Konto bieżące – rachunek bieżący
Nazwa sugeruje, że firmy wykorzystują takie konto do finansowania bieżącej działalności handlowej. Obserwacja tendencji wpłacania i wypłacania środków może z kolei pomóc osobom zewnętrznym pokonać problemu asymetrii informacji. Przepływ gotówki na kontach przedsiębiorców ujawnia wiele z ich kondycji finansowej (zwróć uwagę, jak poszczególne elementy sprawozdania przepływu środków pieniężnych – transakcje, finansowanie i inwestycje – przepływają przez lokaty terminowe banku). Śledzone i inteligentnie analizowane konto bieżące może zdradzić bardzo dużo na temat zdolności kredytowej potencjalnego pożyczkobiorcy. Przykładowo, roczne depozyty powinny być mniej więcej równe należnościom ściąganym, a w rezultacie sprzedaży. Jeżeli należności stanowią na przykład 15% sprzedaży, bank może ocenić, jaki może być poziom odpowiedzialnego kredytowania, np. 50-65% należności. Na wielu rynkach banki tradycyjnie nalegają na prowadzenie takich kont i traktują jako warunek wstępny dla przyznania kredytobiorcom krótkoterminowego kredytu obrotowego. W początkowej fazie rozwoju, szkocki system bankowy bazował na kontach bieżących (ang. running accounts), ponieważ nie sporządzano wówczas raportów finansowych. Szkoci postępowali inaczej niż bankierzy angielscy, którzy finansowali handel na zasadzie „każdej transakcji osobno”, dyskontując weksle. Koncepcja konta bieżącego była prawdziwą innowacją finansową pozwalającą na ciągłość kredytowania. Walka z kontami bieżącymi dyktowana jest pragnieniem podziału sektora bankowego, albo w celu dywersyfikacji usług bankowych, albo dla wygody (bank deponujący może znajdować się bliżej klienta niż bank kredytujący). Należy również przyznać, że motywy unikania podatków mogą przeciwdziałać wykorzystaniu kont bieżących. Ponieważ przyznanie kredytu krótkoterminowego opiera się na zapewnieniu płynności finansowej w procesie konwersji aktywów, konto bieżące okazuje się oczywistym wyborem przy takich formach kredytowania. By czerpać odpowiednie korzyści z kont bieżących, bank musi właściwie organizować i interpretować informacje depozytowe. Weryfikacja poszczególnych transakcji i wyciągów może być znakomitym źródłem wiedzy, banki muszą jednak również uporządkować posiadane informacje w przyjazny dla użytkownika sposób, taki jak historia rachunku.
Informacje ogólne
Rachunek bieżący jest prowadzony przez bank na podstawie umowy o prowadzenie rachunku bankowego i posiada swój unikatowy numer.
Wpłaty na rachunek czyli jego uznania można dokonać poprzez:
- wpłatę gotówkową (w formie otwartej lub zamkniętej);
- otrzymanie polecenia przelewu;
- otrzymanie polecenia wypłaty w obrocie dewizowym;
- wysłanie zlecenia obciążenia rachunku kontrahenta z tytułu polecenia zapłaty;
- skup lub inkaso czeku;
- kapitalizację odsetek od depozytu.
Wypłaty z rachunku, czyli jego obciążenia można dokonać poprzez:
- wypłatę gotówkową;
- wysłanie polecenia przelewu;
- wysłanie polecenia wypłaty z obrocie dewizowym;
- otrzymanie zlecenia obciążenia rachunku własnego z tytułu polecenia zapłaty;
- zapłatę kartą za towary i usługi;
- rozliczenie czeku zrealizowanego przez kontrahenta;
- kapitalizację odsetek od kredytu;
- pobór opłat i prowizji na rzecz banku.
Dostępne sposoby dysponowania wkładem i dokonywania rozliczeń pieniężnych zależą od szczegółowej oferty banku prowadzącego rachunek. Niektóre operacje mogą być zlecane przez klienta w formie elektronicznej lub papierowej.
Podmioty gospodarcze mają obowiązek posiadania rachunku bieżącego, a w przypadkach określonych przepisami również prowadzenia za jego pomocą bezgotówkowych rozliczeń z kontrahentami. Z obowiązku takiego zwolnione są osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą w formie karty podatkowej lub zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów ewidencjonowanych.
Obok rachunku bieżącego mogą być prowadzone rachunki pomocnicze, także będące rachunkami rozliczeniowymi, co wynika wprost z Ustawy – Prawo bankowe.
Podmiotem prowadzącym obsługę centralnego rachunku bieżącego budżetu państwa jest Narodowy Bank Polski.
Tropiąc znaki
Bankier musi rozumieć transakcje handlowe, to pewne. Ale jak się ma tego nauczyć? Jeśli chodzi o jego klientów, w swojej księdze rachunkowej znajdzie najlepsze źródło informacji. Wyćwiczone oko bez trudu dostrzeże na koncie bieżącym odpowiednie przesłanki, by stwierdzić, czy przedsięwzięcie zakończy się sukcesem czy porażką. Nikt sprytny handlowo nie poniesie porażki, jeśli po wnikliwej analizie ksiąg dojrzy pewne znaki wskazujące, jaki obrać kierunek.
Walter Bagehot, Recent Events in the Money Market (1875)
