Przewaga komparatywna

1414

Przewaga komparatywna, teoria ekonomiczna, po raz pierwszy opracowana przez XIX-wiecznego brytyjskiego ekonomistę Davida Ricardo, która przypisała przyczynę i korzyści z handlu międzynarodowego różnicom we względnych kosztach utraconych możliwości (kosztach związanych z innymi porzuconymi dobrami) produkcji tych samych towarów pomiędzy krajami. W teorii Ricardo, która opierała się na teorii wartości pracy (w efekcie czyniąc z pracy jedyny czynnik produkcji), fakt, że jeden kraj może produkować wszystko efektywniej niż inny, nie był argumentem przeciwko handlowi międzynarodowemu.

W uproszczonym przykładzie obejmującym dwa kraje i dwa towary, jeżeli kraj A musi zrezygnować z trzech jednostek towaru x na każdą wyprodukowaną jednostkę towaru y, a kraj B musi zrezygnować tylko z dwóch jednostek towaru x na każdą wyprodukowaną jednostkę towaru y, oba kraje skorzystałyby, gdyby kraj B specjalizował się w produkcji y, a kraj A specjalizował się w produkcji x. B mógłby wówczas wymienić jedną jednostkę y na dwie do trzech jednostek x (przed wymianą handlową kraj B miałby tylko dwie jednostki x), a A mógłby otrzymać od jednej trzeciej do pół jednostki y (przed wymianą handlową kraj A miałby tylko jedną trzecią jednostki y) na każdą jednostkę x. Jest to prawda, mimo że kraj B może być całkowicie mniej wydajny niż A w produkcji obu towarów.

Teoria przewagi komparatywnej dostarcza silnego argumentu na rzecz wolnego handlu i specjalizacji wśród państw. Kwestia ta staje się jednak o wiele bardziej złożona, gdyż założenia upraszczające teorii – pojedynczy czynnik produkcji, dany zasób zasobów, pełne zatrudnienie i zrównoważona wymiana towarowa – są zastępowane przez bardziej realistyczne parametry.