Przegrzanie, obrót na zbyt dużą skalę

Próba finansowania większego wolumenu sprzedaży, niż bezpiecznie pozwala na to baza kapitałowa firmy, a szczególnie jej kapitał obrotowy. Patrząc na zagadnienie z drugiej strony, „przegrzanie” można rozumieć jako niewystarczający kapitał obrotowy, a w konsekwencji – zakłócenia płynności. Gdy jest ono zbyt daleko posunięte, firma jest zmuszona do nadużywania kredytu kupieckiego, czyli nadużywania kredytu dostawcy lub nadmiernego korzystania z kredytu bankowego (w kategoriach zachowania zaufania bankowca). Istnieje wiele symptomów przegrzania.

Przegrzanie można porównać do ambitnej osoby, która żyje ponad stan. Jest to klasyczna pułapka finansowa, ponieważ często idzie w parze ze wzrostem lub przyświeca jej inny szczytny cel. Zazwyczaj wywierane są naciski i przedstawiane sensowne powody zwiększania sprzedaży do granic możliwości firmy.

Jednocześnie rozwój może wywoływać odwrotny efekt do zamierzonego, jeżeli w zarządzaniu nie uwzględnia się faktu, że wzrost sprzedaży „absorbuje” płynność (zarówno z powodu wydatków na zakup środków trwałych, jak i większego zapotrzebowania na środki obrotowe). Niebezpieczeństwo przegrzania pojawia się wówczas, gdy przewidywania stają się rzeczywistością. Zbyt korzystne warunki kredytów (dla pobudzenia sprzedaży) mogą się przekształcić w  poważne straty z  tytułu zadłużenia; firma zatrzymuje się w  martwym punkcie z nadmierną ilością zapasów albo wierzyciele, którzy skredytowali ją na krótki okres, nagle zaczynają się niepokoić i wycofują poparcie. Wynikający stąd brak płynności może doprowadzić do niewypłacalności (jak na ironię, taka sytuacja czasami dotyczy szybko rozwijającej się firmy, w szczególności mającej status małego i średniego przedsiębiorstwa, która chyli się ku upadkowi). Znalezienie równowagi między korzyściami a ryzykiem związanym z rozwojem polega na optymalnej realizacji ryzyka i dochodu w ramach krótkoterminowego zarządzania finansami. Przegrzanie jest zjawiskiem, które nieodłącznie towarzyszy kredytom komercyjnym. W rzeczywistości jest ono w pewnym sensie podsycane przez banki, które są gotowe udzielać kredytu odnawialnego. Niebezpieczeństwa związane ze zbyt daleko idącą pomocą dla firm znane były już od dawna.

Niegodziwi bankowcy

„Przegrzanie” obserwowane u niektórych zuchwałych
właścicieli było pierwszą przyczyną nadmiernej cyrkulacji papierowego pieniądza (…). Ci kupcy i inni przedsiębiorcy, którzy już uzyskali duże wsparcie ze strony banków, chcieli otrzymać jeszcze większe. Uskarżali się na ograniczone horyzonty i  niegodziwe postępowanie tych banków (…). Jak się zdaje, uważali, że moralnym obowiązkiem banków jest zaspokojenie deficytu [środków własnych właścicieli] i  udostępnienie im całego kapitału, którym chcieli obracać.

Adam Smith, Pieniądze, w: Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, 1776

Utrzymanie krótkoterminowych pożyczek w rozsądnych granicach określa się jako zdrową dyscyplinę finansową nałożoną przez bank. Dobry bank udzielający pożyczki powinien wyznaczyć próg, w zależności od sytuacji pożyczkobiorcy taki, by ten ostatni „znał swoje granice”. Ze względu na znaczenie „przegrzanie” jest jednym z najważniejszych haseł w niniejszej książce

Zasłyszane

Pozycja szybko zdobyta na początku nie będzie dobrodziejstwem na końcu.

Księga Przysłów 20, 21