Prawa dłużnika

Ustawowe prawa dłużników, zarówno w prawie powszechnym, jak i statutowym (np. bankructwo), zawarte w umowach kredytowych i  ubezpieczeniowych. Poza prawami wyszczególnionymi w umowie kredytowej kredytobiorca ma ogólne prawa, podobnie jak większość z nas. Wierzyciele powinni postępować uczciwie, nie doprowadzać dłużnika do bankructwa ani nie przejmować jego własności bez wyraźnej przyczyny itp. Prawa te rzadko formułuje się w prawodawstwie, ale są one brane pod uwagę przez sądy w krajach o prawie zwyczajowym. Teoria i praktyka praw dłużnika jest najlepiej rozwinięta w Stanach Zjednoczonych. Naruszenie praw dłużnika może skutkować pociągnięciem do odpowiedzialności wierzyciela. Prawa dłużnika są częścią większego zbioru praw klientów banku jako konsumentów, w tym dotyczących spraw niezwiązanych z kredytami, np. odpowiedniego traktowania depozytów i przetwarzania transakcji. Obowiązki banku jako instytucji zaufania publicznego oraz faworyzowanie przez społeczeństwo „małego” kosztem „dużego” powodują, że w wielu systemach prawnych od banku wymaga się czegoś więcej (zob. poniższy cytat). Jednym z efektów kryzysu kredytowego lat 2007–2009 jest większa świadomość praw dłużnika i stanowcze stawanie w ich obronie. Zob. też: prawa wierzyciela.

Słuszne faworyzowanie

Sprawiedliwość jest nieodłączną częścią obowiązującej w naszym kraju moralności – jeśli sprzyjałbym komukolwiek, powinienem zostać usunięty z urzędu za zdradę;
pozwolę sobie jednak na stwierdzenie, że prawo wydaje się stawiać banki na drugim miejscu, co może być dobrze uzasadnione. Banki są tak potężne, tak przytłaczające,
o sile niemal monopolistycznej, że gdy weźmiemy pod uwagę ich wpływ na społeczeństwo, każdy zasługuje na pełną ochronę przed lekkim traktowaniem przez bank swoich powinności wobec ludzi czy wręcz niedbalstwem; wszak za spełnianie tych powinności banki otrzymują odpowiednie wynagrodzenie.

W.S. Hill-Reid, Letters from a Bank Parlour, 1953, s. 102