Aktywa
Aktywa to kontrolowane przez firm臋 zasoby maj膮tkowe o wiarygodnie okre艣lonej warto艣ci, powsta艂e w wyniku zdarze艅 z przesz艂o艣ci, kt贸re spowoduj膮 w przysz艂o艣ci korzy艣ci finansowe dla firmy. Najpro艣ciej mo偶na powiedzie膰, 偶e aktywa to wszystkie sk艂adniki maj膮tku, kontrolowane przez przedsi臋biorstwa, przedstawione w uj臋ciu warto艣ciowym. Kryterium podzia艂u aktyw贸w jest ich p艂ynno艣膰, czyli czas, kt贸ry pozwala na ich zamian臋 w 艣rodki pieni臋偶ne. Dlatego dzielimy je na aktywa obrotowe i trwa艂e.
Przyk艂ady aktyw贸w:
- 艣rodki finansowe wniesione na dzia艂alno艣膰 firmy,
- nale偶no艣ci za sprzedane us艂ugi lub towary,
- urz膮dzenia biurowe potrzebne do prowadzenia dzia艂alno艣ci,
- licencje na oprogramowanie potrzebne dla firmy,
- znaki towarowe,
- patenty,
- prawa autorskie,
- lokale firmy.
Pasywa
Pasywa to 藕r贸d艂o pochodzenia 艣rodk贸w gospodarczych. S膮 to 藕r贸d艂a finansowania, kt贸re wskazuj膮 kto wyposa偶y艂 firm臋 w odpowiednie 艣rodki. Doskonale pokazuj膮 w jaki spos贸b zosta艂y sfinansowane aktywa. Pasywa s膮 przedstawiane zgodnie ze stopniem wymagalno艣ci w podziale na kapita艂y w艂asne oraz zobowi膮zania i rezerwy na zobowi膮zania (kapita艂 obcy).
Przyk艂ady pasyw贸w:
- kapita艂 zak艂adowy,
- akcje, udzia艂y,
- zaci膮gni臋te kredyty przez firm臋,
- zobowi膮zania firmy: zamiar zakupu us艂ug informatycznych, zobowi膮zani z tytu艂u dostaw materia艂贸w i towar贸w.
Bilans
Aktywa i pasywa w okre艣lonym momencie czasu tworz膮 tzw. bilans. Zawiera on informacje o stanie maj膮tkowym i sytuacji finansowej firmy w okre艣lonym momencie, np. w konkretnym dniu
Aktywa, a pasywa – R贸偶nice
Osobny kt贸re nie mia艂 nigdy do czynienie z rachunkowo艣ci膮, mog膮 mie膰 z pewno艣ci膮 problemy ze zdefiniowaniem s艂owa „aktywa” i „pasywa„. Nic dziwnego, w ko艅cu tego typu rzeczy ucz膮 si臋 jedynie osoby, kt贸re swoja przysz艂o艣膰 wi膮偶膮 z prac膮 w ksi臋gowo艣ci. Jednak dla u艂atwienia, przedstawmy, czym tak naprawd臋 s膮 aktywa i pasywa.聽
W gruncie rzeczy aktywami nazywamy maj膮tek jednostki, a pasywami- 藕r贸d艂a pochodzenia zasob贸w maj膮tkowych. Tak wiec maj膮tek jednostki (aktywa): dziel膮 si臋 na aktywa trwa艂e i maj膮tek trwa艂y. Bardzo charakterystyczn膮 cecha aktyw trwa艂ych, odr贸偶niaj膮c膮 ja od aktyw贸w obrotowych jest to i偶 ich okres u偶ytkowania jest znacznie d艂u偶y, zatem nie zu偶ywaj膮 si臋 one podczas jednego cyklu dzia艂alno艣ci- jakim jest jeden rok.聽
Aktywa obrotowe natomiast posiadaj膮 przeciwne cechy aktyw贸w obrotowych to znaczy, 偶e zu偶ywaj膮 si臋 ca艂kowicie w ci膮gu jednego roku.聽
Przeciwie艅stwem aktyw贸w, s膮 pasywa, kt贸re jak wcze艣niej wspomniano, s膮 藕r贸d艂em finansowania aktyw贸w. I podobnie jak aktywa dzieli si臋 je na : kapita艂 lub fundusz w艂asny( w zale偶no艣ci od formy organizacyjno prawnej jednostki) i zobowi膮zana zwane tak偶e kapita艂em obcym. Kapita艂y (fundusze w艂asne) okre艣laj膮 warto艣膰 艣rodk贸w wniesiona przez za艂o偶ycieli jednostki, natomiast zobowi膮zania( kapita艂y obce) s膮 zad艂u偶eniem jednostki wobec innych.聽
Znaj膮c g艂贸wny podzia艂 aktyw贸w i pasyw贸w, mo偶na r贸wnie偶 wyr贸偶niamy podgrupy tych偶e element贸w. Aktywa trwale sk艂adaj膮 si臋 z: warto艣ci niematerialnych i prawnych, rzeczowych aktyw贸w trwa艂ych nale偶no艣ci d艂ugoterminowych i inwestycji d艂ugoterminowych. W sk艂ad aktyw贸w obrotowych mo偶na zliczy膰: zapasy, nale偶no艣ci kr贸tkoterminowe i inwestycje kr贸tkoterminowe. Pod膮偶aj膮c dalej kapita艂y w艂asne dzielimy na: kapita艂 podstawowy, kapita艂 zapasowy, wynik finansowy, natomiast kapita艂 obcy na: kredyty, po偶yczki, zobowi膮zania.
Zarz膮dzanie aktywami i聽 pasywami (ZAP, ALM)
Sterowanie zale偶no艣ciami wyst臋puj膮cymi w聽ramach bilansu banku oraz dopasowywanie aktyw贸w do pasyw贸w, zgodnie z聽funkcj膮 po艣rednictwa finansowego. ZAP dotyczy spojrzenia na szerzej rozumian膮 sytuacj臋 strategiczn膮 banku. ZAP zajmuje si臋 w聽szerokim uj臋ciu nast臋puj膮cymi kwestiami:
- czy poziom p艂ynno艣ci spe艂nia minimalne wymogi prawne i聽ostro偶no艣ciowe;
- czy adekwatno艣膰 kapita艂owa spe艂nia minimalne wymogi prawne i聽ostro偶no艣ciowe;
- czy struktura aktyw贸w (papiery warto艣ciowe/po偶yczki) jest dopasowana do pasyw贸w;
- struktura pasyw贸w (depozyty detaliczne/hurtowe);
- dopasowanie aktyw贸w/pasyw贸w pod wzgl臋dem zapadalno艣ci (analiza niedopasowania);
- dopasowanie st贸p procentowych portfela/depozyt贸w;
- dopasowanie walut portfela/depozyt贸w;
- zagro偶enie z聽tytu艂u pozabilansowych instrument贸w pochodnych;
- przewidywanie/bud偶etowanie rentowno艣ci;
- wielowariantowa analiza przep艂yw贸w 艣rodk贸w pieni臋偶nych metod膮 symulacji komputerowej.
Uwzgl臋dniaj膮c ograniczenia prawne, strategi臋 przedsi臋biorstwa i sytuacj臋 rynkow膮 ZAP okre艣la polityk臋 operacyjn膮 zmierzaj膮c膮 do osi膮gni臋cia optymalnej relacji ryzyka i przychodu. Brak r贸wnowagi mo偶na eliminowa膰 za pomoc膮 艣rodk贸w operacyjnych, transakcji zabezpieczaj膮cych przed ryzykiem lub akceptowa膰 jako dopuszczalne ryzyko.

