Nadzór nad likwidacją banku

Usankcjonowane przez rząd prawo do szybkiej likwidacji lub ocalenia banków przez przyspieszenie egzekucji i/lub uchylenie zwyczajowego prawa upadłościowego (ponieważ nie reguluje ono odpowiednio krachów bankowych). Wykorzystanie takich nadzwyczajnych praw wynika z chęci uniknięcia zamieszania związanego z otwartym bankructwem, które mogłoby wywołać run na banki oraz epidemię braku zaufania. Nadzór nad likwidacją banku często zmusza udziałowców, wierzycieli oraz sektor finansowy do poniesienia początkowych kosztów krachu. Mechanizmy tego rodzaju są najlepiej rozwinięte w Stanach Zjednoczonych, gdzie w 1990 r., dla uporządkowania bałaganu oszczędnościowo kredytowego, powołano celowy fundusz publiczny Resolution Trust Corporation. Zastosowane w Szwecji alternatywne rozwiązanie polega na tworzeniu tzw. złych banków, które gromadzą toksyczne aktywa osłabionych instytucji, umożliwiając im w ten sposób rozpoczęcie działalności na nowo. Federalna Korporacja Ubezpieczeń Depozytów (ang. Federal Deposit Insurance Corporation – FDIC) ma aktualnie uprawnienia do przeprowadzania uporządkowanej likwidacji małych i średniej wielkości banków w celu ochrony deponentów kosztem strat udziałowców, a nawet wierzycieli uprzywilejowanych. FDIC wykorzystuje w tym celu cztery podstawowe metody likwidacyjne.

Alternatywą dla likwidacji upadającego banku jest dokapitalizowanie rządowe w sytuacjach, gdy wielkie banki uważane są za „zbyt duże, by upaść”. Banki mogą być np. nacjonalizowane. Hasło „nigdy więcej”, które zyskało popularność po kryzysie kredytowym lat 2007–2009, skłoniło amerykańskich ustawodawców do rozważenia nowego kształtu legislacji upadłościowej w odniesieniu do dużych banków. Jest nadzieja, że nawet jeśli takie banki muszą upaść, likwidację można przeprowadzić z minimalną szkodą dla interesu publicznego. Inkorporacja doktryny prawa do bankructwa do sektora bankowego usunęłaby również kontrowersyjny aspekt ryzyka moralnego. Istnieją wszakże pewne zastrzeżenia dotyczące sposobu postępowania z dużymi bankami (zob. poniższy cytat). Upadek Lehman Brothers ukazał całą złożoność problemu oraz ryzyko, jakie implikuje. Był również dowodem na konieczność zaostrzenia wymagań kapitałowych dla instytucji finansowych o znaczeniu systemowym. Wydaje się, że pewne banki muszą trwać, ponieważ ich interesów nie można ot tak „zlikwidować”., Lepszą metodą wydaje się przede wszystkim ustanowienie większych zabezpieczeń przed niewypłacalnością banków.

Misja awykonalna

Nowy kształt „nadzoru nad likwidacją banku” wyposażyłby prezydenta w prawo do rozwiązywania lub reorganizowania upadających spółek, które stanowią zagrożenie dla
systemu finansowego państwa. Rozwiązanie przeniosłoby również część uprawnień władzy sądowniczej na władzę wykonawczą, co znacznie przyspieszyłoby tempo przeprowadzania procedur upadłościowych (…). Niemniej myśl, że pomysł ten mógłby się sprawdzić w odniesieniu do dużych banków, jest wyrazem naiwności. Słusznie czy nie, organy państwowe nie chcą przyjąć klarownego zobowiązania i opracować metod zapobiegania krachom finansowym o szerokim zasięgu. Zamiast tego wolą stosować wymuszone sytuacją środki doraźne. Koncepcja „nadzoru nad likwidacją” wielkich instytucji finansowych została więc stłumiona w zarodku.

The Myth of Resolution Authority, „New York Times”, 31 marca 2011 r