Karta płatnicza pasuje do twojej dłoni, możesz schować ją w specjalnym schowku w portfelu – małym, niepozornym, ale bez nieje większość z nas nie wyobraża sobie działania.
Każdy posiadacz konta bankowego wie, że oprócz obsługi instrumentów bezgotówkowych (np. Przelewów) od czasu do czasu potrzebujemy gotówki. Aby uniknąć stania w kolejce do okna banku i zbierania pieniędzy, wynaleziono kartę płatniczą. Dzięki niej możemy m.in. wypłacić pieniądze z bankomatu. Co więcej, karta – system bankomatów chroni nasze pieniądze, ponieważ aby usunąć pieniądze z danego konta musisz mieć:
- po pierwsze – kartę płatniczą do tego właśnie rachunku,
- po drugie – numer PIN-up (osobisty numer identyfikacyjny), który jest kodem dostępu do naszego konta.
Karta bankomatowa staje się coraz rzadsza. Można jej używać tylko w bankomacie (do wypłacania gotówki, sprawdzania salda, doładowywania telefonu), ale nie można płacić nią w punktach sprzedaży detalicznej ani wykonywać innych operacji. To ograniczenie sprawia, że karta płatnicza jest znacznie bardziej popularna. Służy do przeprowadzania transakcji bezgotówkowych w punktach sprzedaży detalicznej i punktach usługowych. Praktycznie każda karta płatnicza wydana przez bank, oprócz funkcji płatniczych, ma również wszystkie funkcje karty bankomatowej. Tak więc karta płatnicza to karta, której można używać do dokonywania płatności w punktach handlowych i usługowych, a także operacji w bankomatach.
Warto wiedzieć, że bank przyznaje nam tzw. limit dziennych wypłat z bankomatu. Jest to maksymalna kwota, którą można wypłacić w ciągu dnia.
Z kolei karta kredytowa pozwala nam dokonywać płatności bezgotówkowych na podstawie umowy pożyczki bez konieczności posiadania bieżących środków na koncie bankowym. Pożyczkę spłacamy na warunkach uprzednio uzgodnionych przez bank wydający kartę. Możemy najpierw spłacić część pożyczki (tak zwana kwota minimalna do spłaty), ale należy pamiętać, że następnie bank pobiera odsetki (okres, w którym bank nie pobiera odsetek od pożyczki, czasami jest inaczej definiowany – okres bezodsetkowy, okres karencji; obecnie w różnych bankach jest to nawet ponad 50 dni). Bank ustala limit kredytowy, do którego posiadacz karty może dokonywać płatności w punktach sprzedaży detalicznej i punktach usługowych. Wydanie karty zależy od kwoty dochodu konsumenta.
Jak to się zaczęło? Historia karty płatniczej
Początkowo karta płatnicza była kawałkiem metalu z wytłoczonymi detalami na okaziciela.
54×86 mm – jest to standardowy rozmiar karty wykonanej z plastikowej masy. Karta jest własnością banku, tj. wystawcy karty. Nas, tj. Okaziciele, służą do regulowania płatności na warunkach ustalonych przez jego emitenta i do wypłacania gotówki z bankomatu. Po raz pierwszy karty funkcjonujące podobnie do współczesnych pojawiły się w Stanach Zjednoczonych na początku XX wieku. Upoważnili się do odbioru zamówionych towarów i zapisania pożyczki na koncie klienta. Wydawały je wówczas duże sieci handlowe i stacje benzynowe.
1950 – nowo powstała firma Diners Club rozpoczęła wydawanie kart umożliwiających płatności bezgotówkowe w restauracjach i hotelach. Pod koniec miesiąca posiadacz karty otrzymał listę transakcji wykonanych pocztą z prośbą o uregulowanie długu. Z kolei pierwszą kartą kredytową wydaną przez bank była BankAmericard, oferowana przez Bank of America od 1958 r.
W Polsce Bank Pekao SA wydał pierwsze karty identyfikacyjne i zainstalował pierwszy bankomat w latach 80.
1991 r. – pierwszą w Polsce kartę Visa wydał Bank Inicjatyw Gospodarczych SA.
Dla każdego coś plastikowego
Każdy posiadacz rachunku bankowego może otrzymać kartę. Służy do wypłacania pieniędzy z bankomatu lub podczas zakupów:
Najczęściej podział kart tworzony jest na podstawie sytuacji finansowej klientów (prestiżowe rachunki), wieku (konta młodzieżowe lub studenckie) lub aktywności korzystania z usług bankowych (rachunki z różnymi opłatami i prowizjami). Istnieją dwa rodzaje kart bankowych:
- karty dla klientów indywidualnych ;
- karty dla klientów instytucjonalnych (pracownicy firm oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą).
Karty dla klientów indywidualnych wydawane są bezpośrednio osobom fizycznym na ich konto bankowe (lub w ramach limitu wydatków przyznanych w przypadku kart kredytowych lub kart obciążeniowych) i oczywiście nie są związane z miejscem pracy posiadacza karty.
Karty dla klientów instytucjonalnych są przeznaczone dla pracowników firmy i są teoretycznie wykorzystywane na wydatki służbowe (zakupy na potrzeby firmy, wydatki na podróże służbowe, podróże służbowe itp.). W ramach jednej firmy (a raczej jednego konta firmowego) bank pozwala na wydanie co najmniej kilku kart typu Business – wszystkie rozliczane są bezpośrednio z konta firmowego. Oczywiście kart typu biznesowego można używać do dokonywania wszystkich transakcji, które niekoniecznie są związane z wydatkami biznesowymi, przy czym ich prawidłowe rozliczanie kosztów prywatnych i biznesowych jest już realizowane przez firmę, z której rachunku rozliczane są wszystkie transakcje.
Karta typu Business powinna – oprócz imienia i nazwiska posiadacza – zawierać na awersie nazwy firmy. Nazwa firmy jest zwykle umieszczana pod danymi posiadacza karty.
Każda karta płatnicza może być wydana jako zwykła karta lub karta prestiżowa, która ma dodatkowe uprawnienia i udogodnienia. Możemy wyróżnić kilka rodzajów kart: karty standardowe (klasyczne, standardowe, masowe) – zwykłe karty bez dodatkowych usług, przeznaczone dla klientów indywidualnych, srebrne karty (srebrne, biznesowe) to karty z podstawowym pakietem dodatkowych usług, złote karty (złote , Business Gold)) – karty przeznaczone dla najważniejszych klientów banku, karty prestiżowe (Signia, Platinum) to grupa kart zaprojektowana dla najważniejszych i strategicznych klientów banku.
Karty bankowe można również podzielić według ich zakresu działania. Podstawowy podział wyróżnia trzy obszary funkcjonowania karty:
- karty lokalne,
- karty krajowe,
- karty międzynarodowe.
Karty lokalne działają tylko w jednym lub co najwyżej kilku bankach. Najczęściej są to karty spełniające funkcje identyfikacyjne (w oddziałach jednego banku) lub bankomaty (w sieci bankomatów jednego lub kilku banków).
Karty krajowe działają na terenie danego kraju. Najczęściej są one wydawane przez krajową organizację płatniczą. Mogą być również wydawane w ramach międzynarodowej organizacji płatniczej, ale mają zasięg krajowy.
Karty międzynarodowe są ważne na całym świecie – rzeczywisty zasięg karty zależy jednak od liczby punktów ją akceptujących (sklepy i punkty usługowe, banki, bankomaty).
