W połowie lat siedemdziesiątych można było inwestować fundusze w nowy rodzaj papierów wartościowych – tak zwane certyfikaty inwestycyjne, zwane również certyfikatami inwestycyjnymi lub certyfikatami akcji. Fundusze inwestycyjne tworzone były w celu ich emisji, zwykle w formie spółek akcyjnych, głównie przez wyspecjalizowane instytucje finansowe lub banki. Kupując certyfikaty, kupujący zainwestowali swoje środki nie w jeden rodzaj papierów wartościowych (np. Tylko w akcje), ale w wiele różnych papierów wartościowych, które składają się na certyfikaty uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym.
Banki zajmują się dystrybucją, przejęciem, przechowywaniem, codziennym rozliczaniem wartości certyfikatów akcyjnych w zależności od cen papierów wartościowych, które są ich częścią, oraz wypłatą zysków uzyskanych z posiadania certyfikatów lokalizacyjnych.
Główną zaletą certyfikatów jest to, że ryzyko utraty przez posiadaczy papierów wartościowych objętych certyfikatami jest znacznie zmniejszone. Ryzyko rozkłada się na wiele różnych papierów wartościowych, dlatego spadek cen jednego z nich może zostać zrównoważony wzrostem cen innych.
Na rynkach kapitałowych rozwinęły się dwa rodzaje funduszy inwestycyjnych:
• otwarty,
• Zamknięte.
W przypadku funduszy otwartych istnieje zmienna liczba uczestników, a zatem zmienna liczba certyfikatów akcji. Ponadto uczestnicy takiego funduszu nie mogą pozbywać się certyfikatów na zewnątrz. Firmy lub (banki) zarządzające funduszami wydają nowe certyfikaty akcji i sprzedają je innym chętnym do uczestnictwa w funduszu. Jednocześnie odkupują wcześniej wydane certyfikaty akcji od istniejących uczestników, którzy chcą się ich pozbyć. Właścicielami funduszu są wszyscy, których składki stanowią jego globalną sumę w danym momencie. Cena jednostkowa (certyfikat uczestnictwa) funduszu jest ustalana poprzez podzielenie wartości wszystkich inwestycji przez liczbę wyemitowanych jednostek. Charakterystyczną cechą otwartych funduszy jest zatem brak rynku wtórnego. Cena certyfikatów uczestnictwa publikowana jest codziennie w prasie finansowej i ustalana przy zakupie i sprzedaży certyfikatów przez nabywców i zarządzających funduszami.
W przeciwieństwie do funduszy otwartych fundusze zamknięte mają stałą liczbę certyfikatów akcji. Certyfikaty te nie są kupowane od ich posiadaczy lub wydawane są nowe certyfikaty. Cena certyfikatów akcji kształtuje się tutaj na rynku papierów wartościowych (ponieważ stanowią one wartość funduszu zbiorowego inwestowania) w zależności od popytu i podaży. Czas trwania funduszy inwestycyjnych wynosi kilka lat (najczęściej nie przekracza 10).
Nowe regulacje prawne przewidują możliwość pojawienia się w Polsce papierów wartościowych o strukturze zbliżonej do certyfikatów depozytowych. Założono, że tak zwane fundusze powiernicze do zbiorowego inwestowania środków pieniężnych w papiery wartościowe. Fundusze te mogą być zarządzane przez towarzystwa funduszy powierniczych zorganizowane jako spółki akcyjne. Przedmiotem takich funduszy jest świadczenie usług polegających na lokowaniu powierzonych środków na odpowiednich funduszach i zarządzaniu nimi we własnym imieniu, ale na rachunek uczestników funduszu.
