Gospodarka centralnie planowana – system gospodarczy, w którym środki produkcji są własnością publiczną, a działalność gospodarcza jest kontrolowana przez organ centralny, który przydziela ilościowe cele produkcyjne i przydziela surowce przedsiębiorstwom produkcyjnym. W takim systemie określenie proporcji całkowitego produktu wykorzystywanego do inwestycji, a nie do konsumpcji, staje się centralnie podejmowaną decyzją polityczną. Po podjęciu tej decyzji, planiści centralni opracowują asortyment towarów do produkcji oraz kwoty dla każdego przedsiębiorstwa. Konsumenci mogą pośrednio wpływać na decyzje podejmowane przez osoby planujące, jeżeli uwzględniają one nadwyżki i niedobory, które rozwinęły się na rynku. Jedynym bezpośrednim wyborem dokonywanym przez konsumentów jest jednak wybór spośród towarów już wyprodukowanych.
Ceny są również ustalane przez osoby zajmujące się planowaniem na szczeblu centralnym, ale nie służą one, jak w gospodarce rynkowej, jako sygnały dla producentów towarów do zwiększenia lub zmniejszenia produkcji. Zamiast tego, są one wykorzystywane głównie jako instrumenty planistów centralnych w ich wysiłkach na rzecz pogodzenia całkowitego popytu na towary konsumpcyjne z dostępną podażą, pozwalając również na przychody dla państwa.
Władza centralna w gospodarce centralnie planowanej przydziela cele produkcyjne w postaci jednostek fizycznych i przydziela przedsiębiorstwom fizyczne ilości surowców. Proces dla dużej gospodarki z milionami produktów jest niezwykle złożony i napotyka w praktyce na szereg trudności.
Centralne planowanie tego rodzaju nie jest jednak pozbawione oczywistych korzyści, ponieważ umożliwia rządowi szybkie zmobilizowanie środków na skalę krajową w czasie wojny lub innej sytuacji kryzysowej w kraju. Ale koszty scentralizowanej polityki są realne i dość wysokie. Co więcej, często zdarza się, że duża część obciążeń związanych z tymi kosztami jest przenoszona na rząd. Przykładem może być pobór wojskowy, który w dużej mierze przenosi koszty mobilizacji wojsk z rządu na poborowych, którzy mogliby być zatrudnieni za wyższą stawkę gdzie indziej.
Gospodarka centralna była charakterystyczna dla Związku Radzieckiego i komunistycznych krajów bloku wschodniego, a jej nieefektywność była jednym z czynników, które przyczyniły się do upadku komunizmu w tych regionach w latach 1990-1991. Prawie wszystkie pozostałe kraje komunistyczne (poza Koreą Północną) w różnym stopniu włączyły do swoich gospodarek elementy rynkowe, utrzymując jednocześnie rządy jednej partii. Na początku XX wieku dwaj ekonomiści z austriackiej szkoły, Ludwig von Mises i F.A. Hayek, krytykowali gospodarki centralnie planowane jako z natury niewykonalne.
