Islamski rynek usług finansowych zyskuje na wielkości i znaczeniu. Nadszedł więc czas, aby lepiej zrozumieć skomplikowane zasady rządzące finansami funkcjonującymi zgodnie z prawem szariatu.
Złoto w islamie
Złoto ma wyjątkowy status w islamie, lecz istniejące tam standardy dotyczące obrotu kruszcami są niejednorodne, co utrudnia rozwój produktów finansowych i hamuje wzrost popytu na nie. W związku z tym Światowa Rada Złota (World Gold Council) wspólnie z The Accounting and Auditing Organisation for Islamic Financial Institutions (AAOIFI) oraz Amanie Advisors postanowiła utworzyć standard złota oparty na prawie szariatu (Shariah Standard on Gold). Szariat jest to prawo Boże, którego źródłem jest Koran i Sunna Proroka. Reguluje on zasady postępowania w niemal wszystkich dziedzinach życia, gospodarki i rynku finansowego. W islamie nie ma pełnej swobody zawierania transakcji finansowych a na rynku obowiązuje szereg zakazów i norm, odmiennych niż te, które są w krajach Zachodu. Ich nadrzędnym celem jest zapewnienie sprawiedliwości i uczciwości a w szczególności zagwarantowanie wzajemnych korzyści dla stron zawierających transakcje oraz społeczeństwa.
Standard złota oparty na szariacie stanowi zbiór norm regulujących zasady wykorzystania złota w transakcjach zawieranych przez islamskie instytucje finansowe i ich uczestników. Zawierają one m.in. wytyczne i procedury dotyczące wykorzystania złota w szerokiej gamie produktów finansowych. Złoto będzie można częściej stosować jako aktywo bazowe w transakcjach finansowych. W prawie szariatu jest ono klasyfikowane jako aktywo ribawi – jeden z sześciu wyróżnionych towarów, obok srebra, daktyli, pszenicy, soli i jęczmienia. Stąd wszelkie związane z nim transakcje mogą być przeprowadzane tylko na ściśle określonych zasadach.
Złoto może być sklasyfikowane jako towar lub waluta, co nawiązuje do początków finansów islamskich z okresu Starożytności, gdy było ono wykorzystane do bicia monet. Wolno go używać jako środek wymiany (analogicznie jak waluta), lecz nie może być przedmiotem handlu jako towar dla osiągnięcia zysku albo kupowane z odroczoną płatnością. Są jednak wyjątki, ale wówczas obowiązują ściśle określone warunki. W prawie szariatu zabrania się używania złota jako aktywa bazowego dla obligacji islamskich (sukuk).
Co przyniesie nowy standard?
Celem działań WGC jest utworzenie uznanego międzynarodowego standardu, który wprowadzi normy dotyczące wykorzystania złota na islamskich rynkach finansowych. W efekcie poprawi się transparentność rynku i bezpieczeństwo zawierania transakcji na rynkach islamskich. W określonych ramach będą rozwijane produkty finansowe, które będą zgodne z prawem szariatu. Zmniejszą się koszty transakcyjne, rozwiązane zostaną problemy przy zarządzaniu płynnością, zmniejszy się potencjalne ryzyko rynkowe, zwiększy się dostęp do złota, co będzie stymulować rozwój nowych produktów oraz wzrost popytu na te produkty. Wprowadzenie standardu złota poprawi dostępność do rynku i pozwoli poszerzyć wachlarz produktów finansowych zgodnych z szariatem przeznaczonych przede wszystkim dla islamskich instytucji finansowych. Wzrośnie też rola finansów islamskich w ustalaniu cen/kursu złota.
Planowane produkty oparte na złocie to: sztabki, monety bulionowe, certyfikaty, instrumenty pochodne, zabezpieczenia, leasing, depozyty, fundusze ETF, transakcje spot, obligacje islamskie.
Złoto dla milionów muzułmanów
Historycznie uwarunkowany sentyment do złota wśród muzułmanów czyni go idealnym aktywem dla produktów inwestycyjnych i oszczędnościowych. Rosnąca w krajach muzułmańskich klasa średnia poszukuje coraz częściej alternatywnych sposobów inwestowania. Szczególnie tam, gdzie występują silne wahania kursów walut potrzebny jest przejrzysty i bezpieczny rynek finansowy. Tego oczekuje ogromna populacja żyjąca w krajach muzułmańskich, co daje okazję dla rozwoju produktów opartych na złocie.
Wprowadzenie Shariah Standard on Gold nie oznacza powrotu do systemu monetarnego opartego na złocie, lecz pomoże inwestować w ten cenny kruszec zgodnie z prawem szariatu.
