Ocena księgowa to dokonywany przez kierownictwo osąd w zakresie ogólnej klasyfikacji aktywów i pasywów. Ocena taka przykładowo może dotyczyć zakwalifikowania aktywów jako przeznaczonych do obrotu, lub utrzymywanych do terminu zapadłości.
Kolejnym przykładem jest ustalenie utraty wartości przez aktywa. Aktywa mogą być przydatne lub nie do wykorzystania w dalszej działalności, w zależności od intencji kierownictwa. „Ocena” to coś innego niż oszacowanie księgowe – w tym sensie, że uwzględnia większą ilość czynników, w tym plany firmy. Jeżeli ocena ma istotny wpływ na sprawozdanie finansowe, jest uważana za „kluczową”, a jej uzasadnienie musi zostać ujawnione w informacji dodatkowej.
Kluczowe oszacowania i oceny księgowe, ujawnianie
Międzynarodowe standardy rachunkowości wymagają wyraźnego ujawnienia zarówno oszacowań księgowych, jak i subiektywnych ocen księgowych o „kluczowym” charakterze (w ramach „podsumowania głównych zasad rachunkowości”) w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego. Co oznacza termin „kluczowy”? Jednym z jego aspektów jest istotność – omó- wienia wymaga każde oszacowanie, które będzie miało istotny ogólny wpływ na wyniki finansowe. Innym zagadnieniem jest niepewność związana z odwołaniem się do przyszłości. Jeśli niepewność jest znaczna, należy ujawnić jej charakter (tj. konsekwencje niepomyślnego lub pomyślnego rozwoju wydarzeń) oraz podstawy oszacowania („stwierdziliśmy tak z następującej przyczyny”). Kluczowe oszacowania i oceny księgowe stanowią swego rodzaju „słabości” sprawozdawczości finansowej. Różne subiektywne oceny (oparte na odmiennej perspektywie i nastawieniu do ryzyka) mogą doprowadzić do uzasadnionych odmiennych wniosków. Podczas gdy użytkownicy sprawozdań finansowych mogą przypuszczalnie zaufać ocenom zarządu, wyraźne ujawnienie kluczowych oszacowań stanowi cenną informację. Po pierwsze pomaga uznać subiektywne oceny za „uczciwe”, rzucając światło na ich podstawy. Po drugie, umożliwia użytkownikom sprawozdań finansowych wyciągnięcie własnych wniosków, jeśli uznają za słuszne przyjąć odmienne podejście.
