Ekonometria, statystyczna i matematyczna analiza relacji ekonomicznych, często służąca jako podstawa prognozowania ekonomicznego. Takie informacje są czasami wykorzystywane przez rządy do ustalania polityki gospodarczej, a przez przedsiębiorstwa prywatne do wspomagania decyzji dotyczących cen, zapasów i produkcji. Są one jednak wykorzystywane głównie przez ekonomistów do badania związków między zmiennymi ekonomicznymi.
We wczesnych badaniach ekonometrycznych starano się określić ilościowo związek między ceną towaru a ilością sprzedanego towaru. W teorii popyt, jaki mają indywidualni konsumenci na poszczególne towary i usługi, będzie zależał od ich dochodów oraz od cen towarów, które zamierzają kupić. Oczekuje się, że zmiany cen i dochodów wpłyną na całkowitą ilość sprzedanych towarów i usług.
Wcześni ekonometrycy wykorzystywali statystyki rynkowe opracowane na przestrzeni czasu do badania zależności między zmianami cen a popytem. Inni korzystali ze statystyk rodzinno-budżetowych w rozbiciu na poziom dochodów w celu oszacowania relacji pomiędzy dochodami i wydatkami. Takie badania pokazują, które towary są elastyczne pod względem popytu (tzn. ilość sprzedana odpowiada na zmiany cen), a które są nieelastyczne (ilość sprzedana mniej reaguje na zmiany cen).
Wzorce konsumpcji nie są jednak jedynymi zjawiskami badanymi w ekonometrii. Po stronie producenta, analiza ekonometryczna bada funkcje produkcji, kosztów i podaży. Funkcja produkcji jest matematycznym wyrażeniem technicznej relacji pomiędzy produkcją przedsiębiorstwa a jego różnymi nakładami (lub czynnikami produkcji). Najwcześniejsze analizy statystyczne funkcji produkcji przetestowały teorię, że praca i kapitał są kompensowane zgodnie z ich marginalną produktywnością, tj. kwotą dodaną do produkcji przez “ostatniego” zatrudnionego pracownika lub “ostatnią” jednostkę zaangażowanego kapitału. Późniejsze analizy sugerują jednak, że stawka płac, po skorygowaniu o zmiany cen, jest powiązana z wydajnością pracy.
Analiza ekonometryczna obaliła niektóre założenia w teorii kosztów. Na przykład, praca w dziedzinie funkcji kosztowych początkowo testowała teorię, że koszt krańcowy – dodatek do kosztu całkowitego wynikający ze wzrostu produkcji – najpierw maleje w miarę wzrostu produkcji, ale ostatecznie zaczyna rosnąć. Badania ekonometryczne wskazują jednak, że koszt krańcowy ma tendencję do pozostawania na mniej więcej stałym poziomie.
Praca przy szacowaniu funkcji podażowych ogranicza się głównie do rolnictwa. W tym przypadku problem polega na odróżnieniu wpływu czynników zewnętrznych, takich jak temperatura, opady i szkodniki, od wpływu czynników endogenicznych, takich jak zmiany cen i nakładów.
Po połowie lat trzydziestych XX wieku rozwój rachunkowości dochodu narodowego i teorii makroekonomicznej otworzył drogę do budowy modelu makroekonomicznego, który polegał na próbach opisania całej gospodarki w kategoriach matematycznych i statystycznych.
Model opracowany przez L.R. Kleina i A.S. Goldbergera w Stanach Zjednoczonych po II wojnie światowej był prekursorem dużej rodziny modeli makroekonometrycznych. Konstruowany corocznie, został opracowany w formie znanej jako “model Michigan”. Późniejsza generacja modeli, oparta na danych kwartalnych, pozwala na analizę krótkoterminowych ruchów w gospodarce i lepsze oszacowanie opóźnień pomiędzy różnymi zmiennymi.
Model skonstruowany wspólnie przez amerykański Federal Reserve Board, Massachusetts Institute of Technology i University of Pennsylvania jest specjalnie zaprojektowany do obsługi całego sektora monetarnego. Posiada on dużą liczbę równań finansowych ze szczegółową strukturą opóźnień i równań uzupełniających, które pokazują główne kierunki wpływu pieniądza na gospodarkę. Podobne modele zostały opracowane w wielu zaawansowanych krajach przemysłowych, a wiele z nich zostało skonstruowanych również dla gospodarek rozwijających się.
Głównym celem rozwoju modeli makro było usprawnienie prognozowania gospodarczego i analizy polityki publicznej. Modele zostały również zastosowane do analizy wahań gospodarczych i wzrostu gospodarczego.
