Notowanie na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie niesie z sobą wiele korzyści dla spółki (firmy), jej właścicieli i pracowników. Oprócz dostępu do znacznych kapitałów, jakie oferuje rynek giełdowy, notowanie na giełdzie pomaga w pozyskiwaniu finansowania również z innych źródeł, bowiem spółki giełdowe postrzegane są jako firmy bardziej wiarygodne. Ogólna dostępność sporządzanych przez spółki giełdowe raportów bieżących i okresowych przyspiesza np. procedury związane z pozyskiwaniem kredytów bankowych.
Udane emisje i duża w ostatnich latach liczba debiutów giełdowych dowodzą atrakcyjności pozyskiwania środków na rozwój za pośrednictwem rynku giełdowego. Spółka zyskuje m.in. relatywnie tani kapitał, prestiż, większą wiarygodność i rozpoznawalność marki. Jak widać, w ocenie wielu polskich przedsiębiorstw korzyści z posiadania statusu spółki giełdowej w pełni rekompensują koszty i obowiązki związane z upublicznieniem. Zdecydowanie warto więc zastanowić się nad taką możliwością, niemniej decyzję o wejściu na giełdę, jako jedną z najważniejszych dla firmy, musi każdorazowo poprzedzać wnikliwa analiza sytuacji.Zobacz także: Pierwsza ofera publiczna IPO
Korzyści z wprowadzenia spółki (firmy) na giełdę
Cel podstawowy – korzystne warunki pozyskiwania kapitału na rozwój
Celem każdego przedsiębiorstwa jest najszybszy możliwy rozwój w celu osiągnięcia najlepszej pozycji konkurencyjnej w warunkach silnej konkurencji rynkowej. Realizacja tego celu generalnie wymaga nakładów inwestycyjnych, co oznacza potrzebę znalezienia zewnętrznych źródeł finansowania. Giełda oferuje tę opcję poprzez publiczną emisję papierów wartościowych, jest także miejscem do pozyskiwania kapitału na korzystnych warunkach – w porównaniu z ofertami prywatnymi łatwiej jest tutaj znaleźć inwestorów i uzyskać wyższą cenę emisyjną. Umiejętne wykorzystanie tego faktu pozwala zapewnić firmie środki na rozwój i poprawić jej pozycję rynkową skokowo, umożliwiając jej osiągnięcie trwałej przewagi konkurencyjnej.
W ostatnich latach spółki coraz chętniej korzystają z oferty rynku publicznego, który daje możliwość pozyskania kapitałów poprzez emisję papierów wartościowych adresowaną do nieograniczonego kręgu potencjalnych nabywców. Miejscem, w którym potrzeby przedsiębiorstw dotyczące dalszego finansowania stykają się z kapitałami inwestorów, którzy szukają możliwości inwestycji i mogą wyposażyć spółki w potrzebne środki, jest Giełda Papierów Wartościowych.
Wzrost prestiżu i wiarygodności
Spełnienie wymogów stawianych spółkom giełdowym zdecydowanie poprawia wizerunek firmy wobec kontrahentów. W praktyce przekłada się to na wzrost zaufania do przedsiębiorstwa, ponieważ współpraca z nim obarczona jest mniejszym ryzykiem handlowym czy kredytowym. Spółki giełdowe mogą zatem liczyć na korzystniejsze traktowanie np. podczas zawierania transakcji finansowych z bankami i innymi instytucjami. Instytucje finansowe na ogół oferują emitentom giełdowym lepsze warunki dostępu do produktów finansowych (np. niższe oprocentowanie czy prowizję). Niejednokrotnie same banki występują z ofertą kredytową, licząc na pozyskanie atrakcyjnego partnera.
Promocja przedsiębiorstwa i jego produktów
Będąc w elitarnej grupie spółek giełdowych zdecydowanie zwiększa rozpoznawalność firmy na rynku. Każdy emitent otrzymuje bezpłatny pakiet promocyjny w postaci nazwy firmy regularnie pojawiającej się w mediach, a także informacji o jej działaniach i produktach. Nazwa firmy wraz z aktualną ceną akcji jest publikowana codziennie w prasie, pojawia się w mediach elektronicznych na skalę międzynarodową (telewizja, Internet). Odpowiednio edytując raporty bieżące, możesz również wpływać na ilość i jakość publikowanych informacji. Osiągnięcie podobnych efektów poprzez intensywne działania promocyjne wiązałoby się ze znacznymi kosztami, często przekraczającymi koszty wejścia na giełdę.
Obiektywna wycena majątku spółki
Wycena pakietu akcji jest bardzo interesująca dla każdego akcjonariusza. Kwestia wyceny jest szczególnie ważna przy pozyskiwaniu inwestora strategicznego. Brak obiektywnej wyceny rynkowej uniemożliwia również w praktyce stosowanie nowoczesnych metod zarządzania, ponieważ jednym z głównych kryteriów jego skuteczności jest wzrost wartości przedsiębiorstw.
Notowania giełdowe w dużej mierze eliminują te problemy, ponieważ każdego dnia, w którym odbywa się sesja giełdowa, otrzymujemy dokładną wycenę, uwzględniającą nie tylko bieżącą sytuację spółki, ale także pogląd inwestorów na wartość rynkową spółki przyszły rozwój.
Spółka giełdowa ma większą szansę na rozszerzenie swojej grupy kapitałowej i aktywny udział w procesach konsolidacyjnych. Znacznie łatwiej jest również pozyskać inwestora strategicznego, jeśli taki krok jest przewidziany w planach dalszego rozwoju firmy.
Zapewnienie płynności akcji (podwyższenie wyceny)
Wprowadzenie akcji do obrotu na giełdzie zwiększa atrakcyjność takiego instrumentu finansowego, ponieważ znacznie ułatwia transakcje. Poszukiwanie drugiej strony transakcji poza giełdą znacznie opóźnia jej zawarcie, powodując różne niedogodności, np. potrzeba tymczasowego finansowania z innych źródeł. Dlatego inwestorzy oczekują większego rabatu w takich sytuacjach, a tym samym oferują niższe ceny. Wyceny dwóch spółek o identycznych parametrach ekonomicznych i finansowych ich działalności, z których akcje jednej są notowane na giełdzie, a drugiej nie, różnią się o co najmniej 10-15% na korzyść spółki giełdowej.
Dzięki codziennym notowaniom na giełdzie bieżący właściciele spółki (w tym pracownicy – jeśli mają akcje) mają możliwość wyjścia z inwestycji w dowolnym momencie.
Uzyskanie środków motywowania pracowników i menedżerów
Korzystając z płynnego, notowanego na giełdzie instrumentu finansowego, firma zyskuje nowe możliwości „płatności” w stosunku do swoich pracowników, w tym kierownictwa. Przy pomocy odpowiednio zaprojektowanych programów motywacyjnych, w których pracownicy, w zależności od uzyskanych wyników, otrzymaliby pakiety akcji w ramach gratyfikacji, możliwe jest wdrożenie długoterminowych programów lojalnościowych, które pozwalają zatrzymać najcenniejszy personel w firmie i osiągnąć planowane wyniki.
Ponadto w przypadku sprywatyzowanych spółek Skarbu Państwa uprawnieni pracownicy mają prawo do nieodpłatnego nabycia do 15% akcji (ustawa z dnia 30 sierpnia 1996 r. O komercjalizacji i prywatyzacji. Dziennik Ustaw z 171.1397, z późn. Zm.).
Równolegle z pierwszą ofertą publiczną firma może wydawać opcje na akcje dla pracowników spółki lub akcje, które mają zostać objęte przez uprawnionych pracowników w ramach programu motywacyjnego. Taka kwestia może być pozapłacową formą stymulowania aktywności pracowników, która nie wpływa znacząco na koszty operacyjne firmy.
Możliwość efektywnego sfinansowania zakupu przedsiębiorstw
W obliczu okazji do ciekawego pozyskania kapitału często najpoważniejszym problemem jest niemożność szybkiego zorganizowania finansowania transakcji na atrakcyjnych warunkach. Spółka giełdowa ma tutaj znaczącą przewagę, ponieważ może dokonać podwyższenia kapitału poprzez emisję akcji w stosunkowo krótkim czasie. Może nawet – zamiast pozyskiwać kapitał z rynku – wydawać akcjonariuszom spółki przejmowanej akcje nowej emisji w zamian za ich istniejące akcje.
Uporządkowanie działalności przedsiębiorstwa
Przygotowanie do debiutu na giełdzie zmusza firmę do radzenia sobie z problemami odłożonymi w tle. Komentarze zewnętrznych doradców – obiektywnie oceniające działalność firmy – pozwalają rozpoznać wiele problemów, których zarząd jeszcze nie w pełni zrealizował lub nie docenił.
Obawy związane z wejściem do obrotu giełdowego
Koszty – ich struktura i wysokość
Ogólnie rzecz biorąc, koszty wejścia na giełdę są największymi problemami dla potencjalnych emitentów. Jest to poważny problem, należy jednak zawsze brać pod uwagę związek między osiągniętymi efektami a nakładami i decydować zgodnie z kalkulacją ekonomiczną.
Koszty związane z wprowadzeniem papierów wartościowych do obrotu na giełdzie można podzielić na trzy podstawowe grupy:
- koszty opłat sądowych i administracyjnych, związanych z procedurami dopuszczeniowymi
- wynagrodzenia doradców
- nakłady przeznaczone na promocję oferty
Łączna względna kwota kosztów przygotowania i przeprowadzenia średniej wielkości emisji mieści się w przedziale od 5 do 7% jej wartości i zależy od kwoty uzyskanych funduszy (niektóre koszty są stałe). Wydatki te powinny jednak wiązać się z zamierzonymi efektami – działania alternatywne, związane z pozyskiwaniem kapitału lub potrzebą ograniczenia tempa rozwoju przedsiębiorstwa, mogą okazać się znacznie droższe. Ponadto znaczna konkurencja na rynku usług maklerskich oznacza, że warunki płatności za usługi maklerskie na rynku pierwotnym są korzystne dla emitentów, a najważniejszym elementem opłaty jest prowizja za sukces – nie jest ona naliczana w przypadku anulowania emisji lub może nie zostać objęty przez inwestorów.
Warto również pamiętać, że największe koszty ponoszone są przy pierwszym pozyskaniu kapitału na rynku publicznym. Kolejne oferty są znacznie tańsze, ponieważ duża część wydatków związanych z przygotowaniami do wprowadzenia spółki na giełdę jest jednorazowa.
Konieczność ujawniania informacji
Innym problemem często podkreślanym przez potencjalnych emitentów publicznych papierów wartościowych jest możliwość wglądu konkurencji w informacje istotne dla spółki, w tym informacje finansowe. Należy jednak zauważyć, że coraz bardziej powszechny dostęp do informacji i szybko rozwijający się rynek usług wywiadu gospodarczego oznaczają, że w praktyce żaden podmiot nie jest w stanie zapobiec udostępnieniu wiadomości, które chciałby zachować w tajemnicy.
Ryzyko przejęcia kontroli nad spółką
Zdaniem potencjalnych emitentów wprowadzenie akcji spółki do publicznego obrotu, bezpłatna i nieograniczona możliwość zawierania transakcji oraz zwiększone zainteresowanie spółką prowadzą do niechcianych inwestorów pragnących uzyskać pozycję dominującą w spółce. Jest to do pewnego stopnia prawdziwe, ale można temu zapobiec na wiele sposobów. Na etapie oferty publicznej transze i dodatkowe warunki objęcia akcji mogą być kształtowane w taki sposób, aby zapobiec gromadzeniu się zbyt dużych pakietów w portfelach inwestorów potencjalnie zamierzających dokonać „wrogiego” przejęcia. Duża swoboda i dyskrecja na etapie przydziału akcji pozwalają zarządowi spółki ograniczyć lub zasadniczo nie przydzielać akcji podmiotom, których zamiary mogą budzić sprzeciw.
Istnieją również poważne ograniczenia na oficjalnym rynku akcji, które uniemożliwiają niedostrzegalne kupowanie dużych pakietów akcji. W przypadku przekroczenia odpowiednio 5, 10, 20, 25, 33, 50 lub 75% ogólnej liczby głosów na Walnym Zgromadzeniu (WZ) każdy inwestor jest zobowiązany do poinformowania Komisji Nadzoru Finansowego i spółki. W przypadku większych pakietów istnieje obowiązek przekazywania informacji o zmianie wartości akcji co 2% (jeśli ma więcej niż 10% głosów), a nawet co 1% (jeśli inwestor ma więcej niż 33% głosów). Ponadto przekroczenie progów 33% i 66% głosów na Walnym Zgromadzeniu (a także nabycie akcji uprawniających do wykonywania 10% głosów w mniej niż 60 dni lub 5% głosów w mniej niż 12 miesięcy o akcjonariusz, który zgromadził już 33% głosów), wymaga ogłoszenia przez kupującego wezwania do zapisania się na sprzedaż lub zamianę akcji.
Niepożądane powiązania kapitałowe są również utrudniane przez obowiązujące przepisy antymonopolowe. Ponadto regulacje rynku giełdowego nie stwarzają przeszkód dla uwzględnienia postanowień w statucie spółki, zapobiegając utracie kontroli, aw konsekwencji wrogiemu przejęciu.
Wielkość spółki
Wielu emitentów jest błędnie przekonanych, że giełda jest przeznaczona tylko dla dużych firm. Tymczasem prawda jest odwrotna – giełda jest przede wszystkim dla średnich i małych przedsiębiorstw – aby mogła jak najszybciej rosnąć. Dojrzałość giełdowa oznacza w rzeczywistości posiadanie strategii rozwoju, która jest wykonalna i atrakcyjna dla inwestorów, oraz chęć zaakceptowania zasad giełdy. Jednak bezwzględny rozmiar firmy jest drugorzędny.
Dlaczego warto wejść na Giełdę – podsumowanie:
Dlaczego teraz?
- Wzrost gospodarczy wymaga kapitału, ale także wymaga jego właściwej alokacji. Zmienia się struktura oszczędności w Polsce – w wyniku reformy systemu zabezpieczenia społecznego zwiększa się pula oszczędności długoterminowych.
- Rosnąca pula oszczędności będzie musiała zostać doprowadzona do gospodarki i ukierunkowana na jej potrzeby rozwojowe.
- Z drugiej strony malejąca atrakcyjność inwestycji w lokaty bankowe i malejące stopy procentowe kierują zainteresowanie inwestorów do rynku kapitałowego.
Po co wchodzić na Giełdę?
- null
- Dla kapitału na rozwój i inwestycje. Dzięki środkom zebranym w wyniku emisji publicznej firmy wdrażają plany rozwoju, zwiększając w ten sposób wartość firmy dla akcjonariuszy.
- Spółki giełdowe uzyskują stałą i codzienną wycenę swojej działalności, a tym samym wiarygodność: łatwy punkt odniesienia z konkurencją, atrakcyjny dla fuzji i przejęć (płatność płynnymi akcjami), wiarygodność w bankach i instytucjach finansowych
Marketing
- null
- efekt marketingowy w otoczeniu rynkowym (dostawcy i klienci): inwestorom łatwiej jest ocenić kondycję firmy, praktycznie silniejszą pozycję do wygrania przetargu / pozyskania kontraktu, spółki giełdowe traktowane jako spółki mniejszego ryzyka.
- większa wiarygodność na rynku, ale także konieczność przestrzegania obowiązków informacyjnych
Promocja
- null
- obecność w mediach – spółki giełdowe są w centrum uwagi mediów: nazwa w raportach giełdowych i tabelach giełdowych, wiadomości od firm, rozpowszechnianie informacji o firmach bez ponoszenia kosztów promocji – również służyła budowaniu wizerunku.
- po wejściu spółki na giełdę wzrasta zainteresowanie jej produktami i znakiem towarowym
- za pomocą „logo spółki giełdowej” Logo spółki giełdowej = prestiż
Biznes
- null
- możliwość pozyskania inwestora strategicznego na korzystnych warunkach
- możliwość budowy grupy kapitałowej (płatność akcji nowej emisji); spółki giełdowe, dzięki emisji akcji, uzyskują fundusze, które pozwalają im na przykład kupować akcje innych spółek.
- możliwość przejęcia innych (przeniesienie aktywów lub zapłata akcji)
Korzyści dla właścicieli/Zarządu i pracowników:
- null
- opcje menedżerskie i pracownicze umożliwiają pozapłacową motywację kierownictwa i pracowników bez obciążania kosztów firmy
- dla właścicieli: możliwość wdrożenia strategii wyjścia w momencie ich wyboru
