Koncentracja w sektorze bankowym

W większości państw Europy koncentracja sektora bankowego jest dość duża, dominuje kilku głównych konkurentów (zob. poniższy wykres). Praktycznie wszędzie system wygląda tak samo. Z punktu widzenia zdrowej konkurencji i suwerenności konsumenta, obecność siły monopolistycznej jest niepożądana, a w większości sektorów – zabroniona prawem. Bankowość stanowi wyjątek, z kilku powodów. Większe banki uważane są za bezpieczniejsze, szczególnie jeśli korzystają z dywersyfikacji geograficznej i klienckiej. Korzyści skali i korzyści zakresu mogą pozytywnie oddziaływać na banki – duże instytucje świadczą nieraz lepsze usługi za niższą cenę. Tradycyjny model biznesowy, polegający na korzystaniu ze zdecentralizowanej sieci oddziałów, sprawia, że duże banki bywają dobrze zarządzane, a nawet reagują na potrzeby społeczności lokalnych. Wreszcie, działalność banków i tak jest regulowana, a zatem przypomina działalność sieci energetycznych czy kanalizacyjnych – naturalnych monopoli, którym lepiej pozwolić się rozwijać pod okiem regulatora (zob. bankowość użyteczności publicznej). Taka struktura instytucjonalna ma dwie wady. Może dojść do ograniczenia konkurencji. Dlatego zjawiskiem korzystnym z punktu widzenia wywierania na banki niezbędnej presji jest globalizacja (bo pociąga ona za sobą wejście na rynek nowych podmiotów), a także eliminacja pośrednictwa bankowego, napędzana przez rozwój rynków kapitałowych. Zresztą, nawet na rynku opanowanym przez kilku graczy możliwa jest intensywna rywalizacja. Drugim problemem pozostaje ryzyko moralne, związane z traktowaniem banków jako „zbyt wielkich, by upaść”.