Prawa do akcji powstają z chwilą skutecznego nabycia akcji przez złożenie notarialnego oświadczenia. Głównym obowiązkiem akcjonariusza jest objęcie objętych akcji. Należy zauważyć, że ten temat jest bardzo obszerny i nie jest możliwe szczegółowe omówienie tutaj wszystkich praw i obowiązków akcjonariuszy, dlatego ograniczę się do ich notowania i krótkiego opisu.
Prawa akcjonariuszy
Prawa akcjonariuszy są to zbiorowe prawa wynikające z posiadania akcji spółki akcyjnej, szczególnie istotne w sytuacji, gdy akcje rozproszone są między wielu indywidualnych inwestorów. Inwestorom takim trudno jest w pojedynkę wywierać jakikolwiek wpływ na działalność spółki, toteż swoje niezadowolenie wyrażają zazwyczaj po prostu przez zbycie akcji. Prawa akcjonariuszy, mające na celu zwalczanie konfliktu w stosunkach agencyjnych, obecnie utożsamia się z:
- propagowaniem odpowiedzialności zarządu za wyniki przedsiębiorstwa,
- działalnością niezależnych rad nadzorczych (oraz komisji audytu), dbających o interesy akcjonariuszy
- uzależnieniem wynagrodzenia i świadczeń dodatkowych dla zarządu od wypracowanych wyników,
- otwartością na atrakcyjne oferty nabycia nowych podmiotów i unikaniem „zatrutych pigułek”
W obronie respektowania uprawnień akcjonariuszy najsilniej występują inwestorzy instytucjonalni i fundusze emerytalne, będący relatywnie wpływowymi inwestorami. Patrz również ład korporacyjny i interesariusze.
Obowiązki akcjonariuszy
Obowiązek pokrycia objętych akcji
Głównym obowiązkiem akcjonariusza jest objęcie objętych akcji. Statut może, ale nie musi, przewidywać dodatkowe obowiązki związane z konkretnym działaniem. Wówczas w pełni opłacony udział będzie jedynie zestawem uprawnień przysługujących akcjonariuszowi.
Obowiązek posiadania powtarzających się świadczeń niepieniężnych
Akcje imienne mogą podlegać obowiązkowi powtarzalnych (a zatem nie jednorazowych) świadczeń niepieniężnych. Są to obowiązki akcjonariusza wobec spółki, a nie osób trzecich. Ich rodzaj jest określony w statucie, który może również przewidywać odszkodowania umowne z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania powtarzających się świadczeń niepieniężnych związanych z powództwem.
Inne obowiązki mogą być określone w statucie spółki.
