia skutków tych zdarzeń (wynagrodzenie osób zatrudnionych do usunięcia skutków zdarzeń losowych, usługi zewnętrzne, zużycie materiałów) w części nieobjętej ubezpieczeniem.
Konto „straty nadzwyczajne” służy do ewidencji księgowej powyższych zdarzeń. Na koniec rokuobrotowego (zwykle na dzień 31 grudnia) saldo jest przenoszone na rachunek „Wynik finansowy”.
