Amortyzacja – rozłożenie w czasie salda transakcji. Jako że pochodzi od łacińskiego słowa oznaczającego „śmierć”, „zamortyzować” dosłownie oznacza ‘zabić’ zobowiązanie lub saldo. Termin „amortyzacja” może być użyty w dwóch kontekstach:
- w kontekście księgowym, oznacza powiązanie zmniejszającej się wartości danego składnika wartości niematerialnych i prawnych w bilansie z wyliczeniem zysku, poprzez okresowe ujmowanie kosztów z tego tytułu; jest to podobne do amortyzacji środków trwałych, tzn. systematycznego rozłożenia w czasie podlegającej umorzeniu wartości danego środka przez jego gospodarczo uzasadniony okres używania. Rozłożenie amortyzacji w czasie zazwyczaj przebiega na zasadzie liniowej.
- w kontekście finansowym, oznacza wpłaty: a) na fundusz amortyzacyjny w celu wykupu obligacji, b) na pozostałą do spłaty kwotę kapitału kredytu długoterminowego – w obu przypadkach są to raty rozłożone w czasie.
Amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych jest koncepcyjnie zbliżona do amortyzacji kredytu. Rozważmy przykładowo następującą sytuację: przedsiębiorstwo nabywa składnik wartości niematerialnych i prawnych (np. patent) za 10 000. W ciągu następnych 5 lat patent ten przynosi przedsiębiorstwu łączne zmienne wpływy w wysokości 12 500; przy czym po upływie tego czasu wartość jego maleje do zera. Wewnętrzna stopa zwrotu inwestycji wynosi 10%. Uznać można, że amortyzacja w pojęciu księgowym odzwierciedla coroczną utratę wartości przez dany składnik majątku (mierzoną przez roczne zmiany w wartości bieżącej przy zastosowaniu wewnętrznej stopy zwrotu). Amortyzacja taka (kolumna 5) byłaby dokładnie równa spłatom rat kapitałowych kredytu dokonywanym przez taki sam okres:
Amortyzacja (wartości niematerialnych i prawnych) to bliski kuzyn amortyzacji (środków trwałych). W odróżnieniu od tej ostatniej, którą można powiązać z fizycznym pogarszaniem się stanu lub wycofywaniem z użycia, amortyzację wartości niematerialnych i prawnych trudniej jest zaobserwować, w związku z czym jej wartość musi się opierać na pewnym systematycznym sposobie wyliczenia. Jest to jedno z niewielu słów, które posiadają różne znaczenia w rachunkowości i finansach.
