Jeffrey D. Sachs – amerykański ekonomista

899

Jeffrey D. Sachs, w całości Jeffrey David Sachs, (ur. 5 listopada 1954 r. w Detroit, Mich., USA), amerykański ekonomista, który doradzał krajom na całym świecie w zakresie reform gospodarczych i rozwijał inicjatywy mające na celu likwidację ubóstwa w skali globalnej.

Sachs studiował ekonomię na Uniwersytecie Harvarda (tytuł licencjata, 1976; tytuł magistra, 1978; doktorat, 1980) i pozostał tam jako adiunkt (1980-82), profesor nadzwyczajny (1982-83) oraz profesor (1983-2002). W 2002 roku rozpoczął pracę w Columbia University w Nowym Jorku, gdzie został profesorem polityki zdrowotnej i zarządzania oraz dyrektorem Instytutu Ziemi.

Sachs zdobył reputację eksperta w dziedzinie finansów międzynarodowych i inflacji oraz był doradcą m.in. Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Banku Światowego i Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju. Doradzał również rządom Ameryki Łacińskiej (zwłaszcza Boliwii), Europy Wschodniej i Azji w zakresie obniżania nadmiernej inflacji, zwykle z dużym powodzeniem. Sachs opublikował „Rosję i gospodarkę rynkową” (1995), studium na temat rosyjskiej gospodarki po zimnej wojnie, a w latach 90. pomagał redagować liczne wpływowe tomy gospodarcze, w tym „Transformację w Europie Wschodniej” (1994) i „Państwo prawa i reformę gospodarczą w Rosji” (1997).

W latach 2002-2006 Sachs był specjalnym doradcą Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) Kofiego Annana w sprawie Projektu Milenijnego ONZ, który wydał swój oficjalny raport 17 stycznia 2005 roku. Raport ten stał się początkiem roku globalnych inicjatyw mających na celu urzeczywistnienie Milenijnych Celów Rozwoju (MCR) projektu – zmniejszenie ubóstwa, głodu, chorób, analfabetyzmu, degradacji środowiska i dyskryminacji kobiet.

In the End of Poverty: Economic Possibilities for Our Time (2005), Sachs stworzył projekt eliminacji skrajnego ubóstwa na świecie do 2025 roku. Uważał, że kraje zachodnie, w szczególności Stany Zjednoczone, powinny dotrzymać swoich zobowiązań do przekazania 0,7% produktu narodowego brutto na rzecz globalnych programów rozwoju. Jego ambitne rozwiązanie stanowiło wyzwanie dla tradycyjnej odgórnej polityki rozwojowej, która wymagała od zachodnich rządów i organizacji pozarządowych przekazywania i planowania pomocy dla krajów słabiej rozwiniętych. Zamiast tego Sachs opowiadał się za podejściem oddolnym, w którym kraje otrzymujące pomoc przekazują darczyńcom swoje cele inwestycyjne. Jako jeden z najwybitniejszych ekonomistów swoich czasów, Sachs był krytykowany głównie przez osoby ostrożne wobec zglobalizowanej gospodarki. Najostrzejszą krytykę wyraził w związku z szokującym traktowaniem Rosji, jakie przepisał w 1991 r., a które nie ożywiło gospodarki i pozwoliło oligarchii, która często działała poza prawem, przejąć kontrolę nad większością nowo sprywatyzowanych zasobów Rosji.