Kopuła (model statystyczny)

Zaawansowana metoda statystycznego modelowania zachowania CDO syntetycznych, stosowana bezpośrednio przed wybuchem kryzysu na rynku kredytów subprime w USA. Model, w którym zastosowano wielowymiarowe krzywe Gaussa (wykres rozkładu normalnego), służył do prognozowania nasilenia zdarzeń kredytowych, związanego z korelacją poszczególnych składników instrumentu CDO. Z modelu wynikało, że jednoczesne zaprzestanie spłacania kredytów na masową skalę było mało prawdopodobne, choćby nawet wzrosły poszczególne wskaźniki niewypłacalności. Stał się on tak popularny, że przyczynił się do powstania swoistego błędnego koła. Inwestorzy w CDS, posługujący się wadliwymi modelami kopuły, nie przypuszczali, że tak duża część tych instrumentów okaże się nietrafioną inwestycją. Nieracjonalna wiara w ich odporność na ryzyko (zob. poniższy cytat) przyspieszyła wzrost bańki nieruchomościowej w USA, wynosząc popyt na kredyty hipoteczne na poziomy niemożliwe do podtrzymania na dłuższą metę. Swoistą ironią losu jest fakt, że model kopuły został początkowo opracowany przez analityka ilościowego zatrudnionego w nowojorskim biurze banku kanadyjskiego, a więc instytucji znanej z ostrożności.

Wielkie złudzenie

Z dzisiejszej perspektywy kopuła Gaussa okazała się beznadziejna (…). Przez chwilę nawet działała – korzystali z niej wszyscy. Ale gdy na początku 2007 roku pojawiła się szczątkowa zmienność, cała ta konstrukcja rozpadła się na kawałki (…), a ceny wszystkich CDO załamały się równo. Cóż w tym dziwnego? Złożoność instrumentu stała się jego przekleństwem. Analitycy i traderzy handlujący korelacją modelowali przepływy z transz swapów na zdarzenia kredytowe, powią- zanych z instrumentami CDO, będącymi pakietami obligacji hipotecznych, które z kolei były transzami niepewnych kredytów dla właścicieli nieruchomości w całym kraju. Model tworzył złudzenie porządku, którego nie było.

Scott Patterson, The Quants (2010), s. 195–196