Opcja kupna (opcja call) – Co to jest opcja kupna?

Opcja kupna (ang.call option) to nic innego jak rodzaj umowy, w której wystawca opcji gwarantuje nabywcy możliwość (a nie obowiązek) nabycia w przyszłości instrumentu bazowego danej opcji, takiego jak akcje lub waluta. Cena instrumentu bazowego ustalana jest w momencie zawarcia kontraktu opcyjnego.

Jakie parametry charakteryzują opcję kupna?

Opcje typu CALL charakteryzują się następującymi głównymi parametrami:

• cena wykonania opcji – nie jest niczym innym niż ceną, po której dany instrument bazowy może zostać zakupiony lub ceną, po której emitent musi sprzedać instrument bazowy;
• data – oznacza datę wygaśnięcia opcji lub datę, w której staje się ona bezwartościowa, jeżeli nabywca opcji z niej nie skorzysta;
• premia – jest to cena płacona w momencie zakupu opcji i cena otrzymana w momencie sprzedaży opcji.

Cechą charakterystyczną opcji jest również ich pewna asymetria. Z definicji nabywca opcji otrzymuje pewne prawa, a wystawca opcji ponosi obowiązki, w tym obowiązek dostarczenia aktywów bazowych, w przypadku gdy opcja jest wykonywana przez nabywcę. W praktyce oznacza to, że emitent jest inwestorem, który musi poczekać na decyzję nabywcy.

W takim przypadku nabywca opcji znajduje się w komfortowej sytuacji. Uzyskuje on od emitenta gwarancję, że dostarczy mu określoną ilość aktywów bazowych po ustalonej cenie. Wszystkie warunki są ściśle określone w umowie opcji.

Warto przy tym pamiętać, że umowa opcyjna daje nabywcy pewne prawa, których nabywca nie musi jednak wykonywać. Do samego końca ma możliwość rezygnacji z zakupu instrumentu bazowego.

Opcje na giełdzie – jaką pozycję przyjąć?

W przypadku opcji call, inwestor może zająć jedną z dwóch pozycji:

• pozycja długa – polega na zakupie opcji kupna. Zajęcie tej pozycji przez inwestora zabezpiecza go przed wzrostem wartości instrumentu bazowego.

Jeśli zajmiesz pozycję długą, możesz realizować jedną z najprostszych strategii opcyjnych – tzw. strategię Long CALL, która jest strategią o ograniczonym ryzyku. Jej podstawowym założeniem jest gra na rzecz wzrostu instrumentu bazowego.

Jeśli cena rozliczenia opcji w momencie jej wykonania jest wyższa niż cena wykonania opcji, wówczas inwestor może liczyć na zysk. Jak wysoka? Zysk jest obliczany poprzez pomnożenie punktów powyżej ceny wykonania przez mnożnik. Premia wypłacona przez inwestora wystawcy opcji powinna być odjęta od całkowitej kwoty. W takim przypadku nabywca opcji zazwyczaj nie jest zobowiązany do złożenia i utrzymywania depozytu zabezpieczającego.

Jednakże, strategia ta, jak każda inna strategia, wiąże się z ryzykiem utraty zainwestowanych środków. Jeśli cena rynkowa spadnie poniżej określonej ceny wykonania, kupujący musi wziąć pod uwagę stratę, a jej maksymalna wartość jest równa premii zapłaconej wystawcy opcji powiększonej o prowizję maklerską.

Potencjalny zysk jest nieograniczony, co zachęca inwestorów do inwestowania w ten sposób. Jest on jednak opłacalny tylko wtedy, gdy przewidujemy wzrost ceny instrumentu bazowego;

pozycja krótka – oznacza, że dana opcja jest wystawiana. Po ustaleniu ceny wykonania opcji emitent jest zobowiązany do sprzedaży instrumentu opcyjnego w dniu wykonania, za który otrzymuje premię opcyjną zapłaconą przez nabywcę.

Jeżeli cena wykonania jest wyższa niż cena rynkowa, opcja nie jest wykonywana, co dla emitenta oznacza zysk równy otrzymanej premii. W sytuacji odwrotnej – gdy cena wykonania jest niższa od ceny rynkowej – emitent ponosi stratę. Jest on zobowiązany do sprzedaży instrumentu bazowego poniżej ceny rynkowej.

Co to oznacza w praktyce? Tak bardzo, że potencjalna wielkość straty jest nieograniczona, ponieważ cena instrumentu bazowego może swobodnie rosnąć. Jednak zajęcie takiej pozycji jest uzasadnione, jeśli spodziewamy się spadku cen instrumentu bazowego. Wtedy możemy liczyć na zyski.

Doświadczeni inwestorzy nie ograniczają się jednak do zajmowania pozycji długiej lub krótkiej, ale wdrażają strategie opcyjne, które są kombinacją różnych pozycji w opcjach na konkretny instrument bazowy. Przykłady strategii obejmują strategię byka, strategię niedźwiedzia i strategię motyla.

Opcja sprzedaży (opcja put) – Co to jest opcja sprzedaży?

Opcja sprzedaży (Opcja PUT), nie jest niczym innym niż rodzajem umowy, w której wystawca gwarantuje kupującemu prawo, ale nie obowiązek, do sprzedaży aktywów bazowych w określonym terminie i po wcześniej ustalonej cenie.

Jakie parametry charakteryzują opcję PUT (sprzedaży)?

Z definicji istnieją trzy parametry charakteryzujące opcję sprzedaży. Mianowicie:

• kwota waloru bazowego;
• cena wykonania – cena umożliwiająca przeprowadzenie transakcji sprzedaży
• określony okres, w którym może nastąpić transakcja sprzedaży – ostatni dzień tego okresu jest określany jako “data/czas wygaśnięcia opcji”.

Wśród cech umowy opcji wymienia się również asymetrię praw. Wystawca opcji jest zobowiązany do spełnienia warunków umowy, a nabywca może, ale nie musi, wykonywać nabyte prawo. Ma on trzy opcje:

• wykonanie opcji, tj. wykonanie prawa nabytego;
• dopuszczenie możliwości wygaśnięcia opcji, co oznacza, że nabyte prawo nie jest wykonywane;
• sprzedaż opcji w okresie jej ważności.

W przypadku opcji sprzedaży (PUT) nabywca oczekuje, że cena instrumentu bazowego będzie niższa od ceny wykonania. Z kolei emitent uważa, że cena pierwotnego instrumentu albo pozostanie niezmieniona, albo ulegnie zmianie w przeciwieństwie do tego, czego oczekuje nabywca.

• opcje w cenie – innymi słowy, opcje na plusie. Są one efektywne kosztowo. Oznacza to, że bieżąca cena instrumentu bazowego jest niższa niż cena wykonania opcji;
• opcje po cenie – są to opcje na zerze, a ich realizacja ma neutralny wpływ. Cena bieżąca wartości początkowej jest taka sama lub nieznacznie różni się od ceny wykonania opcji;
• opcje nie w cenie – innymi słowy, opcje na minusie . W tym przypadku bieżąca cena pierwotnego instrumentu przewyższa cenę wykonania opcji, co w praktyce oznacza, że jej wykonanie jest nieopłacalne.

Biorąc pod uwagę rodzaj instrumentu bazowego, opcje sprzedaży można podzielić na opcje sprzedaży:

• opcje towarowe – wystawiane są m.in na produkty rolne, surowce mineralne czy też metale szlachetne
• opcje finansowe – to m.in opcja walutowa PUT, opcja na akcję czy też opcje na indeksy ekonomiczne.

Jaką pozycję przyjąć, inwestując w opcje sprzedaży?

W przypadku opcji sprzedaży inwestor może zająć następujące pozycje:

pozycja krótka – w przypadku tych opcji nie oznacza to nic innego jak wystawienie opcji sprzedaży. Następnie emitent jest zobowiązany do zakupu określonej ilości instrumentu bazowego po z góry określonej cenie w danym terminie, za co otrzymuje premię opcyjną od nabywcy.

Jeżeli cena rynkowa przekracza cenę wykonania, opcja nie zostanie wykonana. Zysk emitenta będzie wówczas równy premii. W sytuacji odwrotnej – gdy cena wykonania przekroczy cenę rynkową – wystawca opcji poniesie stratę. Jest on zobowiązany do zakupu instrumentu bazowego po cenie wyższej niż cena rynkowa.

W takim przypadku kwota straty jest więc ograniczona i może osiągnąć maksymalną cenę wykonania opcji. Jeśli oczekuje się wzrostu instrumentu bazowego, warto zająć pozycję krótką;

pozycja długa – jest to zakup opcji sprzedaży, która chroni kupującego przed spadkiem cen. Uzyskuje on prawo do sprzedaży instrumentu bazowego po ustalonej cenie wykonania i w określonym terminie w zamian za zapłaconą emitentowi premię opcyjną.

Jeżeli w dniu wykonania okaże się, że cena rynkowa jest wyższa niż cena wykonania, wówczas strata nabywcy będzie ograniczona do zapłaconej premii. Kiedy cena ta jest niższa niż cena wykonania, kupujący zyskuje poprzez osiągnięcie najwyższego zysku, gdy cena rynkowa pierwotnego składnika aktywów spadnie do zera. Dlatego też, jeśli spodziewamy się spadku cen instrumentów bazowych, warto zająć taką pozycję.

Podobnie jak w przypadku opcji call, połączenie różnych pozycji w opcji put umożliwia tworzenie różnych strategii opcyjnych. Najbardziej znane z nich to strategie bycze, niedźwiedzie, rackowe i motylkowe.