Negatywne sprzężenie popularności modelu i jego skuteczności

Prawidłowość, według której popularne modele prawdopodobieństwa bezpośrednio wpływają na zjawiska rynkowe, które z założenia mają mierzyć. Tego rodzaju tendencja może negatywnie wpływać na duży skądinąd potencjał prognostyczny takich modeli. Sprzężenie zwrotne zaobserwowano po raz pierwszy, kiedy do powszechnego użytku wszedł model wyceny opcji Blacka–Scholesa. Wiarygodność wzoru malała wraz ze wzrostem jego popularności. Kolejną, mającą dużo poważniejsze skutki, ilustracją omawianej prawidłowości jest przykład CDO (zabezpieczonych dłużnych instrumentów finansowych). Początkowo innowacyjność tych instrumentów inwestycyjnych budziła duże zainteresowanie inwestorów. To z kolei zmusiło organizatorów do napychania CDO aktywami drugiej kategorii (z powodu spadku dostępności kredytów hipotecznych o niskim ryzyku, na których pierwotnie opierały się CDO). Aktywa drugiej kategorii obniżyły ogólną jakość CDO zabezpieczonych aktywami oraz naraziły na ryzyko systemowej deflacji aktywów i powszechnej korekty cen nieruchomości. Powstała nieunikniona rozbieżność pomiędzy prognozowanym (z wykorzystaniem modeli prawdopodobieństwa) przez agencje ratingowe naruszaniem warunków płatności a faktyczną sytuacją, która miała miejsce podczas kryzysu kredytowego lat 2007– 2009 (zob. poniżej). Koncepcja i jej dość nieporadna nazwa zostały opracowane przez socjologa gospodarczego Donalda MacKenziego z Uniwersytetu w Edynburgu i są idealnym odbiciem zasady „za dużo dobrego”, która charakteryzuje zachowania stadne na rynkach finansowych.