Tak szeroki zakres dozwolonych czynności bankowych spowodował, że część banków zaczęła poszukiwać sposobu uzyskania przewagi konkurencyjnej poprzez specjalizację i lepszą obsługę węższych grup klientów (którzy byliby w stanie zapłacić więcej za produkty bardziej dopasowane do ich potrzeb), a to w konsekwencji doprowadziło do wyodrębnienia kilku rodzajów współczesnych banków.
Najłatwiej banki można sklasyfikować ze względu na rodzaj obsługiwanego klienta – jeżeli oferta banku jest adresowana głównie do klientów indywidualnych i małych przedsiębiorców, to jest to bank detaliczny, natomiast jeżeli klientami są większe przedsiębiorstwa, jest to bank korporacyjny – hurtowy (klient indywidualny bardzo często nie będzie miał w takim banku w ogóle możliwości założenia konta).
Innym kryterium podziału banków jest zakres oferowanych usług. Na jego podstawie można wyróżnić banki oferujące wszystkie rodzaje usług (banki uniwersalne) oraz banki, które koncentrują się na obsłudze wybranej branży lub oferowaniu węższej grupy produktów (banki specjalistyczne).
Do banków specjalistycznych zalicza się między m.in.:
Banki hipoteczne
Wyspecjalizowane w udzielaniu kredytów hipotecznych w budownictwie mieszkaniowym i przemysłowym oraz nabywaniu od innych banków wierzytelności zabezpieczonych hipoteką. Banki te jako jedyne mogą pozyskiwać środki finansowe poprzez emisję listów zastawnych.
Banki inwestycyjne
Koncentrują się zazwyczaj na trzech obszarach związanych z efektywną alokacją kapitału: doradztwie i zarządzaniu finansami klientów, działaniami na rynku papierów wartościowych (organizacja publicznych emisji papierów wartościowych, gwarancja emisji, działalność brokerska i dealerska) oraz działaniami na rynku pieniężnym (handel papierami skarbowymi, pożyczki na rynku międzybankowym, transakcje terminowe oraz instrumenty pochodne). Banki inwestycyjne mogą również zajmować się restrukturyzacją oraz organizowaniem fuzji i przejęć przedsiębiorstw.
Banki branżowe
Koncentrują się na obsłudze jednej branży (np. bank rolniczy, bank przemysłowy, bank samochodowy (oferujący kredyty dla klientów zainteresowanych kupnem nowego samochodu).
Banki można również sklasyfikować ze względu na formę prawną. W tym podziale wyróżniamy banki państwowe (tworzone rozporządzeniem Rady Ministrów), spółdzielcze (tworzone na podstawie Prawa spółdzielczego) oraz banki w formie spółek akcyjnych.
W Polsce w ostatnich latach możemy dostrzec coraz bardziej intensywny rozwój usług private bankingu, co związane jest ze zwiększającą się liczbą milionerów (w Polsce jest około 15 tys. ludzi, którzy dysponują płynnymi aktywami finansowymi ponad 1 mln zł i ponad 100 tys., którzy dysponują płynnymi aktywami finansowymi o wartości ponad 0,5 mln zł. Private banking to specjalna oferta banków adresowana do najzamożniejszych klientów (aby należeć do grona najzamożniejszych klientów należy posiadać przynajmniej 200 tys. zł oszczędności lub comiesięczne wpływy na rachunek w wysokości 10–15 tys. zł, ale żeby móc skorzystać z najciekawszych produktów rynku finansowego, wymagane jest zgromadzenie minimum 2 mln zł wolnych środków). Wyróżnikiem oferty private bankingu jest przede wszystkim zapewnienie klientowi produktów inwestycyjnych wraz z osobistym doradcą finansowym, który po szczegółowym rozpoznaniu potrzeb swojego klienta, staje się jego finansowym przewodnikiem. Istotą private bankingu jest też jak najbardziej skuteczne zarządzanie majątkiem. Nie ogranicza się ono tylko do wyszukiwania i rekomendowania najbardziej atrakcyjnych inwestycji finansowych, ale łączy w sobie również doradztwo prawne, doradztwo podatkowe, a nawet zarządzanie nieruchomościami czy też pomoc przy inwestycjach w dzieła sztuki.
Równie dynamiczny rozwój można zaobserwować w segmencie bankowości internetowej (tutaj nie są wymagane tak wyśrubowane limity jak w przypadku private bankingu). Bankowość internetowa to dostęp do usług bankowych przez Internet (klient może wykonać większość operacji bankowych na swoim rachunku po zalogowaniu się na stronie internetowej banku, i jeśli nie zamierza wykonywać zupełnie nietypowych operacji, może w ogóle nie odwiedzać placówki banku). Największą korzyścią dla klienta jest ciągły, całodobowy dostęp do rachunku bez konieczności stania w kolejkach.
W przypadku usług standardowych (przelewy, polecania zapłaty, sprawdzanie salda, historia przeprowadzonych transakcji, zakładanie lokat, składanie wniosków kredytowych) dla banku znacznie korzystniejsze jest, jeśli jego klienci korzystają z dostępu internetowego, gdyż przy obsłudze bezpośredniej w okienku bank ponosi najwyższe koszty – stąd też banki poprzez odpowiednio skonstruowane taryfy opłat i prowizji starają się zatrzymać klienta „jak najdalej od banku”, premiując znacznie niższymi opłatami operacje wykonywane przez Internet (lub też wyższym oprocentowaniem lokaty założone przez Internet).
Mimo widocznych korzyści dostępu do rachunku bankowego przez Internet, część klientów obawia się, że środki zdeponowane na koncie internetowym będą w większym stopniu narażone na próby przywłaszczenia (w końcu każdy może wejść do Internetu, podejrzeć nasze hasło (lub je złamać) i przelać nasze pieniądze na inne konto). Na szczęście systemy bezpieczeństwa stosowane przez banki niemalże całkowicie eliminują taką możliwość. Podstawowe metody zapewniające bezpieczeństwo w bankach internetowych to:
- szyfrowana transmisja danych – uniemożliwia podejrzenie tego, co robimy na stronie banku (stosowany protokół SSL);
- dostęp do konta po zalogowaniu się loginem i hasłem (znanym tylko użytkownikowi);
- operacje na koncie wymagają podania dodatkowego jednorazowego klucza w postaci haseł jednorazowych, wskazań tokena (elektronicznego urządzenia generującego hasła) – co powoduje, że nawet jeśli ktoś przechwyciłby nasz login i hasło, nie będzie w stanie wykonać żadnej operacji – jedynie pozna saldo;
- blokada dostępu do konta po kilkukrotnym (zwykle trzykrotnym) podaniu złego hasła (uniemożliwia zgadywanie hasła);
- automatyczne wylogowywanie po kilkuminutowej bezczynności (nawet jeśli zapomnimy się wylogować, a przy komputerze usiądzie inna osoba, nie będzie miała dostępu do naszego konta).
Banki internetowe nie tylko chronią swoje zasoby i systemy, ale również coraz częściej otaczają opieką klienta, starając się, aby nawet jeżeli przez swoją lekkomyślność utraci dane umożliwiające dostęp do swojego konta, jego straty były jak najmniejsze (w bankowości tradycyjnej banki nie ponoszą odpowiedzialności za zostawiony na środku ulicy portfel czy niezamknięte na wakacje mieszkanie).
Aby nie być takim lekkomyślnym klientem, należy zapoznać się z instrukcjami bezpieczeństwa na stronie banku i bezwzględnie się do nich stosować. Podstawowa zasada każdego banku internetowego to: nie przechowuj wszystkich danych umożliwiających dostęp do konta w jednym miejscu i nigdy nikomu obcemu tych danych nie ujawniaj.
Jednym z popularniejszych w ostatnim czasie sposobów zdobycia przez przestępców poufnych danych jest phishing, czyli tworzenie pojedynczych stron bądź kompletnych witryn, niemal identycznych jak witryny banków i instytucji finansowych, ale różniących się np. literówką w adresie strony – system ten jest o tyle niebezpieczny, że często przy szybkim czytaniu ludzkie oko ‘nie zauwżaa lietrówek polegąjacych na przetsawieniu koljeności ltier w śrkodu wyrzau i spookjnie może przeczytać ostatnią część zdania’, a następnie wysyłanie maili z prośbą o wejście na stronę w celu koniecznej natychmiastowej weryfikacji danych. Klienci przekonani o wiarygodności treści maila logują się, potwierdzają dane (podając dodatkowo hasło jednorazowe), uspokojeni wylogowują się, a przestępcy w tym czasie wchodzą na prawdziwą stronę i zlecają wykonanie jednego przelewu… (nie mają więcej haseł jednorazowych, ale jeden przelew często wystarcza).
Zobacz także: banki w Polsce
