Polityka kredytowa w bankowości

Wytyczne i cele działalności kredytowej, zwykle w formie pisemnej (zob. podręcznik kredytowy), określające, w jaki sposób kredyt bankowy ma być udzielony i monitorowany. Duża część polityki kredytowej banku opiera się na niewzruszonych kanonach najlepszej praktyki; wybory mogą też być dokonywane na podstawie zarządzania ryzykiem kredytowym w konkretnym banku, strategii rynkowej i konkurencyjności. Instrukcja polityki kredytowej może się odnosić do następujących zagadnień:

• kto jest upoważniony do ustalania i zmiany polityki kredytowej (zwykle komitet polityki kredytowej);
• jaki personel jest zobowiązany do przestrzegania polityki kredytowej;
• docelowa branża albo sektory;
• zdyskwalifikowani kredytobiorcy, np. handlarze bronią, piorący brudne pieniądze, branże ryzykowne lub złożone;
• ograniczenia geograficzne (gdzie bank będzie i gdzie nie będzie udzielał pożyczek); ograniczenia udzielania kredytów walutowych (w jakiej walucie bank będzie udzielał kredytów);
• oferowane produkty (pożyczki na kapitał obrotowy, pożyczki terminowe,
  kredyt awaryjny itd.);
• kryteria zatwierdzenia (ocena, zatwierdzenie);
• warunki spłaty (maksymalna długość terminu);
• dopuszczalne zabezpieczenie, jego wycena, pokrycie kredytu i dokumentacja;
• wytyczne cenowe (powyżej kosztu środków; dla zwrotów dostosowanych do ryzyka na rynku);
• wymogi spełniane przez pożyczkobiorcę (rachunek depozytowy, biznesplan, referencje, historia itd.);
• procedury zatwierdzenia i dokumentacji (formularze standardowe);
• kto jest uprawniony do udzielania kredytów (pojedyncze osoby, komitety) i na jakie kwoty;
• raporty: co, jak często, komu;
• maksymalne ryzyko portfela kredytów: produktu, branży, regionu;
• procedury monitorowania kredytu: jak często, jakie kroki (przeglądy, wizje lokalne);
• wewnętrzne kontrole dla zagwarantowania spełnienia warunków;
• systemy klasyfikacji ryzyka do oceny kredytów;
• procedura zawiązywania rezerwy na stracone kredyty;
• obsługa złych długów: kto, jakie podejście.

Pochodząca od włoskiego polizza – „obietnica” albo „przedsięwzięcie”, polityka kredytowa banku jest punktem odniesienia w codziennych decyzjach kredytowych. Pracując w ramach polityki kredytowej, bankowiec wciąż musi dokonywać oceny, gdyż żadna polityka kredytowa nie jest szczegółowa na tyle, by odnosić się do każdej sytuacji związanej z udzielaniem kredytu. Polityka kredytowa to „reguły gry”, sama gra toczy się poprzez decyzje i  działania bankowców udzielających kredytu (zob. poniższy cytat). W  banku zdecentralizowanym, z wieloma źródłami pożyczek, polityka kredytowa, funkcjonująca jako granica dla akceptowanych decyzji, jest ważnym źródłem kontroli i doradztwa dla kierownictwa. Także przedsiębiorstwa handlowe potrzebują polityki kredytowej do udzielania kredytów handlowych.

Punkt odniesienia

W każdej dyskusji o polityce kredytowej pierwsze, oczywiste pytanie brzmi: po co w ogóle ją mieć? Nie w każ- dym banku jest taka polityka, choć w ostatnich latach przybyło banków stosujących ten instrument (…). Nadzór bankowy ostatnio niezwykle mocno akcentował konieczność posiadania pisemnej polityki kredytowej, traktując ją niemal jako wymóg (…). Jej głównym celem [operacyjnym] jest stworzenie systemu standardów i punktów odniesienia, będących dla szeregowego personelu źródłem pewności co do trafności decyzji kredytowej, czynnikiem ujednolicającym podejmowanie decyzji, a jednocześnie pozostawiającym pewną swobodę. Dzięki istnieniu polityki analityk kredytowy jest w stanie podejmować decyzje samodzielnie, w granicach swoich uprawnień, bez konieczności ciągłego odwoływania się do opinii przełożonych.

„Establishing Criteria and Concepts for a Written Credit Policy”, w Classics in Commercial Bank Lending, 1981, s. 415