Negocjacje zbiorowe, trwaj膮cy proces negocjacji pomi臋dzy przedstawicielami pracownik贸w i pracodawc贸w w celu ustalenia warunk贸w zatrudnienia. Uk艂ad zbiorowy pracy mo偶e obejmowa膰 nie tylko wynagrodzenia, ale r贸wnie偶 praktyki w zakresie zatrudniania, zwolnienia, awanse, funkcje zwi膮zane z prac膮, warunki i godziny pracy, dyscyplin臋 pracownicz膮 i zako艅czenie zatrudnienia oraz programy 艣wiadcze艅.
Negocjacje zbiorowe istnia艂y przed ko艅cem XVIII wieku w Wielkiej Brytanii; ich rozw贸j nast膮pi艂 p贸藕niej na kontynencie europejskim i w Stanach Zjednoczonych, gdzie Samuel Gompers rozwin膮艂 swoje wsp贸lne zastosowanie w czasie, gdy przewodzi艂 Ameryka艅skiej Federacji Pracy. Uk艂ady zbiorowe pracy maj膮 prawdopodobnie najmniejsze znaczenie w krajach rozwijaj膮cych si臋, kt贸re maj膮 du偶膮 populacj臋 si艂y roboczej, z kt贸rej mog膮 czerpa膰.
Stopie艅 centralizacji w procesie negocjacji i funkcje pe艂nione przez uk艂ady zbiorowe s膮 r贸偶ne. Negocjacje um贸w zbiorowych mog膮 odbywa膰 si臋 na szczeblu krajowym, regionalnym lub lokalnym, w zale偶no艣ci od struktury przemys艂u w danym kraju. Umowy krajowe, kt贸re s膮 bardziej powszechne w mniejszych krajach, zazwyczaj reguluj膮 sprawy og贸lne, pozostawiaj膮c bardziej szczeg贸艂owe kwestie do rozwa偶enia na szczeblu lokalnym. Porozumienie mo偶e, na przyk艂ad, okre艣la膰 rzeczywiste stawki p艂ac lub po prostu ustanawia膰 stawki p艂ac minimalnych.
Umowy zbiorowe nie s膮 prawnie wi膮偶膮ce we wszystkich krajach. W Wielkiej Brytanii ich stosowanie zale偶y od dobrej woli ich sygnatariuszy. W niekt贸rych krajach – w tym w Niemczech, Francji i Australii – rz膮d mo偶e wymaga膰, aby warunki negocjowanych rozlicze艅 zosta艂y rozszerzone na wszystkie firmy w danej bran偶y. W Stanach Zjednoczonych podobne rezultaty osi膮gni臋to, cho膰 mniej formalnie, przez zwi膮zki zawodowe, kt贸re wybieraj膮 docelowego pracodawc臋 w danej bran偶y: wynegocjowanie nowej umowy z docelowym pracodawc膮 wyznacza nast臋pnie wz贸r dla innych um贸w o prac臋 w tej samej bran偶y.
