Międzynarodowy Fundusz Walutowy, w skrócie MFW ( International Monetary Fund ,IMF) to międzynarodowa organizacja działająca w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych, która zajmuje się kwestiami stabilizacji gospodarczej w skali globalnej. Głównym zadaniem MFW jest zapewnienie pomocy finansowej zadłużonym państwom członkowskim, które w zamian za otrzymaną (bezzwrotną) pomoc są zobowiązane do przeprowadzenia reform gospodarczych i innych działań stabilizujących ich rynek i gospodarkę.
Międzynarodowy Fundusz Walutowy został utworzony podczas słynnej konferencji Bretton Woods w New Hampshire, USA, w dniach 1-22 lipca 1994 r. Międzynarodowa Konferencja Monetarna i Finansowa. Międzynarodowy Fundusz Walutowy rozpoczął działalność dwa lata później i po raz pierwszy operacje finansowe w marcu 1947 r. Obecnie do funduszu należy 189 krajów.
Wytyczne polityczne Międzynarodowego Funduszu Walutowego
Podstawowe wytyczne polityki prowadzonej przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy to: promowanie międzynarodowej współpracy walutowej, co jest możliwe dzięki stworzeniu stałej platformy wymiany doświadczeń i wiedzy na temat problemów związanych z walutami międzynarodowymi (światowymi), ułatwiania ekspansji gospodarczej i wzrostu handlu międzynarodowego , wzrost zatrudnienia, utrzymanie poziomu realnych dochodów i zasobów krajów członkowskich Międzynarodowego Funduszu Walutowego, wspieranie stabilizacji kursu walutowego i pomoc w utrzymaniu uporządkowanej wymiany między krajami członkowskimi MFW, pomagając uniknąć deprecjacji waluty zainspirowanej konkurencją (wojny gospodarcze i wroga ekspansja) , dążąc do stworzenia wielostronnego systemu płatności i rozliczeń bieżących transakcji oraz eliminując ograniczenia walutowe, które utrudniają rozwój handlu międzynarodowego, a także zapewniając członkom MFW zasoby finansowe na określony czas i pod pewnymi warunkami, które mają na celu rekompensata za przejściową nierównowagę bilansu płatniczego państwa członkowskiego będącego beneficjentem bez wykorzystania środków, które mogłyby spowodować zakłócenia w rozwoju tych krajów lub w gospodarce międzynarodowej, oraz w celu zmniejszenia skali nierównowagi bilansu płatniczego i czas, w którym występują w krajach członkowskich MFW.
Funkcje Międzynarodowego Funduszu Walutowego
W celu realizacji wyżej wymienionych zadań Międzynarodowy Fundusz Walutowy pełni cztery podstawowe funkcje: regulacyjne, polegające na tworzeniu wzorców i norm funkcjonowania w dziedzinie międzynarodowych stosunków finansowych; kredyt, polegający na zapewnieniu krajom członkowskim Międzynarodowego Funduszu Walutowego dodatkowych źródeł finansowania w postaci różnych pożyczek w celu „uratowania” salda handlowego zadłużonych krajów; konsultacyjny – obejmuje konsultacje i współpracę krajów członkowskich oraz jako forum wymiany doświadczeń między państwami członkowskimi na temat problemów gospodarczych i finansowych (sztandarowymi przykładami są na przykład konsultacje planu Balcerowicza z ekspertem, np. konsultacja planu Balcerowicza z ekspert Międzynarodowego Funduszu Walutowego prof. Jeffrey Sachs) oraz funkcja kontrolna, która polega na nadzorowaniu przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy uzgodnionych programów restrukturyzacyjnych w krajach, którym MFW udzielił pomocy, oraz weryfikacji celów, na które przeznaczane są środki pożyczone z krajów.
Działalność Międzynarodowego Funduszu Walutowego
Podstawowa działalność Międzynarodowego Funduszu Walutowego ogranicza się do udzielania pożyczek państwom członkowskim MFW, które mają na celu zrekompensowanie nieplanowanych zakłóceń ich bilansu płatniczego i umożliwienie tym krajom zakupu walut innych państw członkowskich za ich walutę krajową. Pożyczki można udzielać na dwa sposoby: jako część rachunku ogólnego oraz jako kilka rodzajów stałych i tymczasowych linii kredytowych. Warunki pożyczki różnią się w zależności od rodzaju.
W przypadku pożyczek w ramach tak zwanego rachunku ogólnego pożyczki są udzielane zgodnie z dwiema podstawowymi zasadami – wzrost zasobów finansowych członka Międzynarodowego Funduszu Walutowego nie może przekraczać 25% rocznie i nie może przekraczać 200 % na rachunku ogólnym. Oznacza to, że żadne państwo członkowskie MFW nie może zaciągnąć pożyczki w walucie innego członka MFW w wysokości ponad 125% swojego udziału w kapitale zakładowym MFW, ponieważ pozostałe 75% udziałów jest opłacane przez państwo w jego własnej walucie. Zakup waluty w ramach rachunku ogólnego odbywa się w pięciu transzach – jednej rezerwie i czterech kredytach, z których każda ma 25% udziału w Międzynarodowym Funduszu Walutowym w dowolnej walucie. Finansowanie uzyskane przez kraj w ramach kredytu udzielonego na rachunek ogólny musi zostać wykorzystane do zrównoważenia bilansu płatniczego.
Polska w Międzynarodowym Funduszu Walutowym
Polska należała do grup założycielskich Międzynarodowego Funduszu Walutowego, ale należała do niego dopiero do 1950 r., Kiedy to wycofała się. Wniosek o ponowne przyjęcie Polski do Międzynarodowego Funduszu Walutowego został złożony w 1981 r., A pięć lat później, w 1986 r., Polska ponownie stała się członkiem MFW.
Najbliższa współpraca Polski z Międzynarodowym Funduszem Walutowym miała miejsce w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Ten czas można podzielić na dwa okresy – do 1996 r., Kiedy polski rząd i MFW współpracowały w celu przekształcenia polskiej gospodarki z postsocjalistycznej w wolnorynkową, a drugi – od 1997 r., Kiedy współpraca koncentrowała się na wspieraniu Polski w dążenie do członkostwa w Unii Europejskiej.
Krytyka Międzynarodowego Funduszu Walutowego
Działalność Międzynarodowego Funduszu Walutowego była od dziesięcioleci nieustannie krytykowana. W większości przypadków protesty przeciwko MFW są organizowane przez różnego rodzaju organizacje antyglobalizacyjne, które są najbardziej widoczne podczas szczytów najważniejszych światowych instytucji i głów państw – szczytów Unii Europejskiej, G7, G20, Rady Europy, Szczyty NATO, sesje Międzynarodowego Funduszu Walutowego lub Banku Światowego.
Pogląd na grupę protestujących przeciwko wpływom Międzynarodowego Funduszu Walutowego zmienił się znacząco, gdy do grona krytyków MFW dołączył laureat Nagrody Nobla Joseph Stiglitz.
Najważniejsze, nazwijmy, postulaty Josepha Stiglitza obejmują następujące stwierdzenia (nie są to cytaty, a jedynie kontekst oświadczenia laureata Nagrody Nobla):
- Międzynarodowy Fundusz Walutowy patrzy na światową gospodarkę tylko z punktu widzenia świata finansów i zakłada, że to, co jest dobre dla finansistów, jest również dobre dla światowej gospodarki, a więc i całego świata – według Stiglitza nie jest to walizka.
- Międzynarodowy Fundusz Walutowy zmusza kraje, które są zależne od jego pomocy, do wprowadzenia radykalnych zmian w postaci liberalizacji rynku finansowego i nadmiernej dyscypliny budżetowej, a także bardzo niskiej inflacji kosztem innych czynników ekonomicznych, które według zwycięzcy Nagrody Nobla są bardziej ważne, co doprowadziło do upadku niektórych gospodarek.
- Przykładami szkód, jakie MFW wyrządza krajom, którym udziela pomocy, są Indonezja, Tajlandia i Argentyna, które doznały załamania gospodarczego zgodnie z zaleceniami MFW, a Malezja, Chiny i Indie, które sprzeciwiły się wpływom MFW, weszły na ścieżkę szybkiego rozwoju .
- Międzynarodowy Fundusz Walutowy nie ma demokratycznych procedur decyzyjnych, a jego struktury nie są przejrzyste.
- Międzynarodowy Fundusz Walutowy często nie pozwala na proces decyzyjny w najbardziej zainteresowanych krajach, tj. Tych, które mają otrzymać pomoc, aw wielu przypadkach cały proces jest praktycznie zmonopolizowany przez przedstawicieli Departamentu Skarbu USA.
- Międzynarodowy Fundusz Walutowy stosuje podwójne standardy – małe kraje zależne od jego pomocy podlegają rygorystycznym warunkom dotyczącym szantażu, a duże kraje otrzymujące pomoc z MFW – na przykład Rosja, mogą bezkarnie narzucać wszelkie naruszenia procedur, otrzymaną pomoc można zmarnowane przez korupcję, a wszystko to odbywa się bez żadnych konsekwencji.
- Międzynarodowy Fundusz Walutowy sprzeciwiał się pomysłom Keynesa, który jest „ojcem” Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Według niego rynek z natury nie działa idealnie, a zadaniem takiej instytucji jak Międzynarodowy Fundusz Walutowy jest pomoc w sytuacji, w której rynek zawodzi. Jednak Międzynarodowy Fundusz Walutowy utrzymuje obecnie, że rynek zawsze działa doskonale i odmawia pomocy krajom, które nie zgadzają się na zmniejszenie swojego wpływu na rynek krajowy.
Kraje w Międzynarodowym Funduszu Walutowym
Według stanu na lipiec 2019 r. Do Międzynarodowego Funduszu Walutowego należy 189 krajów: Belgia, Boliwia, Kanada, Chiny, Kolumbia, Egipt, Etiopia, Francja, Grecja, Honduras, Islandia, Indie, Irak, Luksemburg, Holandia, Norwegia, Filipiny, Republika Południowej Afryki , Wielka Brytania, Stany Zjednoczone Ameryki, Dominikana, Ekwador, Gwatemala, Paragwaj, Iran, Chile, Meksyk, Peru, Kostaryka, Polska, Czechy, Słowacja, Chorwacja, Słowenia, Macedonia, Bośnia i Hercegowina, Serbia, Czarnogóra, Brazylia , Urugwaj, Salwador, Nikaragua, Panama, Dania, Wenezuela, Turcja, Włochy, Syria, Liban, Australia, Finlandia, Austria, Tajlandia, Pakistan, Sri Lanka, Szwecja, Birma, Japonia, Niemcy, Jordania, Haiti, Indonezja, Izrael , Afganistan, Korea Południowa, Argentyna, Wietnam, Irlandia, Arabia Saudyjska, Sudan, Ghana, Malezja, Tunezja, Maroko, Hiszpania, Libia, Portugalia, Nigeria, Laos, Nowa Zelandia, Nepal, Cypr, Liberia, Togo, Senegal, Somalia, Sierra Leone, Tanzania, Kuwejt, Jam Ajka, Wybrzeże Kości Słoniowej, Nigeria, Burkina Faso, Kamerun, Ce ntral Republika Afryki, Czad, Demokratyczna Republika Konga, Benin, Gabon, Mauretania, Trynidad i Topago, Madagaskar, Algieria, Mali, Uganda, Burundi, Kongo, Gwinea, Rwanda, Kenia, Malawi, Zambia, Singapur, Gujana, Gambia, Botswana, Lesotho, Malta, Mauritius, Suazi, Jemen, Gwinea Równikowa, Kambodża, Barbados, Fidżi, Oman, Samoa, Bangladesz, Bahrajn, Katar, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Rumunia, Bahamy, Grenada, Papua Nowa Gwinea, Komory, Gwinea Bissau, Seszele, Wyspy Świętego Tomasza i Książęca, Malediwy, Surinam, Wyspy Salomona, Wyspy Zielonego Przylądka, Dominika, Dżibuti, Saint Lucia, Saint Vincent i Grenadyny, Zimbabwe, Bhutan, Republika Vanuatu, Antigua i Barbuda, Belize, Węgry, Saint Kitts i Nevis , Mozambik, Tonga, Kiribati, Angola, Bułgaria, Namibia, Mongolia, Albania, Litwa, Gruzja, Kirgistan, Łotwa, Wyspy Marshalla, Estonia, Armenia, Szwajcaria, Federacja Rosyjska, Białoruś, Kazachstan, M Oredia, Ukraina, Azerbejdżan, Uzbekistan, Turkmenistan, San Marino, Tadżykistan , Mikronezja, Erytrea, Brunei, Palau, Timor Wschodni, Kosowo, Tuwalu, Sudan Południowy.
