Niezależny system sprawozdawczości a ujednolicony system sprawozdawczości
Jaka jest relacja pomiędzy władzami państwowymi a standardami rachunkowości stosowanymi w sektorze prywatnym? W krajach opierających się na niezależnym systemie sprawozdawczości, standardy rachunkowości opracowywane są niezależnie od odgórnych decyzji władz państwowych. Są to typowo kraje bazujące na tradycji prawa zwyczajowego, przykładającego najwyższą wagę do praw własności indywidualnej i wolnej przedsiębiorczości. W krajach tych użytkownicy sprawozdań finansowych zazwyczaj traktują wykazany w rachunkowości zysk jako adekwatną miarę powiększenia majątku akcjonariuszy. Rząd z kolei – w celu zapewnienia ochrony interesu publicznego – pełni funkcję kontrolującą jako organ nadzorujący przestrzeganie standardów rachunkowości i/lub jako organ ustanawiający standardy rachunkowości. W krajach o „ujednoliconym systemie sprawozdawczości”, standardy rachunkowości są narzucone bezpośrednio przez krajową politykę księgową, albo pośrednio przez prawo podatkowe. Kraje takie należą typowo do tradycji prawa skodyfikowanego, które kładzie nacisk na podporządkowanie się przepisom i centralne planowanie. Ponieważ wykazany w sprawozdawczości zysk może być zaniżony w celu minimalizacji podatków, użytkownicy sprawozdań finansowych zazwyczaj skupiają się na zamówieniach, sprzedaży i przepływie środków pieniężnych. Choć w przeszłości rozróżnienie między niezależnym a ujednoliconym systemem sprawozdawczości było bardzo wyraźne (patrz anglosaska tradycja księgowa), dzięki dążeniu do ujednolicania globalnych standardów rachunkowości zaczyna się ono zacierać. Przykładem są Dyrektywy UE dotyczące prawa spółek, które połączyły oba powyższe podejścia.
