Wpływ władz lokalnych na kształtowanie się czynników mających znaczenie dla rozwoju regionu

833

Warto zwrócić tutaj uwagę na fakt, że część istotnych, z punktu widzenia rozwoju regionalnego, zmiennych ekonomicznych jest dla regionu egzogeniczna. Są one dane z zewnątrz i władze lokalne nie mają na nie wpływu (lub mają go w bardzo ograniczonym stopniu). Na ich kształtowanie wpływ mają władze centralne bądź są to czynniki niesterowalne (np. uwarunkowania naturalne). Do takich czynników można zaliczyć dostępność transportową oraz stan środowiska (w części dotyczącej atrakcyjności turystycznej). Na dostępność transportową regionów główny wpływ mają władze krajowe (Krajowa Dyrekcja Dróg i Autostrad) w zakresie ruchu kołowego oraz PKP w zakresie transportu kolejowego (chociaż w ostatnim czasie samorządy zyskały pośredni wpływ na tę sferę komunikacji, pod warunkiem, że przez ich obszar przebiegu istniejąca linia kolejowa). Również regiony mogą mieć wpływ na dostępność transportową poprzez rozwój transportu lotniczego (jednak, jak dotychczas, przez wysoką kapitałochłonność inwestycji, niewiele regionów stać na ten rodzaj skomunikowania). Ponadto czynnikiem danym zewnętrznie jest stan środowiska w zakresie atrakcyjności turystycznej, rozumianej jako ukształtowanie terenu, warunki krajobrazowe.

Władze lokalne raczej nie są w stanie stworzyć na swoim terytorium krajobrazu morenowego czy pojezierza. Pozostałe czynniki, tj. zasoby pracy, chłonność rynku, infrastruktura gospodarcza, infrastruktura techniczna, infrastruktura społeczna oraz poziom rozwoju gospodarczego, mają dla regionu charakter endogeniczny (władze lokalne mają na nie bezpośredni lub pośredni wpływ).

Największy wpływ na rozwój regionalny, spośród tych, na które władze lokalne mają wpływ, ma rozwój przedsiębiorczości, szczególnie poprzez przyciąganie inwestorów. Jedną z miar jest tutaj napływ bezpośrednich inwestycji zagranicznych (mierzony zarówno wartościowo, jak i liczbą nowych inwestorów). Władze lokalne mogą stymulować napływ nowych inwestorów na ich teren poprzez zwiększanie swojej atrakcyjności. Niekiedy ważna staje się również zdolność regionu do konkurowania o inwestorów z innymi regionami. Jak pokazują doświadczenia ostatnich lat, ważna dla stymulowania regionu jest z jednej strony polityka podatkowa władz regionów, z drugiej natomiast – zapewnienie odpowiedniego poziomu infrastruktury. Na politykę podatkową władze regionalne mają bezpośredni wpływ, ustalając poziomy podatków i opłat lokalnych oraz udzielając zwolnień i ulg podatkowych. Ponadto, również skutecznym narzędziem jest tworzenie specjalnych stref ekonomicznych. Szczególnie istotnym elementem jest tu zdobycie odpowiednich środków na rozwój infrastruktury. Obecnie władze regionalne dostały nowe źródło finansowania inwestycji infrastrukturalnych – środki unijne. Ważnym czynnikiem w rozwoju regionalnym i przyciąganiu inwestorów są zasoby siły roboczej. Na wielkość i strukturę zasobów siły roboczej władze regionalne mają wpływ przede wszystkim poprzez podejmowanie prób dostosowania edukacji do potrzeb rynku pracy. Mogą to robić na poziomie szkolnictwa ponadgimnazjalnego (wykształcenie zawodowe i średnie). Władze lokalne mogą również wspierać rozwój szkolnictwa wyższego oraz starać się stymulować współpracę szkół z przedsiębiorstwami. Ponadto dla rozwoju nie tylko w skali krajowej, ale i regionalnej ważne są zasoby siły roboczej – ich jakość oraz koszty pracy. Na te czynniki mają wpływ zarówno władze lokalne, jak i krajowe. Władze krajowe mogą stymulować strukturę wykształcenia ludności na poziomie wyższym, natomiast władze regionalne – na poziomie średnim i zawodowym. Z kolei na koszty pracy główny wpływ mają władze krajowe, między innymi poprzez ustalanie wielkości składek ubezpieczeniowych (ZUS). Koszty pracy to również płace, jednak tutaj nie ma większej możliwości stymulowania ich wielkości ani ze strony władz lokalnych, ani władz krajowy