Ubezpieczenie, system, w którym ubezpieczyciel za wynagrodzeniem zwykle uzgodnionym z góry, obiecuje zwrócić ubezpieczonemu lub świadczyć na jego rzecz usługi w przypadku, gdy pewne zdarzenia losowe spowodują w danym okresie straty. Jest to zatem metoda radzenia sobie z ryzykiem. Jego podstawową funkcją jest zastąpienie niepewności co do kosztu ekonomicznego zdarzeń powodujących straty.
Ubezpieczenia czerpią swój początek ze znanych już w starożytności form pomocy wzajemnej , organizowanych wśród członków zrzeszeń religijnych czy zawodowych. Ryzyko zawsze towarzyszyło działalności człowieka. Musiał on poszukiwać rozwiązań pomocnych w ograniczaniu i łagodzeniu jego skutków. Początkowo rozwiązania te opierały się głównie na zasadzie wzajemności- solidarnym ponoszeniu ciężaru naprawienia szkód. Z czasem pojawiło się zainteresowanie rozwiązaniami komercyjnymi – oferowanie ochrony ubezpieczeniowej jako obietnicy pomocy w przypadku powstania szkody, w wyniku zaistnienia określonych zdarzeń w zamian za opłatę (składkę). W konsekwencji pojawiły się konkurencja i rynek ubezpieczeniowy.
Funkcje ubezpieczeń
Przyjmując za kryterium dwa procesy związane z działalnością ubezpieczeniową , czyli świadome działanie ludzkie oraz obiektywne funkcjonowanie określonych mechanizmów ekonomicznych , do podstawowych funkcji ubezpieczeń zalicza się :
- Funkcję prewencyjną ( zapobiegawczą)- polega na przeciwdziałaniu pojawiania się wypadków ubezpieczeniowych i powiększania się ekonomicznych skutków tych wypadków. Oznacza to działalność zmierzającą do zmniejszenia szkód losowych zarówno przez ograniczanie ich ryzyk, jak i zmniejszenie prawdopodobieństwa realizacji ryzyk. Realizacja funkcji prewencyjnej wskazuje na potrzebę wyprzedzania sposobności do kompensacji strat , a więc zapobiegania potrzebom kompensacji w ogóle.
- Funkcję finansową (akumulacji kapitałowej) – opiera się na gromadzeniu ogromnych środków przez zakłady ubezpieczeń w celu pokrywania ewentualnych strat finansowych u niektórych podmiotów gospodarczych oraz gospodarstw domowych z danej wspólnoty niebezpieczeństw i wykorzystywaniu części tych środków, czyli wolnych środków w danym okresie, na cele lokacyjno-kredytowe.
- Funkcję ochrony ubezpieczeniowej – rozumiana jako gotowość przejęcia przez zakład ubezpieczeń materialnych i niematerialnych skutków realizacji ryzyk będących przedmiotem prawnego stosunku ubezpieczenia. Oznacza to , że funkcja ochrony ubezpieczeniowej polega na :
- Zapewnieniu (gwarantowaniu) uzyskania pomocy finansowej ze strony zakładu ubezpieczeń w przypadku wystąpienia szkód w związku z realizacją ryzyk określonych w umowie ubezpieczeniowej;
- Finansowaniu kosztów powstałych szkód, a więc na wypłaceniu określonej kwoty odszkodowania lub świadczenia.
Różnice pomiędzy ubezpieczeniami społecznymi a gospodarczymi
| Społeczne | Gospodarcze |
| Zapewniają minimum socjalne | Uzupełniają i rozszerzają zasięg społeczny |
| Tylko osobowe | Zarówno osobowe jak i majątkowe |
| W większości obowiązkowe | W większości dobrowolne |
| Powstają na mocy ustawy | Powstają z mocy umowy |
| Pracodawca ubezpiecza swojego pracownika | Osobą ubezpieczającą jest najczęściej osobą ubezpieczaną |
| Część ciężaru składki ponosi pracodawca | Płacona osobiście |
| Wypłata świadczeń gwarantowana jest przez państwo | W większości nie ma gwarancji w niektórych przypadkach UFG |
| Świadczenia pieniężne i rzeczowe | Świadczenia i odszkodowania tylko pieniężne |
Warto poznać bliżej zasady, jakimi rządzą się ubezpieczenia, aby dokonać dobrego wyboru
Nawet, jeżeli uda nam się uniknąć agenta ubezpieczeniowego, czającego się pod drzwiami mieszkania z superofertą, przełączamy kanał widząc reklamę towarzystwa, oferującego OC, AC oraz NW ze zniżką i permanentnie wytrząsamy ulotki z gazety, bądź skrzynki pocztowej, gdyż ubezpieczenia kojarzą nam się wyłącznie z wydatkami (składkami) – jedno jest pewne: trudno ich uniknąć, a czasami nawet warto z nich skorzystać. Dlatego warto poznać bliżej zasady, jakimi się rządzą, aby dokonać dobrego wyboru.
Ubezpieczenie to nic innego, jak umowa, zawierana między towarzystwem (zakładem) ubezpieczeniowym, a klientem. W jej ramach towarzystwo zobowiązuje się wypłacić klientowi pieniądze, rekompensujące straty, wynikłe z określonego zdarzenia. Ponieważ nie ma nic za darmo, za tę usługę trzeba zapłacić. Innymi słowy – ryzyko wystąpienia zdarzenia losowego przeniesione zostaje z jednej osoby (np. właściciela mieszkania) na grupę osób, które wniosły składkę do funduszu ubezpieczeniowego. Każdy z ubezpieczonych może zatem oczekiwać, że w razie wystąpienia zdarzenia losowego objętego ubezpieczeniem, otrzyma określone świadczenie. Godzi się też „pomóc” innemu ubezpieczonemu (płacąc składki). Część środków finansuje działalność organizatora ubezpieczeń.
