Uczestnicy badania mieli ocenić, co ich zdaniem determinuje sukces na giełdzie. Okazuje się, że zdaniem respondentów ani strategia, ani kapitał nie są najważniejsze. Najważniejsza jest znajomość rynku, a nawet doświadczenie. Co więc uczestnicy myślą o sukcesie giełdy? Właśnie skończyłem analizować wszystkie odpowiedzi, które przyszły do mnie z ankiety, którą wysłałem w połowie sierpnia. Ogółem wypełniło go 1329 osób, a prawie połowa uczestników udzieliła pełnych odpowiedzi. Po przeanalizowaniu wskaźników na koniec badania wiemy, że w badaniu uczestniczył cały przekrój polskich inwestorów. Od początkujących po osoby z ponad 10-letnim doświadczeniem na giełdzie. Pojawiła się duża grupa inwestorów, których aktywa nie przekraczają 10 000 PLN, ale byli też tacy, którzy mogli się pochwalić aktywami przekraczającymi 500 000 PLN.
Pierwsze wnioski z badania – „Sukces na giełdzie”
Wnioski są tak interesujące, że pokażemy je na wykresach. Wszyscy wiedzą, że każdy inwestor, przynajmniej na początku swojej drogi, szuka Świętego Graala. Bezbłędna technika inwestycyjna lub strategia, która gwarantuje sukces na giełdzie.
Diagram 1: Średnie oceny czynników sukcesu na giełdzie według respondentów.
W przeprowadzonym badaniu (Diagram 1) czynniki związane z analizą rynku i odpowiednią strategią inwestycyjną nie zostały uznane przez uczestników za najważniejsze. Ciekawostką jest to, że doświadczenia inwestycyjne nie znalazły się również na początku listy. Osoby biorące udział w badaniu uważały czynniki psychologiczne za znacznie ważniejsze: zdolność kontrolowania emocji, a także dyscyplinę i konsekwencję. Osobiście zaskakuje mnie niedoszacowanie kwoty kapitału początkowego i czasu (chociaż w przypadku tego ostatniego czynnika może nie było wyjaśnienia pytania).
Diagram 2: Odchylenia standardowe ocen czynników sukcesu na giełdzie według ankietowanych.
Oprócz odpowiedzi na pytanie, co zdaniem respondentów jest najważniejsze w inwestowaniu, postanowiliśmy również sprawdzić, jak pewnie oceniają znaczenie poszczególnych czynników sukcesu. W tym celu obliczyliśmy wartości odchylenia standardowego dla uzyskanych wyników (Diagram 2). Obliczenia pokazują, że z największym przekonaniem (najniższe odchylenie od średniej) inwestorzy ocenili dwa czynniki sukcesu na giełdzie, które osiągnęły najwyższy średni wynik, tj. zdolność kontrolowania emocji, a także dyscyplinę i konsekwencję. Największa zmienność odpowiedzi wystąpiła w uznanej średniej najmniej ważnego kapitału początkowego i czasu.
5 rzeczy których nauczysz się odnosząc sukces na giełdzie
Każdy wie, że główną zaletą bycia odnoszącym sukces traderem są pieniądze. Lecz zostaniesz wynagrodzony czymś więcej niż tylko pieniędzmi, jeśli zaczniesz odnosić sukcesy; właściwie pieniądze są prawdopodobnie najmniej wartościowym skutkiem bycia dobrym traderem.
Najbardziej wartościowymi rzeczami są te mniej namacalne: samopoznanie, samodoskonalenie, prawdziwa osobista wolność oraz odkrycie prawdziwego znaczenia, jakie skrywają słowa: cierpliwość i dyscyplina. To są rzeczy, które pozostaną z tobą na zawsze, które udoskonalą i uatrakcyjnią twoje życie oraz relacje z innymi ludźmi bardziej, niż mogłyby to zrobić wyłącznie pieniądze…
1. Jak to jest czuć się wolnym
Moim zdaniem największą zaletą odnoszenia sukcesu na rynkach jest zyskanie wolności od pracy, gdzie od 9 do 17 uczestniczysz w wyścigu szczurów. Trading dostarczy narzędzi do tego, by uciec od takiego „niewolnictwa”.
To nie będzie łatwe, nie u każdego będzie tak jak piszę, ale ja jestem szczęśliwy, że przez naukę tradingu można potencjalnie osiągnąć wolność i uwolnić się z „matrixa”, którym jest nieustanna praca. Obojętnie czy to akceptujesz czy nie, w dzisiejszym społeczeństwie gra toczy się o pieniądze i albo będziesz uczestniczył w tej grze, albo będziesz wiódł kiepską egzystencję. Nigdy nie byłem typem osoby zadowalającej się tym, że spędzę całe życie pracując w firmie i oddam wszystkie najlepsze lata życia w zamian za pieniądze, ceniąc się mniej niż jestem naprawdę warty.
Dla mnie wiedza, czym jest prawdziwa wolność jest największą zaletą osiągania sukcesów na rynku. Nawet jeżeli będziesz posiadał wszystkie pieniądze na świecie, będą bez wartości, jeśli nie będziesz mieć czasu, by się nimi cieszyć; trading jest sposobem, dzięki któremu możesz mieć czas – swing trading z koncentrowaniem się na wyższych interwałach i podejście „wejdź w pozycję i zapomnij o niej” pozwala mi na posiadanie i cieszenie się najbardziej wartościową rzeczą: czasem.
2. Jak zarządzać stosunkiem ryzyka do zysku w każdej sytuacji
Jeśli uznasz to za cechę odnoszącego sukces tradera, to przekonasz się, że można stać się mistrzem w ustalaniu stosunku ryzyka do zysku w każdej sytuacji, usłudze czy produkcie. Umysł osiągającego sukces tradera nieustannie ocenia ryzyko i jednocześnie zastanawia się, co może być potencjalnym zyskiem w tej sytuacji, zanim podejmie decyzję. To oczywiście jest ważne w tradingu, ale świetną umiejętnością jest zastosowanie tego podejścia w innych życiowych sytuacjach.
Przykładowo, powiedzmy że potrzebujesz nowego samochodu. Jeśli podchodzisz do jego kupna z perspektywy tradera, powinieneś rozważnie zastanowić się nad tym, czy bardziej opłaca się kupienie nowego czy używanego. Podczas tego prawdopodobnie dojdziesz do wniosku, że ryzyko utraty około 11% wartości nowego samochodu gdy będziesz go bardzo eksploatował, jest niewarte zysku w postaci posiadania nowego samochodu, gdy prawdopodobnie znajdziesz ten sam, ale mało używany i aktualnie posiadający 11% rabatu. Nie każdy myśli o podobnych sprawach w każdej sytuacji, ale trading zaszczepi ten sposób myślenia; to bardzo dobra rzecz.
3. Prawdziwa wartość i znaczenie cierpliwości oraz dyscypliny
Każdy wie, że cierpliwość i dyscyplina są ważnymi i wartościowymi zaletami, lecz niewielu ludzi oprócz traderów naprawdę rozumie, jak potężne mogą one być. Jedynym sposobem stałego zarabiania na rynku jest ciągła cierpliwość i dyscyplina.
To może zabrzmieć jak truizm, ale piszę o tym, bo to prawda; cierpliwość i dyscyplina pomogą ci osiągnąć sukces szybciej niż cokolwiek innego, co jest związane z tradingiem. Napisałem wiele artykułów wyjaśniających, czemu to prawda, więc nie będę się powtarzał. Lecz powinieneś uświadomić sobie, co naprawdę znaczy dyscyplina i cierpliwość oraz jak wartościowe one są. Przecież by odnieść sukces, musisz nauczyć się cierpliwości i dyscypliny w obliczu stałych pokus (over-tradingu i zwiększania dźwigni), a niewiele osób potrafi osiągnąć w tym konsekwencję.
Sukces w tradingu nauczy cię samokontroli w pokusach poprzez koncentrowanie się bardziej na długoterminowych zyskach niż na tym, by czuć się dobrze w tym momencie.
4. Jak dojrzewać i udoskonalać samego siebie
Proces stawania się osiągającym sukces traderem oraz sprawy, które musisz zaakceptować i zmienić w sobie, by się nim stać, w końcu doprowadzą cię do stania się lepszą wersją samego siebie. Nie znajdziesz wśród świetnych traderów osób leniwych, niecierpliwych i niezdyscyplinowanych, takie osoby po prostu nie istnieją. Rezultatem końcowym, „skutkiem ubocznym” odnoszenia sukcesu jest osiągnięcie prawdziwej wolności, wytrenowanie własnego umysłu, umiejętność wyłapywania stosunku ryzyka do zysku w każdej sytuacji, w której się znajdziesz, oraz najważniejsze – stanie się lepszą wersją samego siebie.
5. Potęga prostoty
Być może najbardziej zmieniającą życie umiejętnością, której się nauczysz odnosząc sukces, jest potęga prostoty nie tylko w tradingu, ale we wszystkich dziedzinach życia. Moje odkrycie, że prostota jest lepsza, które przyszło wraz z rosnącym doświadczeniem, było chyba najważniejszym punktem zwrotnym w mojej karierze, a co za tym idzie w moim życiu. Wtedy gdy zacząłem dostrzegać siłę prostoty w tradingu, zacząłem stosować tę samą filozofię w innych dziedzinach, gdzie także odnosiła sukces.
Z tego artykułu powinieneś wynieść to, że aby stać się świetnym traderem, powinieneś odkryć i systematycznie wdrażać te nawyki i metody, które nie tylko pozwolą ci zarabiać na rynku, ale także pomogą ci stać się najlepszą możliwą wersją samego siebie.
Podsumowanie
Święty Graal inwestowania nie istnieje, a nawet jeśli istnieje, inwestorowi nic nie da, jeśli nie kontroluje on emocji, dyscypliny i konsekwencji w działaniu. Nawet najlepsze strategie inwestycyjne, prosto z centrali banku Goldman Sachs, nie pomogą nam, jeśli nie zastosujemy ich konsekwentnie. Z drugiej strony jestem zaskoczony, że bagatelizuję czynnik związany z kwotą kapitału początkowego lub czasem, niezależnie od tego, czy to na jak długo będziemy inwestować, czy ile tygodniowo możemy spędzić na giełdzie. Osobiście uważam, że te dwa czynniki wpływają na drugi. Jaką strategię inwestycyjną możemy zastosować i co się z nią wiąże, na ile emocji będziemy narażeni. Jakich metod analitycznych będziemy używać i na czym to polega, ile będziemy musieli być konsekwentni i zdyscyplinowani. Moim zdaniem wszystko to zależy od kapitału, jaki mamy i dostępnego czasu. Handlujmy na rynku przy pomocy zleceń oczekujących tak aby handel był przyjemny. Handlujmy bardziej długo lub średnioterminowo dzięki czemu będziemy generować mniejszy koszt i więcej wyciągać z trendów rynkowych. Przy zastosowaniu odpowiedniej strategii inwestycyjnej, która nauczy nas powtarzalności wykonywanych transakcji będziemy na dobrej drodze aby osiągnąć sukces na giełdzie.
