Esther Duflo – francuska ekonomistka

Esther Duflo, (ur. 25 października 1972 r. w Paryżu, Francja), ekonomistka francusko-amerykańska, która wraz z Abhijitem Banerjee i Michaelem Kremerem otrzymała w 2019 r. Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii (nagroda Sveriges Riksbank in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel) za pomoc w opracowaniu innowacyjnego eksperymentalnego podejścia do łagodzenia ubóstwa na świecie. Duflo, Banerjee i Kremer, często współpracując ze sobą, koncentrowali się na stosunkowo małych i specyficznych problemach, które przyczyniły się do zmniejszenia ubóstwa i określili swoje najlepsze rozwiązania poprzez starannie zaprojektowane eksperymenty w terenie, które przeprowadzili w kilku krajach o niskich i średnich dochodach w ciągu ponad dwóch dekad. Badali także metody uogólniania wyników poszczególnych eksperymentów na większe populacje, różne regiony geograficzne i różne organy wdrażające (np. organizacje pozarządowe i samorządy lokalne lub krajowe), wśród innych zmiennych. Ich praca w terenie doprowadziła do udanych rekomendacji w zakresie polityki publicznej i przekształciła dziedzinę ekonomii rozwoju (patrz rozwój gospodarczy), gdzie ich podejście i metody stały się standardem. Duflo był najmłodszą osobą, i tylko drugą kobietą, która otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie ekonomii.

Duflo uzyskał tytuł magistra (w przybliżeniu odpowiadający czterem latom studiów licencjackich) w dziedzinie ekonomii i historii w École Normale Supérieure (1994); tytuł magistra ekonomii w DELTA, stowarzyszeniu francuskich ośrodków badawczych w dziedzinie ekonomii, które później połączyło się z innymi grupami tworząc Paryską Szkołę Ekonomiczną (1995); oraz tytuł doktora ekonomii w Massachusetts Institute of Technology (MIT; 1999). Prawie całą swoją karierę dydaktyczną spędziła w MIT, gdzie ostatecznie (2005) została mianowana profesorem Abdul Latif Jameel w dziedzinie łagodzenia ubóstwa i ekonomii rozwoju. W 2003 r. wraz z Banerjee (który był członkiem wydziału ekonomii MIT od 1993 r.) oraz Sendhilem Mullainathanem (wówczas ekonomistą MIT) założyła Abdul Latif Jameel Poverty Action Lab (J-PAL), centrum badawcze wspierające naukowo uzasadnione tworzenie polityki mającej na celu zmniejszenie globalnego ubóstwa. Duflo i Banerjee pobrali się w 2015 roku.

Duflo, Banerjee i Kremer stosowali swoje eksperymentalne podejście w wielu dziedzinach, w tym w edukacji, ochronie zdrowia i medycynie, dostępie do kredytów oraz przyjmowaniu nowych technologii. Opierając się na wynikach eksperymentów terenowych przeprowadzonych w połowie lat 90-tych przez Kremera i jego kolegów, które wykazały, że słabe wyniki w nauce (mierzone średnimi wynikami testów) wśród uczniów w zachodniej Kenii nie były spowodowane niedoborem podręczników ani nawet głodem (wielu uczniów chodziło do szkoły bez śniadania), Duflo i Banerjee przetestowali hipotezę, że wyniki testów można by poprawić poprzez wprowadzenie korepetycji naprawczych i programów komputerowych do nauki w celu zaspokojenia potrzeb słabszych uczniów. Pracując z dużymi populacjami uczniów w dwóch indyjskich miastach w ciągu dwóch lat, stwierdzili oni, że takie programy przyniosły znaczące pozytywne efekty w krótkim i średnim okresie, co doprowadziło ich do wniosku, że główną przyczyną słabej nauki w krajach o niskich dochodach był fakt, że metody nauczania nie były odpowiednio dostosowane do potrzeb uczniów. W późniejszych badaniach eksperymentalnych w Kenii, Duflo i Kremer stwierdzili, że zmniejszenie liczby zajęć prowadzonych przez nauczycieli zatrudnionych na stałe nie wpłynęło znacząco na poprawę jakości nauczania, ale że zawieranie umów krótkoterminowych, które były odnawiane tylko wtedy, gdy nauczyciel osiągał dobre wyniki, przynosiło korzystne efekty. Pokazali również, że śledzenie (dzielenie uczniów na grupy na podstawie wcześniejszych osiągnięć) oraz zachęty do zwalczania absencji nauczycieli, co stanowi istotny problem w krajach o niskich dochodach, również miały pozytywny wpływ na proces uczenia się. To ostatnie stwierdzenie zostało dodatkowo poparte w badaniach przeprowadzonych przez Duflo i Banerjee w Indiach.

W dziedzinie zdrowia i medycyny Duflo i Banerjee przetestowali hipotezę, że wprowadzenie mobilnych klinik znacząco zwiększyłoby wskaźnik szczepień dzieci (odsetek dzieci w pełni uodpornionych) w Indiach – podobnie jak w innych krajach o niskich dochodach, wysoki wskaźnik absencji pracowników służby zdrowia i niska jakość usług w stacjonarnych ośrodkach zdrowia od dawna zniechęcały ubogie rodziny do korzystania z leków zapobiegawczych. Duflo i Banerjee stwierdziły, że odsetek szczepień w wioskach, które zostały losowo wybrane do wizyt w mobilnych klinikach, był trzykrotnie wyższy niż w wioskach, które nie zostały wybrane, oraz że odsetek szczepień wzrósł ponad sześciokrotnie, jeśli rodziny otrzymały worek soczewicy z każdym szczepieniem.

Duflo i Banerjee wykorzystały również eksperymenty terenowe w indyjskim mieście Hyderabad, aby sprawdzić skuteczność programów pożyczek mikrokredytowych w promowaniu wzrostu gospodarczego i rozwoju. Nieco nieoczekiwane wyniki wskazywały, że takie programy nie zwiększyły znacząco inwestycji małych przedsiębiorstw ani rentowności i nie poprawiły innych wskaźników wzrostu i rozwoju gospodarczego, takich jak konsumpcja na mieszkańca, zdrowie i edukacja dzieci. Późniejsze badania kilku krajów o niskich i średnich dochodach, przeprowadzone przez innych badaczy, potwierdziły te wyniki.

W serii badań rozpoczynających się w 2000 r. Duflo, Kremer i amerykański ekonomista Jonathan Robinson wykorzystywali doświadczenia polowe do zbadania, dlaczego drobni rolnicy z Afryki Subsaharyjskiej często nie potrafili zastosować nowoczesnych technologii, takich jak nawozy, które były stosunkowo proste w użyciu i potencjalnie bardzo korzystne. Skupiając się na rolnikach w zachodniej Kenii, wykazali oni eksperymentalnie, że niskie wskaźniki przyjęcia nie mogły być przypisane trudnościom, jakie rolnicy napotykali przy prawidłowym stosowaniu nawozu, ani brakowi informacji wśród nich. Duflo, Kremer i Robinson zaproponowali w zamian, że niektórzy rolnicy byli dotknięci obecną tendencją, tendencją do postrzegania teraźniejszości lub krótkiego okresu jako ważniejszego niż przyszłość lub długi okres, a w szczególności hiperbolicznym dyskontowaniem, tendencją do preferowania mniejszych nagród, które pojawiają się wcześniej, a większych nagród, które pojawiają się później. W związku z tym, obecni rolnicy odłożyliby decyzję o zakupie nawozu z rabatem na krótko przed terminem, a nawet wtedy niektórzy z nich zdecydowaliby się nie kupować, preferując mniejszą kwotę oszczędności (zarówno pieniędzy jak i wysiłku) w teraźniejszości do większej kwoty dochodu w przyszłości.

Na podstawie tej hipotezy Duflo, Kremer i Robinson opracowali eksperymenty polowe, które wykazały, że ogólnie rzecz biorąc, rolnicy kupują więcej nawozu, jeśli na początku sezonu wegetacyjnego (kiedy mieli pieniądze) są mu oferowane z niewielkim ograniczonym rabatem, niż jeśli jest mu oferowany z dużo większym rabatem (wystarczającym, aby zrównoważyć jego koszty) bez ograniczenia czasowego w późniejszym okresie sezonu. Naukowcy ustalili w ten sposób niezwykle cenny praktyczny rezultat, że tymczasowe dopłaty do nawozów robią więcej niż stałe dopłaty w celu zwiększenia dochodów drobnych producentów rolnych.

Prace prowadzone przez Duflo, Banerjee i Kremer miały bezpośredni i pośredni wpływ na kształtowanie polityki krajowej i międzynarodowej w korzystny sposób. Na przykład badania Banerjee i Duflo dotyczące korepetycji naprawczych i wspomaganej komputerowo nauki w Indiach doprowadziły do powstania programów na dużą skalę, które dotknęły ponad pięć milionów indyjskich uczniów. Według J-PAL, programy, które zostały wdrożone po badaniach przez naukowców związanych z centrum, w tym Kremer, dotarły do ponad 400 milionów ludzi. Eksperymentalne podejście laureatów zainspirowało także organizacje publiczne i prywatne do systematycznej oceny swoich programów walki z ubóstwem, niekiedy na podstawie własnych badań terenowych, oraz do porzucenia tych, które okazały się nieskuteczne.