Deflacja jest „spadkiem ogólnego poziomu cen”. Oznacza to, że stopa inflacji jest ujemna. Przeciwieństwem deflacji jest inflacja.
Przyczyny występowania deflacji
Przyczyny deflacji obejmują:
- cykl koniunkturalny – kryzys gospodarczy, który utrudnia znalezienie zatrudnienia, zwykle powoduje spadek inflacji, zaś w okresie dobrobytu gospodarczego inflacja rośnie,
- zmiany podaży pieniądza, które wpływają na ogólny poziom cen,
- emisja pieniądza nieproporcjonalna do wzrostu gospodarczego, co z kolei wpływa na jego podaż,
- nadmierne zadłużenie z powodu spłaty zobowiązań kredytowych w przypadku braku pieniędzy,
- nieodpowiednia polityka pieniężna polegająca na utrzymywaniu zbyt wysokich stóp procentowych i stosowaniu instrumentów ograniczających, takich jak na przykład rezerwy obowiązkowe,
- oprocentowane lokaty bankowe i inne aktywa finansowe, które zachęcają gospodarstwa domowe do lokowania oszczędności.
Skutki deflacji
Skutkiem deflacji mogą być:
- długoterminowy spadek cen powoduje, że zyski pieniężne zyskują na wartości. Dlatego za pewną kwotę możesz kupić więcej towarów i usług,
- nagła deflacja – przykładem tego jest wielki kryzys w amerykańskiej gospodarce – może to być również przyczyną wielu bankructw lub kryzysów bankowych spowodowanych nagłym wzrostem realnej wartości długów, przez które dłużnicy stają się niewypłacalni,
- redystrybucja realnych środków od pożyczkobiorców do pożyczkodawców,
- ograniczenie zagregowanego popytu, tj. deflacji długu (jego efektem jest wzrost realnego zadłużenia i pogłębienie słabości gospodarczej),
- obniżenie rentowności produkcji i inwestycji,
- deflacja może również powodować stagnację gospodarczą i wysoki dług wewnętrzny,
- ograniczenie możliwości wpływu polityki pieniężnej na gospodarkę,
- oczekiwana deflacja może również wpływać na nominalne stopy procentowe (obniżenie stopy inflacji powoduje obniżenie nominalnej stopy procentowej),
- pożyczki stają się naprawdę drogie i nie są przeznaczane na finansowanie inwestycji, co hamuje wzrost gospodarczy,
- wydatki budżetowe rosną, ponieważ rośnie liczba bezrobotnych, a tym samym liczba wypłacanych świadczeń. Zwiększa to deficyt budżetowy i dług publiczny,
- wzrost realnego zadłużenia gospodarstw domowych skutkujący spadkiem popytu konsumpcyjnego,
- potrzeba ograniczenia zatrudnienia ze względu na chęć utrzymania kosztów pracy na poziomie przedsiębiorstwa,
- spadek globalnego popytu spowodowany rosnącym bezrobociem i oczekiwaniami konsumentów na dalsze obniżki cen.
Walka z deflacją
Sposoby walki z deflacją:
- emisja pieniądza ożywiająca popyt – kompensująca niedobór pieniędzy na rynku, który spowodował deflację,
- obniżenie stóp procentowych, dzięki czemu inwestycje w realną gospodarkę są bardziej opłacalne niż tezauralizacja pieniądza,
- ujemne oprocentowanie depozytów terminowych jako opłata za parkowanie pieniędzy; koncepcja niemieckiego ekonomisty Silvio Gesella,
- roboty publiczne zmniejszające bezrobocie, prowadzące do odbudowy popytu poprzez wypłacanie wynagrodzeń pracownikom; koncepcja Johna Maynarda Keynesa,
- Ujemny podatek dochodowy (NIT) – współfinansowanie osób o najniższych dochodach; Koncepcja Miltona Friedmana,
- w 2008 roku, kiedy gospodarka się pogarszała, aby uniknąć inflacji, Bernanke zdecydował się na
niekonwencjonalną '' metodę kupowania długów korporacyjnych, aby
wstrzykiwać ” gotówkę do gospodarki, - wdrażanie ulg podatkowych na inwestycje,
- wprowadzenie podatków od depozytów oszczędnościowych.