Płynność finansowa – zdolność firmy do terminowego regulowania bieżących zobowiązań. Często w definicji ujmuje się również zdolność do pokrywania niespodziewanych wydatków – zakupów wszelkiego rodzaju towarów i usług.
OPIS
Od płynności zależy czy w terminie wypłacane jest wynagrodzenie pracownikom, zobowiązania dostawcom za dobra i usługi oraz czy firma jest w stanie dokonać zakupów dóbr i usług, kiedy są one potrzebne do zaspokojenia własnych potrzeb.
Płynność finansowa jest równie ważną cechą określającą kondycję finansową przedsiębiorstwa jak osiągany zysk. Jeżeli firma miałaby zysk, ale nie byłaby w stanie spłacić swoich zobowiązań krótkoterminowych, zostałaby zmuszona do ogłoszenia upadłości. Brak płynności finansowej uniemożliwia spółce dalsze prowadzenie działalności, ponieważ nie ma środków na realizację kontraktów.
Płynność finansową rozpatrujemy w dwóch aspektach:
- w ujęciu statycznym – w odniesieniu do konkretnego momentu, np. do dnia bilansowego, wykorzystując podstawowe sprawozdania finansowe: bilans, rachunek zysków i strat oraz wskaźniki płynności finansowej;
- w ujęciu dynamicznym – w odniesieniu do do konkretnego okresu korzystając z rachunku przepływów pieniężnych.
ZARZĄDZANIE PŁYNNOŚCIĄ FINANSOWĄ
Płynność finansowa to jeden z elementów oceny finansowej przedsiębiorstwa. Zarządzanie płynnością ma na celu utrzymywanie odpowiedniej ilości środków pieniężnych i linii kredytowych.
Opóźnienia w wywiązywaniu się ze zobowiązań powodują nieufność kontrahentów i kredytujących instytucji finansowych, co może doprowadzić w skrajnych przypadkach do bankructwa. Natomiast zbyt wysoki poziom płynności powoduje zamrożenie części kapitału obrotowego, a tym samym zmniejszenie rentowności przedsiębiorstwa.
POMIAR PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ
Ocenę płynności finansowej wykorzystują przede wszystkim osoby zarządzające przedsiębiorstwem, a także banki przy decyzjach o udzielaniu kredytów. Pomiaru płynności finansowej dokonuje się z użyciem wskaźników płynności.
Wskaźniki płynności finansowej możemy podzielić na dwie grupy:
- statyczne – obliczane punktowo na podstawie wyników w bilansie,
- dynamiczne – oparte na rachunku przepływów pieniężnych.
Wskaźniki statyczne
Do oceny płynności finansowej wykorzystywane są najczęściej wskaźnik płynności bieżącej, wskaźnik płynności szybkiej (przyspieszonej) i wskaźnik płynności natychmiastowej (płynności podwyższonej, natychmiastowej wymagalności). Wskaźniki statyczne są niestety często obarczone dużym błędem.
Wskaźnik płynności bieżącej
Wskaźnik płynności bieżącej (ang. current ratio, CR) – pokazuje możliwości przedsiębiorstwa do regulowania zobowiązań posiadanymi środkami obrotowymi.
wskaźnik bieżącej płynności = aktywa obrotowe / zobowiązania krótkoterminowe
Wartość tego mnożnika powinna się mieścić w granicy . W przypadku gdy jego wartość spada poniżej 1,0, może to wskazywać na kłopoty przedsiębiorstwa z regulowaniem zobowiązań w terminie, ale też świadczyć o agresywnym, nastawionym na szybkie zwiększanie się zysków planie rozwoju realizowanym przez dane przedsiębiorstwo. Jednocześnie jest to pozytywny znak dla inwestorów. Wartość wskaźnika powyżej 3,0 wskazuje na złą kondycje finansową firmy i problemy z obrotem majątku.
Wskaźnik płynności szybkiej
Wskaźnik płynności szybkiej (przyspieszonej) (ang. quick ratio, QR) – odzwierciedla natychmiastową zdolność przedsiębiorstwa do spłaty zaciągniętych zobowiązań. Jest to stosunek aktywów bieżących (obrotowych) pomniejszonych o zapasy i rozliczenia międzyokresowe czynne (jeśli występują) do pasywów bieżących (zobowiązań krótkoterminowych).
wskaźnik płynności szybkiej = (aktywa obrotowe – zapasy) / zobowiązania krótkoterminowe
Optymalna jego wartość powinna mieścić się w przedziale . Spadek wartości poniżej 1,0 oznacza zachwianie płynności firmy.
Wskaźnik płynności natychmiastowej
Wskaźnik płynności natychmiastowej pokazuje jaką część zaciągniętych zobowiązań firma jest w stanie pokryć posiadanymi środkami pieniężnymi, co oznacza możliwość ich natychmiastowej spłaty.
wskaźnik płynności natychmiastowej = (aktywa obrotowe – zapasy – należności) / zobowiązania krótkoterminowe
Należy pamiętać, że brak gotówki nie musi oznaczać kłopotów finansowych spółki, natomiast całkowity jej brak może przynieść straty wywołane brakiem możliwości zawierania szybkich i korzystnych transakcji. Optymalną wartością tego wskaźnika jest 0,2.
Wskaźniki dynamiczne
Wskaźniki dynamiczne można wyliczyć na podstawie dokumentów zestawiających wartości przepływów pieniężnych. Takim dokumentem jest przede wszystkim rachunek przepływów pieniężnych. Nie jest on jednak obligatoryjną częścią sprawozdania finansowego dla każdego przedsiębiorstwa, a jedynie dla tych podlegających obowiązkowi badania sprawozdania przez biegłego rewidenta. Do wskaźników dynamicznych zaliczamy wskaźniki wydajności gotówkowej i wystarczalności gotówki.
Wskaźniki wydajności gotówkowej
Wyróżniamy cztery podstawowe wskaźniki wydajności gotówkowej:
- wydajności gotówkowej sprzedaży = przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej / (przychody ze sprzedaży + pozostałe przychody operacyjne)
- wydajności gotówkowej zysku operacyjnego = przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej / zysk operacyjny
- wydajności gotówkowej aktywów całkowitych = przepływy pieniężne netto z działalności gospodarczej / aktywa
- wydajności gotówkowej aktywów obrotowych = przepływy pieniężne netto z działalności gospodarczej / aktywa obrotowe
Interpretacja: wskaźnik pokazuje wydajność danej grupy przepływów pieniężnych, np. wskaźnik wydajności gotówkowej sprzedaży równy 0,17 oznacza, że 1 zł ze sprzedaży generuje 0,17 zł przepływów operacyjnych, a wskaźnik wydajności gotówkowej zysku operacyjnego równy 0,22 oznacza że 1 zł zysku generuje 0,22 zł przepływów operacyjnych.
W przedsiębiorstwie cechującym się dobrą kondycją finansową, dynamiczne wskaźniki płynności powinny być dodatnie.
Wskaźniki wystarczalności gotówki
Wskaźniki te służą do oceny generowanych przez przedsiębiorstwo przepływów pieniężnych pod kątem ich wystarczalności do pokrywania wydatków.
Wyróżniamy cztery podstawowe wskaźniki wystarczalności gotówki:
- wystarczalność gotówki na spłatę zobowiązań = przepływy pieniężne netto z działalności gospodarczej / zobowiązania
- wystarczalność gotówki na spłatę zobowiązań krótkoterminowych = przepływy pieniężne netto z działalności gospodarczej / zobowiązania krótkoterminowe
- wystarczalność gotówki na wydatki inwestycyjne = przepływy pieniężne netto z działalności gospodarczej / wydatki inwestycyjne
- wystarczalność gotówki ogółem = przepływy pieniężne netto z działalności gospodarczej / spłaty kredytów i pożyczek + wydatki na zakup WNiP i rzeczowych aktywów trwałych
Wyższa od 1,0 wartość wskaźnika wystarczalności gotówki ogółem oznacza wystarczalność wypracowanej nadwyżki pieniężnej. W przypadku spadku wskaźnika poniżej 1,0, oznacza to, że przedsiębiorstwo musi korzystać z zewnętrznych źródeł finansowania.
Wskaźniki uzupełniające
Dodatkowymi wskaźnikami płynności finansowej są wskaźniki kapitału pracującego.
Wskaźnik kapitału pracującego
wskaźnik kapitału pracującego = aktywa obrotowe – zobowiązania krótkoterminowe
Wartość kapitału obrotowego powinna być dodatnia. Nie on jednak być zbyt wysoki, ponieważ oznaczałoby to, że w posiadaniu przedsiębiorstwa jest zbyt dużo aktywów obrotowych. To oznacza z kolei zbyt wysokie zapasy, trudne do ściągnięcia należności lub nadmiar środków pieniężnych.
Wskaźnik udziału kapitału pracującego w aktywach ogółem
wskaźnik udziału kapitału pracującego w aktywach ogółem = kapitał obrotowy netto / aktywa ogółem
W przypadku krótkiego cyklu produkcyjnego wartość tego wskaźnika powinna być niska, natomiast w przypadku długiego cyklu – wyższa.
